Grodziec (województwo dolnośląskie)

Grodziec

wieś
Zamek Grodziec oraz wieś Grodziec widziane ze Szlaku Zamków Piastowskich
Państwo	Polska
Województwo	dolnośląskie
Powiat	złotoryjski
Gmina	Zagrodno
Liczba ludności (III 2011)	445[2]
Strefa numeracyjna	76
Kod pocztowy	59-516[3]
Tablice rejestracyjne	DZL
SIMC	0368378
Położenie na mapie gminy Zagrodno Grodziec
Położenie na mapie Polski Grodziec
Położenie na mapie województwa dolnośląskiego Grodziec
Położenie na mapie powiatu złotoryjskiego Grodziec
51°10′09″N 15°47′11″E[1]

Makieta zamku

Grodziec - pałac barokowy

Grodziec (niem. Gröditz^[4]) – wieś w Polsce położona w województwie dolnośląskim, w powiecie złotoryjskim, w gminie Zagrodno, na Pogórzu Kaczawskim w Sudetach.

Podział administracyjny

W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa legnickiego.

Nazwa

Nazwa miejscowości wywodzi się od staropolskiej nazwy grodu^[5]. Niemiecki językoznawca Heinrich Adamy swoim dziele o nazwach miejscowości na Śląsku wydanym w 1888 roku we Wrocławiu wymienia jako najwcześniejszą zanotowaną nazwę miejscowości w dokumencie z 1089 roku Grodecz podając jej znaczenie "Burgberg" - "Zamkowa góra"^[5].

W księdze łacińskiej Liber fundationis episcopatus Vratislaviensis (pol. Księga uposażeń biskupstwa wrocławskiego) spisanej za czasów biskupa Henryka z Wierzbna w latach 1295–1305 miejscowość wymieniona jest w zlatynizowanej formie Grodyz oraz Groditz^[6][7]. W roku 1613 śląski regionalista i historyk Mikołaj Henel z Prudnika wymienił miejscowość w swoim dziele o geografii Śląska pt. Silesiographia podając jej łacińską nazwę: Gradecius mons castrum^[8].

Zabytki

Do wojewódzkiego rejestru zabytków wpisane są^[9]:

• kościół pw. Narodzenia Najświętszej Marii Panny, z lat 1684-1688, XX w.
• zespół zamkowy, z XV-XX w.^[10]
  • zamek Grodziec w stylu późnogotyckim, na którym odbywają się turnieje rycerskie^[11]
  • park
• zespół pałacowy, z XVIII-XX w.
  • pałac^[12]
  • park
  • aleja lipowa
• zespół folwarczny
  • rządówka, z 1799 r., z pierwszej połowy XIX w.
  • dom mieszkalny, z 1909 r.
  • dom mieszkalny, z pierwszej połowy XVIII w.
  • budynek mieszkalno-inwentarski, z drugiej połowy XVIII w.
  • budynek gospodarczy, z przełomu XVIII/XIX w.
  • obora I, z przełomu XVIII/XIX w.
  • obora II, z połowy XIX w.
  • obora ze stodołą, z przełomu XVIII/XIX w.
  • stodoła, z przełomu XVIII/XIX w.
  • stodoła dolna, z 1923 r.
  • transformator, z 1930 r.
  • budynek bramny, z 1799 r.
  • ogrodzenie, mur z bramą, z przełomu XVIII/XIX w.

Zobacz też

• Grodziec
• Grodziec Mały

Przypisy

1. Państwowy Rejestr Nazw Geograficznych – miejscowości – format XLSX, Dane z państwowego rejestru nazw geograficznych – PRNG, Główny Urząd Geodezji i Kartografii, 14 stycznia 2024, identyfikator PRNG: 38798
2. GUS: Ludność - struktura według ekonomicznych grup wieku. Stan w dniu 31.03.2011 r.
3. Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych, Poczta Polska S.A., październik 2022, s. 340 [zarchiwizowane 2022-10-26] .
4. Rozporządzenie Ministrów: Administracji Publicznej i Ziem Odzyskanych z dnia 12 listopada 1946 r. o przywróceniu i ustaleniu urzędowych nazw miejscowości (M.P. z 1946 r. nr 142, poz. 262)
5. HeinrichH. Adamy HeinrichH., Die schlesischen Ortsnamen, ihre Entstehung und Bedeutung. Ein Bild aus der Vorzeit, wyd. 2, Breslau: Verlag von Priebatsch’s Buchhandlung, 1888, s. 8, OCLC 456751858  (niem.).
6. Liber fundationis episcopatus Vratislaviensis online
7. H. Markgraf, J. W. Schulte, "Codex Diplomaticus Silesiae T.14 Liber Fundationis Episcopatus Vratislaviensis", Breslau 1889
8. Detlef Haberland: Die „Silesiographia” und „Breslo-Graphia” von Nicolaus Henel von Hennenfeld. Arkadiusz Cencora, Diana Codogni-Łańcucka. Wrocław: Biblioteka Uniwersytecka we Wrocławiu, 2011, s. 176. ISBN 978-83-910595-2-4.
9. Rejestr zabytków nieruchomych woj. dolnośląskiego. Narodowy Instytut Dziedzictwa. s. 266,267. [dostęp 2012-11-16]. [zarchiwizowane z tego adresu (2019-03-27)].
10. Łuczyński Romuald M. Zamki, dwory i pałace w Sudetach, Legnica, 2008, s. 143-151
11. POLSKA - Nawigator turystyczny, TomaszT. Kaliński, wyd. 4, Warszawa: Carta blanca, 2009, ISBN 978-83-61444-46-6, OCLC 460867887 . Brak numerów stron w książce
12. Łuczyński Romuald M. Zamki, dwory i pałace w Sudetach, Legnica, 2008, s. 137-139

Bibliografia

• Pogórze Kaczawskie, Słownik geografii turystycznej Sudetów, tom 7, pod red. M. Staffy, Wydawnictwo I-BiS, Wrocław 2002, ISBN 83-85773-47-9
• Góry i Pogórze Kaczawskie. Skala 1:40.000. Jelenia Góra: Wydawnictwo Turystyczne Plan, 2004. wyd. II. ISBN 83-88049-02-X. Brak numerów stron w książce
• Der Gröditzberg und seine Bedeutung für unsere engere und weitere Heimat: ein Beitrag zur schlesischen Ortskunde für Schule und Haus, Breslau 1909.
• Ludwig Sturm, Der Gröditzberg und seine nächste Umgebung: Geschichte der Burg und der umliegenden Ortschaften, Haynau 1909.

Linki zewnętrzne

• Archiwalne widoki miejscowości w bibliotece Polona