Gloster Gladiator w barwach Norweskich Sił Powietrznych w 1938/40 r.
Na początku lat trzydziestych w brytyjskiej wytwórni lotniczej Gloster zaprojektowano samolot myśliwski w układzie dwupłata, będącego wersją rozwojową produkowanego przez tę wytwórnię samolotu Gloster Gauntlet. Prototyp nowego samolotu oznaczono jako S.S.37, zbudowano we wrześniu 1934 roku i został oblatany w tym samym miesiącu. Prototyp miał zwartą i starannie wykonaną pod względem aerodynamicznym sylwetkę i był napędzany silnikiem gwiazdowym Bristol Mercury VIS o mocy 645 KM. Podczas lotów próbnych samolot osiągnął prędkość ok. 350 km/h oraz charakteryzował się bardzo dobrą zwrotnością. Jego uzbrojenie składało się z 4 karabinów maszynowych kal. 7,7 mm.
Brytyjskie ministerstwo lotnictwa zaleciło wytwórni, po lotach próbnych, zastosowanie do napędu samolotu silnika o większej mocy w celu zwiększenia jego osiągów. W wytwórni zdecydowano się na silnik gwiazdowy Bristol Mercury IX z dwułopatowym śmigłem drewnianym. Prototyp z takim silnikiem został oblatany w dniu 3 kwietnia 1935 roku, po czym samolot oznaczony jako Gloster Gladiator Mk I i skierowano do produkcji seryjnej. W drugiej połowie 1937 roku zaczęto w samolocie stosować metalowe, trójłopatowe śmigła. Ogółem wyprodukowano 231 sztuk wersji Mk I.
W 1938 roku rozpoczęto kolejną wersję samolotu Gloster Gladiator Mk II, które różniły się od poprzedniej wersji zastosowaniem silnika gwiazdowego Bristol Mercury VIIIA o mocy 830 KM. Produkcja wersji Mk II wyniosła 311 sztuk.
W 1938 roku, z uwagi na opóźnienia programu myśliwca Fairey Fulmar, brytyjska marynarka wojenna zamówiła 60 samolotów w wersji myśliwca pokładowego Sea Gladiator (Morski Gladiator)[1]. Zmiany polegały na wyposażeniu samolotu dodatkowo w hak do lądowania oraz nadmuchiwaną łódkę ratunkową (dinghy). Ponadto, 38 samolotów zostało wypożyczonych od RAF[1]. 22 z nich zostało później przystosowane do bazowania na lotniskowcach i zatrzymane przez marynarkę[1].
Wersje produkowanych seryjnie samolotów Gloster Gladiator:
Mk I – wersja podstawowa
Mk II – wersja wyposażona w silnik Bristol Mercury VIII
Sea Gladiator – wersja morska samolotu Gloster Gladiator Mk II
Produkcję seryjną samolotów Gloster Gladiator zakończono w kwietniu 1940 roku. Ogółem w latach 1935–1940 zbudowano 786 samolotów Gloster Gladiator we wszystkich wersjach.
Trzy samoloty Gloster Gladiator
Użycie w lotnictwie
Pierwsze samoloty Gloster Gladiator Mk I przekazano do 72 dywizjonu RAF w dniu 22 lutego 1937 roku, a potem sukcesywnie do następnych dywizjonów RAF. W 1937 roku wyposażono w te samoloty osiem dywizjonów myśliwskich RAF, w 1938 dalszych osiem, a w 1939 roku – 14, łącznie wyposażono w samoloty Gloster Gladiator 30 dywizjonów RAF.
Gloster Sea Gladiator Mk.I (N5520, "Wiara") wrzesień 1940 r., Malta
Największy rozgłos w trakcie wojny uzyskały trzy myśliwce Gloster Sea Gladiator, których piloci skutecznie bronili Malty przed nalotami włoskich bombowców w dniach 16–28 czerwca 1940 roku. Jest to wersja rozpowszechniana przez ówczesną prasę „ku pokrzepieniu serc” Brytyjczyków, w związku z przystąpieniem Włoch do wojny po stronie „osi”. W rzeczywistości samolotów i pilotów było znacznie więcej, ale jednocześnie w powietrzu znajdowała się zawsze tylko ich trójka. To utwierdzało postronnych obserwatorów, iż Malty broni i to z sukcesem, tylko trzech pilotów. Trzy z samolotów nosiły imiona cnót chrześcijańskich: "Faith" (Wiara, zachowany w Narodowym Muzeum Wojny w Valletcie), "Hope" (Nadzieja, zniszczony podczas nalotu na lotnisko w maju 1940 r.) i "Charity" (Miłość; zestrzelony 31 lipca 1940 r.).
Pod koniec 1940 roku samoloty Gloster Gladiator jako przestarzałe zostały wycofane do szkolenia i służby pomocniczej.
W lotnictwie polskim samoloty nie były używane, choć kilku pilotów polskich m.in. ppłk pil. Jan Biały jako oficer łącznikowy przy 25 Grupie Lotniczej dysponował w 1942 roku trzema samolotami Gloster Gladiator jako samolotami dyspozycyjnymi.
Samoloty Gloster Gladiator używane były do 1949 roku, jako ostatnie wycofało je lotnictwo Iraku.
Opis konstrukcji
Samolot Gloster Gladiator Mk I był jednomiejscowym samolotem myśliwskim w układzie dwupłata o konstrukcji metalowej. Podwozie klasyczne – stałe. Napęd – 1 silnik gwiazdowy, śmigło trójłopatowe, metalowe.
Przypisy
↑ abcDavid Brown: Fairey Fulmars Mks I & II. Windsor: Profile Publications Ltd, 1973, seria: Aircraft Profile. No.254. (ang.). s.29
