Funt izraelski

Funt izraelski
לירה ישראלית
جنيه إسرائيلي
Ilustracja
Banknot o nominale 500 funtów izraelskich (1975)
Kod ISO 4217

ILP

Symbol

Państwo

 Izrael

Lata w obiegu

1952–1980

Bank centralny

Bank Izraela

Podział

1 funt = 100 agor = 1000 prut

Banknoty

500 prut, 1/2 funta, 1 funt, 5, 10, 50, 100, 500 funtów

Monety

1 pruta, 5, 10, 25, 50, 100, 250, 500 prut, 1 agora, 5, 10, 25 agor, 1/2 funta, 1 funt, 5 funtów

Funt izraelski[1][2] (hebr. לירה ישראלית – lira jisra’elit, arab.: جنيه إسرائيلي – Dżunajh Israʾili) zwany także lirą izraelską[2]waluta w Izraelu w latach 1952–1980, zastąpiła funta palestyńskiego[3].

Monety były wybijane w następujących nominałach: 1 pruta, 5, 10 (trzy wzory), 25, 50, 100 (dwa wzory), 250, 500 prut, 1 agora, 5 (dwa wzory), 10 (dwa wzory), 25 agor, 1/2 funta, 1 funta i 5 funtów. Banknoty były emitowane w pięciu seriach (serii Banku Leumi le-Israel oraz czterech seriach Banku Izraela) o nominałach: 500 prut, 1/2 funta, 1 funt, 5, 10, 50, 100, 500 funtów[4].

W 1980 roku zdecydowano, że nową walutą będzie szekel[5].

Historia

Władze żydowskiego Jiszuwu w Palestynie były świadome, że własna waluta jest symbolem niepodległości. Jednak przed 1948 rokiem nazwa nowego państwa nie była znana. Władze mandatowe wciąż posiadały prawo emisji funta palestyńskiego, wobec czego na terenie Mandatu Palestyny nie można było rozpocząć emisji nowej waluty. W tym celu Eli’ezer Hoofien i Aharon Barth nawiązali współpracę z American Banknote Co. w celu druku banknotów, z zastrzeżeniem, że nie będą one legalnym środkiem płatniczym. Informację o tym, iż banknoty te będą stanowić legalny środek płatniczy umieszczano na nich po wydrukowaniu[6][7]. W związku z tym, że druk zlecono przed ogłoszeniem niepodległości, to na banknotach umieszczono nazwę „funt palestyński”, zapisaną jednak w formie לירה א"י (skrót od לירה ארץ-ישראלית, dosł. Lira Erec Jisra’el)[a][7][8].

W 1949 roku rozpoczęto emisję pierwszych nowych monet, w projektowanie których zaangażowany był Ote Walisz, Leo Kadman i Hanan Pavel. Monety bito z błędną odmianą nominału. Zamiast hebrajskiej liczby mnogiej prutot (פרוטות) pojawiła się liczba pojedyncza pruta (פרוטה). Pierwszymi nominałami, które wyemitowano w 1949 roku były 50 i 100 prut. Do obiegu wprowadzano następnie monety o nominałach: jednej pruty, pięciu, 10, 25 prut (1950). W 1952 roku wyemitowano monetę o nominale 10 prut w nowym kształcie, a w 1955 roku wyemitowano nową monetę o nominale 100 prut o nowym składzie (90% stali, 10% niklu)[9]. W srebrze wybito także monety o nominałach 250 i 500 prut, których nie wprowadzono do obiegu. Można było je jednak nabyć z mennicy po cenie wyższej niż nominalna wartość[10][11][12]. W 1956[13]/1957[10] roku wybito aluminiową monetę o nominale 10 prut o okrągłym kształcie, a nazwa nominału pojawiła się w wersji prutot (פרוטות), a w latach 1957–1958 ta sama moneta została wybita na aluminiowych krążkach pokrytych miedzią[10].

W 1950 roku utworzono w Izraelu Bank Leumi le-Israel, który rok później przejął aktywa i pasywa Anglo-Palestine Banku[14]. Sytuacja ta wymusiła druk nowych banknotów. W 1952 roku wyemitowano serię banknotów, na których widniała już nazwa funt izraelski (לירה ישראלית)[15][16]. Emisja Banku Leumi le-Israel objęła nominały 500 prut, jednego funta, 5, 10 i 50 funtów[17]. Ministerstwo Finansów postanowiło wykorzystać w celu pobrania obowiązkowej pożyczki narodowej podczas wymiany banknotów. Funt Anglo-Palestine Bank odpowiadał wartości funta emitowanego przez Bank Leumi le-Israel (kurs wymiany wynosił 1:1). Bank pobierał pożyczkę na rzecz ministerstwa w wysokości 10% od banknotów od 5 funtów wzwyż oraz z kont bankowych od 50 funtów wzwyż[18][19][20]. Operacja ta pozwoliła na zebranie 25 milionów funtów do wykorzystania przez budżet na rozwój na lata 1952–1953[21].

W 1954 roku uchwalono Prawa o Banku Izraela 5714-1954, które powołało do życia Bank Izraela, pierwszy bank centralny tego państwa[22]. Prezes banku Dawid Horowic wraz z przewodniczącym Rady Doradczej Eli’ezerem Hoofienem podjęli decyzję o druku pierwszej serii banknotów Banku Izraela. Zadanie druku zlecono brytyjskiej drukarni Thomas de la Rue and Co[23]. Emisja objęła banknoty o nominałach: 500 prut, jednego funta, pięciu, 10 i 50 funtów[23]. W 1959 roku wyemitowano drugą serię banknotów, na których widnieli przedstawiciele różnych zawodów w Izraelu. Nominały obejmowały: ½ funta, jeden funt, pięć, 10 i 50 funtów[24].

W 1960 roku w obiegu znalazły się nowe monety. Dotychczas używane pruty zastąpiono nowymi agorami i funtami. Jeden funt był równy 100 agorom. Początkowo do obiegu weszły monety o nominałach: jednej agory, pięciu, 10 i 25 agor. W 1963 roku banknoty o nominałach ½ i jednego funta zostały zastąpione monetami o tej samej wartości. W 1967 roku wyemitowano nowy wzór monety jednofuntowej[25].

Wzrost zapotrzebowania na banknoty o wyższym nominale doprowadził do emisji trzeciej serii banknotów Banku Izraela. W ten sposób w 1969 roku na rynku pojawił się banknot o nominale 100 funtów[26].

W 1976 roku w celu redukcji kosztów związanych z produkcją banknotów postanowiono ustandaryzować ich wielkość w czwartej serii banknotów Banku Izraela[27].

W 1978 roku banknot pięciofuntowy został zastąpiony monetą tej samej wartości[25].

Banknoty i monety

Banknoty emisji Bank Leumi le-Israel

 Osobny artykuł: Banknoty Bank Leumi le-Israel.
Nominał banknotu Grafika Data emisji Data wycofania Wymiary Opis
500 prut[17][28]
9 czerwca 1952 7 lutego 1961 148 × 72 mm
  • Awers: gilosz, numer, nominał i nazwa banku w języku hebrajskim
  • Rewers: gilosz, nominał i nazwa banku w językach arabskim i angielskim
1 ILP[17][29]
9 czerwca 1952 150 × 75 mm
  • Awers: gilosz, numer, nominał i nazwa banku w języku hebrajskim
  • Rewers: gilosz, nominał i nazwa banku w językach arabskim i angielskim
5 ILP[17][29]
9 czerwca 1952 155 × 80 mm
  • Awers: gilosz, numer, nominał i nazwa banku w języku hebrajskim
  • Rewers: gilosz, nominał i nazwa banku w językach arabskim i angielskim
10 ILP[17][29]
9 czerwca 1952 155 × 80 mm
  • Awers: gilosz, numer, nominał i nazwa banku w języku hebrajskim
  • Rewers: gilosz, nominał i nazwa banku w językach arabskim i angielskim
50 ILP[17][29]
9 czerwca 1952 160 × 85 mm
  • Awers: gilosz, nominał i nazwa banku w języku hebrajskim
  • Rewers: gilosz, nominał i nazwa banku w językach arabskim i angielskim

Banknoty emisji Banku Izraela

 Osobny artykuł: Banknoty Banku Izraela.

Pierwsza emisja

Nominał banknotu Grafika Data emisji Data wycofania Wymiary Opis
500 prut[29][30]
4 sierpnia 1955 31 marca 1984 130 × 72 mm
  • Awers: gilosz, numer, nominał i nazwa banku (po hebrajsku), ruiny synagogi w Birim w Górnej Galilei
  • Rewers: gilosz, nominał i nazwa banku w językach arabskim i angielskim
1 ILP[29][30]
27 października 1955 35 × 72 mm[31]135 × 72 mm[32]
  • Awers: gilosz, numer, nominał i nazwa banku (po hebrajsku), krajobraz Górnej Galilei
  • Rewers: gilosz, nominał i nazwa banku w językach arabskim i angielskim
5 ILP[30][33]
27 października 1955 140 × 78 mm
  • Awers: gilosz, numer, nominał i nazwa banku (po hebrajsku), krajobraz Negewu
  • Rewers: gilosz, nominał i nazwa banku w językach arabskim i angielskim
10 ILP[30][33]
4 sierpnia 1955 150 × 82 mm
  • Awers: gilosz, numer, nominał i nazwa banku (po hebrajsku), krajobraz Doliny Jezre’el
  • Rewers: gilosz, nominał i nazwa banku w językach arabskim i angielskim
50 ILP[30][33]
9 września 1957 160 × 87 mm[30]160 × 86 mm[34]
  • Awers: gilosz, numer, nominał i nazwa banku (po hebrajsku), droga do Jerozolimy
  • Rewers: gilosz, nominał i nazwa banku w językach arabskim i angielskim

Druga emisja

Nominał banknotu Grafika Data emisji Data wycofania Wymiary Portret Opis
½ ILP[24][33]
15 października 1959 31 marca 1984 130 × 72 mm członkini ruchu Nachal
  • Awers: członkini ruchu Nachal na tle kibucu i pól, nominał i nazwa banku w języku hebrajskim
  • Rewers: Grobowiec Sanhedrynu, gilosz, numery, nazwa banku w językach arabskim, hebrajskim i angielskim
1 ILP[24][33]
135 × 75 mm rybak
  • Awers: rybak na tle zatoki, nominał i nazwa banku w języku hebrajskim
  • Rewers: mozaika z Isfiji, numery, nazwa banku w językach arabskim, hebrajskim i angielskim
5 ILP[24][33]
140 × 78 mm robotnik
  • Awers: robotnik z młotem na tle fabryki, nominał i nazwa banku w języku hebrajskim
  • Rewers: pieczęć z ryczącym lwem z Megiddo, gilosz, numery, nazwa banku w językach arabskim, hebrajskim i angielskim
10 ILP[24][35]
150 × 82 mm naukowiec
  • Awers: naukowiec w laboratorium, nominał i nazwa banku w języku hebrajskim
  • Rewers: fragment Ks. Izajasza i zwoje z Kumran, gilosz, numery, nazwa banku w językach arabskim, hebrajskim i angielskim
50 ILP[24][35]
178 × 93 mm pionierzy
  • Awers: dwójka pionierów na tle kibucu na Negewie, nominał i nazwa banku w języku hebrajskim
  • Rewers: menora ze starożytnej synagogi w Nirim, gilosz, numery, nazwa banku w językach arabskim, hebrajskim i angielskim

Trzecia emisja

Nominał banknotu Grafika Data emisji Data wycofania Wymiary Portret Opis
5 ILP[26][36]
13 stycznia 1972 31 marca 1984 150 × 75 mm Albert Einstein
10 ILP[26][36]
6 sierpnia 1970 160 × 80 mm Chaim Nachman Bialik
  • Awers: Chaim Nachman Bialik, gilosz, nominał i nazwa banku w języku hebrajskim
  • Rewers: dom Bialika w Tel Awiwie, gilosz, numery, nazwa banku w językach arabskim, hebrajskim i angielskim
50 ILP[26][36]
13 stycznia 1972 170 × 85 mm Chaim Weizman
  • Awers: Chaim Weizman, gilosz, nominał i nazwa banku w języku hebrajskim
  • Rewers: budynek Knesetu, gilosz, numery, nazwa banku w językach arabskim, hebrajskim i angielskim
100 ILP[26][37]
27 lutego 1969 180 × 90 mm Theodor Herzl

Czwarta emisja

Nominał banknotu Grafika Data emisji Data wycofania Wymiary Portret Opis
5 ILP[27][37]
11 marca 1976 31 marca 1984 128 × 76 mm Henrietta Szold
10 ILP[27][37]
30 stycznia 1975 135 × 76 mm Mojżesz Montifiori(inne języki)
  • Awers: Mojżesz Montifiori(ang.) na tle wiatraka w pierwszej żydowskiej dzielnicy w Jerozolimie, nominał i nazwa banku w języku hebrajskim
  • Rewers: Brama Jafy, numery, nazwa banku w językach arabskim, hebrajskim i angielskim
50 ILP[27][37]
26 stycznia 1978 141 × 76 mm Chaim Weizman
100 ILP[27][37]
14 marca 1975 147 × 76 mm Theodor Herzl
  • Awers: Theodor Herzl na tle wejścia na cmentarz na Wzgórzu Herzla, nominał i nazwa banku w języku hebrajskim
  • Rewers: Brama Syjonu, numery, nazwa banku w językach arabskim, hebrajskim i angielskim
500 ILP[27][37]
26 maja 1977 153 × 76 mm Dawid Ben Gurion
  • Awers: Dawid Ben Gurion na tle biblioteki kibuca Sde Boker, nominał i nazwa banku w języku hebrajskim
  • Rewers: Brama Złota, numery, nazwa banku w językach arabskim, hebrajskim i angielskim

Monety

Pruta (1949–1960)

Nominał

monety

Grafika Data Parametry Opis
Wprowadzenia Wycofania Stop Waga Średnica
1 pruta[9]
25 października 1950 22 lutego 1980 97% aluminium, 3% magnez 1,3 g 21 mm Awers przedstawia kotwicę i stanowi odwołanie do monety z czasów Aleksandra Jannaja, zawiera nazwę państwa w językach arabskim i hebrajskim. Rewers zawiera nominał monety, napis „Pruta” po hebrajsku oraz rok zapisany po hebrajsku, które otoczone są stylizowanymi gałązkami oliwnymi.
5 prut[9]
28 grudnia 1950 95% miedź, 3% cyna, 2% cynk 3,2 g 20 mm Awers przedstawia lirę i stanowi odwołanie do monety z czasów powstania Bar-Kochby, zawiera nazwę państwa w językach arabskim i hebrajskim. Rewers zawiera nominał monety, napis „Pruta” po hebrajsku oraz rok zapisany po hebrajsku, które otoczone są stylizowanymi gałązkami oliwnymi.
10 prut[9][10]
4 stycznia 1950 95% miedź, 3% cyna, 2% cynk 6,1 g 27 mm Awers przedstawia amforę i jest odwołaniem do monety z czasów powstania Bar-Kochby, zawiera nazwę państwa w językach arabskim i hebrajskim. Rewers zawiera nominał monety, napis „Pruta” po hebrajsku oraz rok zapisany po hebrajsku, które otoczone są stylizowanymi gałązkami oliwnymi.
18 września 1952 97% aluminium, 3% magnez 1,6 g 24,5 mm Moneta o nieregularnym, falistym kształcie. Awers przedstawia dzban otoczony dwoma gałązkami i jest odwołaniem do monety z czasów powstania Bar-Kochby, zawiera nazwę państwa w językach arabskim i hebrajskim. Rewers zawiera nominał monety, napis „Pruta” po hebrajsku oraz rok zapisany po hebrajsku, które otoczone są stylizowanymi gałązkami oliwnymi.
27 grudnia 1956 aluminium Awers przedstawia dzban i jest odwołaniem do monety z czasów powstania Bar-Kochby, zawiera nazwę państwa w językach arabskim i hebrajskim. Rewers zawiera nominał monety, napis „Prutot” po hebrajsku oraz rok zapisany po hebrajsku, które otoczone są stylizowanymi gałązkami oliwnymi.
1957–1958 aluminium pokryte miedzią
25 prut[9]
4 stycznia 1950 miedzionikiel 2,8 g 19,5 mm Awers przedstawia kiść winogron na gałązce i jest odwołaniem do monety z czasów powstania Bar-Kochby, zawiera nazwę państwa w językach arabskim i hebrajskim. Rewers zawiera nominał monety, napis „Pruta” po hebrajsku oraz rok zapisany po hebrajsku, które otoczone są stylizowanymi gałązkami oliwnymi.
50 prut[9][38]
11 maja 1949 miedzionikiel 5,6 g 23,5 mm Awers przedstawia liść winorośli i jest odwołaniem do monety z czasów powstania żydowskiego (66–73 p.n.e.), zawiera nazwę państwa w językach arabskim i hebrajskim. Rewers zawiera nominał monety, napis „Pruta” po hebrajsku oraz rok zapisany po hebrajsku, które otoczone są stylizowanymi gałązkami oliwnymi.
1954 stal niklowana 5 g 23,6 mm
100 prut[9]
25 maja 1949 miedzionikiel 11,3 g 28,5 mm Awers przedstawia palmę i jest odwołaniem do monety z czasów powstania Bar-Kochby, zawiera nazwę państwa w językach arabskim i hebrajskim. Rewers zawiera nominał monety, napis „Pruta” po hebrajsku oraz rok zapisany po hebrajsku, które otoczone są stylizowanymi gałązkami oliwnymi.
21 kwietnia 1955 90% stal, 10% nikiel 7,3 g 25,6 mm Awers przedstawia palmę i jest odwołaniem do monety z czasów powstania Bar-Kochby, zawiera nazwę państwa w językach arabskim i hebrajskim. Rewers zawiera nominał monety, napis „Pruta” po hebrajsku oraz rok zapisany po hebrajsku, które otoczone są stylizowanymi gałązkami oliwnymi.
250 prut[9]
11 października 1950 miedzionikiel 14,1 g 32,2 mm Awers przedstawia trzy kłosy owsa i jest odwołaniem do monety z czasów powstania żydowskiego (66–73 p.n.e.), zawiera nazwę państwa w językach arabskim i hebrajskim. Rewers zawiera nominał monety, napis „Pruta” po hebrajsku oraz rok zapisany po hebrajsku, które otoczone są stylizowanymi gałązkami oliwnymi.
500 prut[9]
22 maja 1952 50% srebro, 37,5% miedź, 12,5% nikiel 25 gr 37,1 mm Awers przedstawia trzy owoce granatu i jest odwołaniem do monety z czasów powstania żydowskiego (66–73 p.n.e.), zawiera nazwę państwa w językach arabskim i hebrajskim. Rewers zawiera nominał monety, napis „Pruta” po hebrajsku oraz rok zapisany po hebrajsku, które otoczone są stylizowanymi gałązkami oliwnymi.

Agora i funt (1960–1980)

Nominał

monety

Grafika Data Parametry Opis
Wprowadzenia Wycofania Stop Waga Średnica
1 agora[39]
12 maja 1960 22 lutego 1980 97% aluminium, 3% magnez 1,03 g 20 mm Moneta o nieregularnym, falistym kształcie. Awers przedstawia trzy kłosy i nazwę państwa w językach arabskim i hebrajskim. Jego motyw nawiązuje do monety z czasów Heroda Agryppy I. Rewers zawiera nominał monety, napis „Agora” po hebrajsku oraz rok zapisany po hebrajsku.
5 agor[39][40]
20 października 1960 95% miedź, 3% cyna, 2% cynk 2,3 g 17,5 mm Awers przedstawia trzy owoce granatu, nazwę państwa w językach arabskim i hebrajskim. Motyw nawiązuje do rzeźby znalezionej w synagodze w Kafarnaum. Rewers zawiera nominał monety, napis „Agora” po hebrajsku oraz rok zapisany po hebrajsku.
1976 aluminium 0,77 g Awers przedstawia trzy owoce granatu, nazwę państwa w językach arabskim i hebrajskim. Motyw nawiązuje do rzeźby znalezionej w synagodze w Kafarnaum. Rewers zawiera nominał monety, napis „Agora” po hebrajsku oraz rok zapisany po hebrajsku.
10 agor[39][41]
6 maja 1960 95% miedź, 3% cyna, 2% cynk 5 g 21,5 mm Awers przedstawia palmę, nazwę państwa w językach arabskim i hebrajskim. Motyw nawiązuje do monety z czasów powstania Bar-Kochby. Rewers zawiera nominał monety, napis „Agora” po hebrajsku oraz rok zapisany po hebrajsku.
1977 aluminium 1,61 g Awers przedstawia palmę, nazwę państwa w językach arabskim i hebrajskim. Motyw nawiązuje do monety z czasów powstania Bar-Kochby. Rewers zawiera nominał monety, napis „Agora” po hebrajsku oraz rok zapisany po hebrajsku.
25 agor[39]
17 maja 1960 92% miedź, 6% aluminium, 2% nikiel 6,5 g 25,5 mm Awers przedstawia lirę, nazwę państwa w językach arabskim i hebrajskim, a motywem nawiązuje do monety z czasów powstania Bar-Kochby. Rewers zawiera nominał monety, napis „Agora” po hebrajsku oraz rok zapisany po hebrajsku.
½ funta[39]
12 września 1963 75% miedź, 25% nikiel 6,8 g 24,5 mm Awers przedstawia herb Izraela otoczony dwoma gałązkami oliwnymi, nazwę państwa w językach arabskim, angielskim i hebrajskim oraz trzy owoce granatu. Rewers zawiera nominał monety, napis lira jisra’elit oraz rok zapisany po hebrajsku.
1 funt[39]
9 g 27,5 mm Awers przedstawia herb Izraela otoczony dwoma gałązkami oliwnymi, nazwę państwa w językach arabskim, angielskim i hebrajskim oraz trzy owoce granatu. Rewers zawiera nominał monety, napis lira jisra’elit oraz rok zapisany po hebrajsku.
wrzesień1967 27,5 mm Awers przedstawia herb Izraela, trzy owoce granatu, nazwę państwa w językach arabskim, angielskim i hebrajskim. Motyw nawiązuje do monety z czasów powstania żydowskiego (66–73 p.n.e.). Rewers zawiera nominał monety, napis lira jisra’elit achat, dwie gwiazdy oraz rok zapisany po hebrajsku.
5 funtów[39]
21 września 1978 11,2 g 30 mm Awers przedstawia herb Izraela, lwa Judy, nazwę państwa w językach arabskim, angielskim i hebrajskim. Rewers zawiera nominał monety, napis lirot jisra’elijot, dwie gwiazdy oraz rok zapisany po hebrajsku.

Uwagi

  1. Erec Jisra’el (hebr. ארץ ישראל, skrót. א"י, pol. Ziemia Izraela) jest nazwą stosowaną przez Żydów na określenie ziem danych im przez Boga. Terminem tym określano również Palestynę w okresie mandatowym.

Przypisy

  1. Pruszak 2009 ↓.
  2. a b Mikołajczyk 1994 ↓, s. 111.
  3. Bank Izraela, Agora and Pound Series [online] [dostęp 2022-04-27].
  4. Bank Izraela, Past Notes & Coins Series [online] [dostęp 2022-04-27].
  5. Bank Izraela, New Agora and Sheqel Series [online] [dostęp 2022-04-27].
  6. Bank Izraela, Anglo Palestine Bank Series [online] [dostęp 2022-05-05].
  7. a b Israel Coins and Medals Corporation, One Palestine Pound, Bank Of Israel Used [online] [dostęp 2022-05-05].
  8. Tal Lewi, שנה 62, 5 סדרות של שטרות ו-3 מטבעות, „The Marker”, 21 kwietnia 2010 [dostęp 2022-05-05].
  9. a b c d e f g h i Bank Izraela, Pruta Series [online] [dostęp 2022-05-05].
  10. a b c d Cuhaj 2014a ↓, s. 1268.
  11. Israel Coins and Medals Corporation, 250 Prutah, 1949 [online] [dostęp 2022-05-05].
  12. Israel Coins and Medals Corporation, 500 Prutah, 1949 [online] [dostęp 2022-05-05].
  13. Bank Izraela, Pruta Series [online] [dostęp 2022-05-09].
  14. Bank Leumi, Company History [online] [dostęp 2022-05-05].
  15. Bank Izraela, Israel’s Currency System [online] [dostęp 2022-05-05].
  16. Israel Coins and Medals Corporation, Banknotes Of Bank Leumi Le-Israel Set [online] [dostęp 2022-05-05].
  17. a b c d e f Bank Izraela, Bank Leumi Le-Israel Series [online] [dostęp 2022-05-05].
  18. Israel Coins and Medals Corporation, Banknotes Of Bank Leumi Le-Israel Set [online] [dostęp 2022-05-05].
  19. Bank Izraela, Bank Leumi Le-Israel Series [online] [dostęp 2022-05-05].
  20. Pinchas Bar-Zeev, Chapter III, Banknotes, Page 2, Issues Prior to the Establishment of the Bank of Israel, 1948 – 1953, „Sheqel.info” [dostęp 2022-05-05].
  21. American Jewish Year Book 1953, 1953, s. 435 [dostęp 2021-09-21].
  22. Bank Izraela, The Bank of Israel Explained. Goals, Functions and Authority, Jerozolima 2011 [dostęp 2022-05-05].
  23. a b Bank Izraela, First Series of the Pound [online] [dostęp 2022-05-05].
  24. a b c d e f Bank Izraela, Second Series of the Pound [online] [dostęp 2022-05-05].
  25. a b Bank Izraela, Agora and Pound Series [online] [dostęp 2022-05-05].
  26. a b c d e Bank Izraela, Third Series of the Pound [online] [dostęp 2022-05-05].
  27. a b c d e f Bank Izraela, Fourth Series of the Pound [online] [dostęp 2022-05-05].
  28. Cuhaj 2014b ↓, s. 747.
  29. a b c d e f Cuhaj 2014b ↓, s. 748.
  30. a b c d e f Bank Izraela, First Series of the Pound [online] [dostęp 2022-05-05].
  31. Bank Izraela, First Series of the Pound [online] [dostęp 2022-05-05].
  32. Pinchas Bar-Zeev, Chapter III, Banknotes, Page 3, Bank of Israel Lira series, 1955 – 1975, „Sheqel.info” [dostęp 2022-05-05].
  33. a b c d e f Cuhaj 2014b ↓, s. 749.
  34. Pinchas Bar-Zeev, Chapter III, Banknotes, Page 3, Bank of Israel Lira series, 1955 – 1975, „Sheqel.info” [dostęp 2022-05-05].
  35. a b Cuhaj 2014b ↓, s. 750.
  36. a b c Schmidt 2018 ↓, s. 581.
  37. a b c d e f Schmidt 2018 ↓, s. 582.
  38. Cuhaj 2014 ↓, s. 1268.
  39. a b c d e f g Bank Izraela, Agora and Pound Series [online] [dostęp 2022-05-10].
  40. Cuhaj 2014a ↓, s. 1269.
  41. Cuhaj 2014a ↓, s. 1269–1270.

Bibliografia

  • George Cuhaj, Standard Catalog of World Coins 1901-2000, Iola: Krause Publications, 2014a.
  • George Cuhaj, Standard Catalog of World Paper Money. General Issues 1368-1960, Iola: Krause Publications, 2014b, ISSN 1538-2001.
  • Andrzej Mikołajczyk, Leksykon numizmatyczny, Warszawa-Łódź: Wydawnictwo Naukowe PWN, 1994.
  • Aleksander Pruszak, Waluta Izraela, „Narodowy Bank Polski”, 9 stycznia 2009 [dostęp 2022-04-27].
  • Tracy Schmidt, Standard Catalog of World Paper Money, Modern Issues, 1961-Present, Iola: Krause Publications, 2018, ISSN 1538-2028.

Strategi Solo vs Squad di Free Fire: Cara Menang Mudah!