Drążgów

Drążgów

wieś
Państwo	Polska
Województwo	lubelskie
Powiat	rycki
Gmina	Ułęż
Liczba ludności (2021)	198[2][3]
Strefa numeracyjna	81
Kod pocztowy	08-504[4]
Tablice rejestracyjne	LRY
SIMC	0392260[5]
Położenie na mapie gminy Ułęż Drążgów
Położenie na mapie Polski Drążgów
Położenie na mapie województwa lubelskiego Drążgów
Położenie na mapie powiatu ryckiego Drążgów
51°34′31″N 22°07′47″E[1]

Drążgów – wieś (dawniej miasto) w Polsce położona w województwie lubelskim, w powiecie ryckim, w gminie Ułęż^[5][6].

Drążgów uzyskał lokację miejską w 1544 roku^[7]. Prawa miejskie posiadał do 11 kwietnia 1820^[8][9].

W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do ówczesnego województwa lubelskiego.

Wieś jest sołectwem w gminie Ułęż^[10]. Według Narodowego Spisu Powszechnego z roku 2011 wieś liczyła 234 mieszkańców^[11].

Wierni Kościoła rzymskokatolickiego należą do parafii Podwyższenia Krzyża Świętego w Sobieszynie.

Historia

Wykopaliska prowadzone w latach 1988-1990 oraz 1996 roku przez prof. dr hab. Andrzeja Kokowskiego z UMCS w Lublinie dowodzą, że w Drążgowie istniał kompleks osadniczy kultury przeworskiej rozwijającej się między III a V wiekiem n.e. Wiedza o dawnym osadnictwie przetrwała w lokalnym nazewnictwie miejsc - teren, na którym prowadzono wspomniane wykopaliska, mieszkańcy Drążgowa od wielu pokoleń nazywali "grodziskiem". Położone jest na północny zachód od wioski^[12].

Od XV w. wieś Drążgowskich, którzy lokowali miasto przed 1517 r. przy przeprawie przez Wieprz (w 1544 Firlejowie założyli konkurencyjny Baranów), a od 1530 własność Kłoczkowskich. W 1544 wydano ponowny akt lokacyjny i od 1712 należało do Stadnickich. Prywatne miasto szlacheckie Drzązgów położone było w drugiej połowie XVI wieku w ziemi stężyckiej^[13]. W roku 1780 Drążgów nabył generał Rafał Tarnowski, który przeprowadza się tam z żoną^[14], znaną później pamiętnikarką Urszulą z Ustrzyckich. W jej „Wspomnieniach damy polskiej” znajdujemy wzmiankę o istnieniu w latach 90. XVIII w. pałacu z oficynami^[15], a także wydarzeniach roku 1792 w Drążgowie^[16]. W 1826 Antoni Maciejowski kupuje dobra drążgowskie^[17] i zakłada rezydencję, od poł. XIX wieku posiadłość przechodzi w ręce Karola Meiznera, potem Rudnickich, Bielickich, w 1889 kupuje ją Światopełk-Czertwertyńska, a po niej Ignacy Ginczelowski, który rozprzedaje dobra. W 1827 Drążgów liczyło 138 mieszkańców i 50 domów, w 1929 – 454 mieszkańców i 114 domów.

Jeśli chodzi o inne ważne wydarzenia z życia Drążgowa, to warto wspomnieć o pożarze z roku 1940, który strawił praktycznie całą osadę, łącznie z kościołem.

Układ urbanistyczny

Zatarty, ośrodkiem był Rynek 100 x 75 mieszczący 7-9 działek o szer. 10 m. W pierzei, na zachód od Rynku równoległa do niego droga – był to układ d. nawsia^[18].

Architektura rezydencjonalna

W 1826 z materiałów zgromadzonych na kościół Antoni Maciejewski zbudował dwór i zespół folwarczny, które zostały rozebrane po II wojnie. Były usytuowane w płd. wsch. części osady, gdzie dziś stoją domy nr 44-45.

Architektura sakralna

Parafia utworzona 1334–1335 przez Jana Bodzantę, biskupa krakowskiego w oparciu o Fundację Drążgowskich, z kościołem najpierw drewnianym, zamienionym w 1575 przez dziedzica Mikołaja Kłoczowskiego na zbór ariański na okres 30 lat. Drugi kościół drewniany pod wezwaniem św. Trójcy – wzniesiony staraniem ks. Michała Wierzbowskiego w 1771 usytuowany był w płn. wsch. narożu Rynku, spalił się w 1940 w czasie pożaru i już nie został odbudowany. Plebania z 1781, drew. otynkowana, parterowa, pierwotnie z gankiem (pozostałością są półkolumny toskańskie), po II wojnie przebudowana, utraciła cechy stylowe^[19]. W wiosce zachował się cmentarz parafialny z końca XVIII, obecnie nieczynny. Leży na płn. wschód od wioski, przy drodze polnej do Sobieszyna. Liczy ok. 0,45 ha powierzchni.

W 1886 siedziba parafii z Drążgowa została przeniesiona do Sobieszyna. Tam, w latach 1883–1886, staraniem ks. Feliksa Majewskiego, kosztem Kajetana Kickiego, wybudowano nowy murowany kościół w stylu neogotyckim. Został on konsekrowany 1886 przez Wincentego Teofila Chościak Popiela, arcybiskupa warszawskiego.

Zobacz też

• Urszula z Ustrzyckich Tarnowska we „Wspomnieniach Damy Polskiej” zawartych w Archiwum Wróblewieckim - Zeszyt I opisuje wydarzenia w Drążgowie, m.in. w roku 1792.

Przypisy

1. Państwowy Rejestr Nazw Geograficznych – miejscowości – format XLSX, Dane z państwowego rejestru nazw geograficznych – PRNG, Główny Urząd Geodezji i Kartografii, 5 listopada 2023, identyfikator PRNG: 26188
2. Wieś Drążgów w liczbach [online], Polska w liczbach [dostęp 2023-10-22] , liczba ludności na podstawie danych GUS.
3. NSP 2021: Ludność w miejscowościach statystycznych [online], Bank Danych Lokalnych GUS, 19 września 2022 [dostęp 2023-10-22] .
4. Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych, Poczta Polska S.A., październik 2022, s. 235 [zarchiwizowane 2022-10-26] .
5. GUS. Wyszukiwarka TERYT
6. Rozporządzenie w sprawie wykazu urzędowych nazw miejscowości i ich części (Dz.U. z 2013 r. poz. 200)
7. Robert Krzysztofik, Lokacje miejskie na obszarze Polski. Dokumentacja geograficzno-historyczna, Katowice 2007, s. 28-29.
8. Postanowienie Xsięcia Namiestnika Królewskiego Nr 8333 z dn. 11 kwietnia 1820; wg Wykazu Miast w Królstwie Polskiem na wieyskie osady zamienionych od dn. 1 lutego 1820 r., to iest od daty ustanowienia Kommissyi dla Miast; w Aktach Komisji Rządowej Spraw Wewnętrznych (KRSW) nr 201, k. 44 w Archiwum Głónych Akt Dawnych w Warszawie (AGAD)
9. Rodecki, F.B., 1830. Obraz jeograficzno-statystyczny Królestwa Polskiego. Drukarnia Antoniego Gałęzowskiego i Kompanii. Warszawa
10. Strona gminy, sołectwa
11. GUS: Ludność - struktura według ekonomicznych grup wieku. Stan w dniu 31.03.2011 r.
12. Poszukiwanie zamczyska w Giżycach? A może podróż sentymentalna? 04/05/2010
13. Corona Regni Poloniae. Mapa w skali 1:250 000, Instytut Historii im. Tadeusza Manteuffla Polskiej Akademii Nauk i Pracownia Geoinformacji Historycznej Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego
14. „Nowy Korbut”, tom 6, część I, wyd. w r. 1972, str. 336.
15. Archiwum Wróblewieckie, zeszyt I, Wyd. Komis Księgarni J.K. Żupańskiego, Poznań, 1869, (druk: J.I. Kraszewskiego w Dreźnie), strona 63.
16. Rozdział: „Dnia 3 Maja w Drążkowie”, (bo tak nieodmiennie nazywa autorka Drążgów) jest opisem wydarzeń krajowych w r. 1794 z Drążgowa i informacji o nim samym znaleźć tam można niewiele.
17. Możliwe, że Antoni Maciejowski kupił część Drążgowa, gdyż syn Rafała Tarnowskiego, Władysława umarł w Drążgowie 7 kwietnia 1844 oraz ponieważ Antoni Maciejowski zakładał własną rezydencję, skoro wiadomo o istnieniu już pałacu w Drążgowie, (vide: Urszula z Ustrzyckich Tarnowska. Wspomnienia damy polskiéj z XVIII wieku. „Archiwum Wróblewieckie”. 1, 1869. Władysław Tarnowski. brak numeru strony)
18. I. Mazur-Tymburska, Studium hist. urbanist., maszyn. PKZ O-Lublin, 1984
19. Kat. Zab. X, z. 21.

Linki zewnętrzne

• Drążgów, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. XV, cz. 1: Abablewo – Januszowo, Warszawa 1900, s. 438 .
• Drążgów, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. II: Derenek – Gżack, Warszawa 1881, s. 142 .