Aleksander Fiszer

Aleksander Fiszer

mjr Aleksander Fiszer
major piechoty
Data i miejsce urodzenia	24 lutego 1897 Garbatka
Data i miejsce śmierci	12 września 1939 folwark Wróblew
Przebieg służby
Lata służby	1914–1939
Siły zbrojne	Wojsko Polskie
Formacja	Legiony Polskie
Jednostki	1 pułk piechoty LP 5 pułk piechoty LP 22 pułk piechoty 14 pułk piechoty 60 pułk piechoty
Stanowiska	dowódca kompanii dowódca batalionu kwatermistrz pułku
Główne wojny i bitwy	I wojna światowa wojna polsko-bolszewicka II wojna światowa (kampania wrześniowa): bitwa nad Bzurą
Odznaczenia

Korpus oficerski 14 pp w I kwartale 1930. W I rzędzie siedzą od lewej: kpt. Emil Zawisza, ks. kpt. Antoni Kosiba, mjr Aleksander Zabłocki, mjr Stanisław Pietrzyk, mjr Mikołaj Świderski, płk Ignacy Misiąg, ppłk Franciszek Sudoł, mjr Aleksander Fiszer, kpt. Józef Tkaczyk i kpt. Stanisław Trojan.

Rok 1934 - 3 kompania 14 pp, mistrzowska w strzelaniu w 4 Dywizji Piechoty. W I rzędzie siedzą od prawej: 2 – ppor. Stanisław Domagalski, 3 – mjr Stanisław Pietrzyk, 4 – kpt. Michał Naziembło, 5 – ppłk Hugo Mijakowski, 6 – ppłk Franciszek Sudoł, 7 – mjr Wilhelm Paszkiewicz, 8 – mjr Aleksander Fiszer.

5 kompania 14 pp na przełomie lat 1934/1935. W środku siedzi d-ca 14 pp ppłk Franciszek Sudoł, na prawo od niego d-ca 5 kompanii kpt. Józef Rodzeń. Na lewo od dowódcy pułku siedzą mjr Aleksander Fiszer (d-ca II batalionu) i ppor. Leonard Królak.

Kompania szkolna ckm 14 pp w dniu 5 marca 1935. Siedzą od prawej: 4 - kpt. Jan Stefan Witkowski, 5 - ppłk Franciszek Sudoł, 6 - mjr Aleksander Fiszer, 7 - por. Ryszard Jagiełło.

Kompania szkolna ckm 14 pp w dniu 5 marca 1936. Siedzą od prawej: 3 - ppor. Czesław Omielanowicz, 4 - por. Józef Minkina, 5 - ppłk Adam Werschner, 6 - płk Romuald Wolikowski, 7 - ppłk Franciszek Sudoł, 8 - mjr Aleksander Fiszer, 9 - por. Stanisław Domagalski.

Aleksander Maciej Adam Fiszer (ur. 24 lutego 1897^[a] w Garbatce, zm. 12 września 1939 we Wróblewie) – major piechoty Wojska Polskiego.

Życiorys

Urodził się w miejscowości Garbatka (w okolicach Radomia), jako syn Stefana i Marii z domu Kozłowskiej^[1].

Ukończył siedem klas gimnazjum filologicznego w Radomiu. W latach 1910–1914 należał do harcerstwa. W momencie wybuchu I wojny światowej przebywał w Częstochowie, gdzie w dniu 15 września 1914 r. wstąpił do Legionów Polskich^[b]. Został wcielony do IV batalionu uzupełniającego, następnie przydzielony do 2 kompanii II baonu 1 pułku piechoty, po czym przeniesiony do 1 kompanii I baonu 5 pułku piechoty I Brygady Legionów Polskich. Przebył całą kampanię legionową na froncie, ranny w nogę podczas bitwy pod Kostiuchnówką (pod Polską Górą) w dniu 4 lipca 1916 roku. W kwietniu 1917 roku został odnotowany jako pacjent w Domu Rekonwalescentów w Kamieńsku. Przedstawiony był wówczas do odznaczenia austriackim Krzyżem Wojskowym Karola. Po wyleczeniu powrócił do 5 pułku piechoty w Różanie i pełnił funkcję instruktora (jego ostatnim stopniem w Legionach Polskich był stopień sekcyjnego). Po odmowie złożenia przysięgi na wierność cesarzowi niemieckiemu został internowany w obozie Szczypiornie, lecz zdołał uciec podczas przewożenia go pociągiem do Łomży. Podjął pracę jako prywatny korepetytor w Noworadomsku, gdzie nawiązał współpracę z członkami Polskiej Organizacji Wojskowej. Wstąpił do Szkoły Podchorążych i w roku 1918 został wysłany na tzw. „Odcinek Frontowy Nr 1” w Siemiatyczach nad Bugiem. Po wyrzuceniu Niemców znad Bugu został wcielony do 22 pułku piechoty^[c][2] [3].

Uczestnik wojny polsko-bolszewickiej w szeregach 22 pułku piechoty. W dniu 1 maja 1919 roku został mianowany na stopień podporucznika piechoty. Odznaczył się 30 stycznia 1920 r. kiedy to otrzymał rozkaz zaatakowania siłami kompanii wsi Wysokoje i Koczyszcze (położonych koło Jelska), gdzie nieprzyjaciel zgromadził duże siły. Ppor. Fiszer na czele swego oddziału wykonał głębokie obejście na tyły i pod osłoną nocy uderzył na bolszewików stacjonujących we wsi Wysokoje, uprzednio likwidując ich placówki strażnicze. Do polskiej niewoli dostało się wówczas 130 jeńców (w tym dowódca batalionu i dwóch dowódców kompanii), zdobyto przy tym cztery karabiny maszynowe. Kompania ppor. Fiszera zaatakowała bezzwłocznie zaalarmowane już oddziały radzieckie stacjonujące we wsi Koczyszcze. Uderzeniem na bagnety rozpędzono bolszewików zadając im duże straty w zabitych i rannych^[4]. Na mocy dekretu Naczelnego Wodza Wojska Polskiego z dnia 30 lipca 1920 r. (opublikowanego we wrześniu 1920 r.)^[d], ppor. piech. Aleksander Fiszer mianowany został warunkowo, aż do ukończenia prac przez Komisję Weryfikacyjną, do stopnia porucznika ze starszeństwem od dnia 1 maja 1920 roku^[5]. Por. Aleksander Fiszer dowodził 2 kompanią 22 pp podczas walk nad Wkrą toczonych od 14 do 16 sierpnia 1920 roku^[6]. Wyróżnił się dowagą w dniu 16 sierpnia 1920 r. pod Borkowem, kiedy to na czele swojej kompanii przeprawił się przez Wkrę i uderzył na nieprzyjaciela, zmuszając go do panicznej ucieczki i odwrotu na Nasielsk^[7]. Za wykazane podczas wojny polsko-bolszewickiej męstwo odznaczony został^[e] Krzyżem Srebrnym Orderu Wojennego Virtuti Militari^[8][9].

Na dzień 1 czerwca 1921 roku, będąc już oficerem w randze kapitana, przebywał w Centrum Wyszkolenia Grodno^[10] i posiadał na ten czas przydział macierzysty do 22 pułku piechoty^[11]. Dekretem Naczelnika Państwa i Wodza Naczelnego z dnia 3 maja 1922 roku (dekret L. 19400/O.V.) został zweryfikowany w stopniu kapitana, ze starszeństwem z dniem 1 czerwca 1919 r. i 1535. lokatą w korpusie oficerów piechoty^[12]. W siedleckim^[f] 22 pułku piechoty służył do połowy 1929 roku^[13][14][15], zajmując w roku 1923 – 1407. lokatę wśród kapitanów korpusu piechoty^[16]. W roku 1924 była to już 939. lokata wśród kapitanów piechoty^[17], a w 1928 roku Aleksander Fiszer zajmował 509. lokatę pośród kapitanów korpusu oficerów piechoty^[18]. W tym okresie przydzielony został między innymi do służby w Dowództwie Okręgu Korpusu Nr IX - na stanowisku referenta w Oddziale Ogólnym^[19]. W marcu 1926 r. ogłoszono rozporządzenie ministra spraw wojskowych^[g] – gen. broni Lucjana Żeligowskiego – o przydzieleniu kpt. Fiszera (jako nadetatowego oficera 22 pułku piechoty), bez prawa do należności za przesiedlenie, z DOK Nr IX ponownie do 22 pułku piechoty^[20]. W sporządzonym na przełomie 1926 i 1927 roku przez Szefa Departamentu Piechoty Ministerstwa Spraw Wojskowych płk. Szt. Gen. Józefa Zamorskiego „Wykazie imiennym poruczników i kapitanów – dowódców kompanii i baonów na froncie” – zaliczono kpt. Fiszerowi 18-miesięczny okres dowodzenia kompanią (czas dowodzenia oddziałami bojowymi na froncie obliczano od dnia 1 czerwca 1919 r. do dnia 1 marca 1921 r.)^[21].

Prezydent Rzeczypospolitej Polskiej Ignacy Mościcki zarządzeniem z dnia 2 kwietnia 1929 roku^[h] awansował Aleksandra Fiszera do rangi majora, ze starszeństwem z dniem 1 stycznia 1929 roku i 37. lokatą w korpusie oficerów piechoty^[22]. Na podstawie zarządzenia Ministra Spraw Wojskowych^[i] opublikowanego w dniu 6 lipca 1929 r. mjr Fiszer został przeniesiony do włocławskiego 14 pułku piechoty, na stanowisko dowódcy batalionu^[23].

We włocławskim pułku służył do połowy lat 30. XX wieku^[24], pełniąc w tym czasie funkcje: dowódcy I batalionu, kwatermistrza pułku, a następnie dowódcy II batalionu^[25]. Przesunięcie mjr. Fiszera na stanowisko kwatermistrza nastąpiło na podstawie zarządzenia Ministra Spraw Wojskowych opublikowanego w dniu 9 grudnia 1932 roku^[26], a objęcie tegoż stanowiska miało miejsce już w październiku 1932 r.^[27] Funkcję kwatermistrza 14 pułku piechoty Aleksander Fiszer pełnił do kwietnia 1934 roku, kiedy to ponownie został przesunięty na stanowisko dowódcy batalionu we włocławskim pułku^[27] (stosowne zarządzenie Ministra Spraw Wojskowych informujące o tym przesunięciu ogłoszono w dniu 7 czerwca 1934 roku^[28]). W dniach od 6 do 10 maja 1930 r. mjr Aleksander Fiszer brał udział w okręgowych zawodach strzeleckich Okręgu Korpusu Nr VIII zdobywając, z wynikiem 213 punktów, tytuł mistrza – co było dużym osiągnięciem zarówno indywidualnym, jak i całego 14 pp (zawody polegały na dokładnym strzelaniu z broni wojskowej na 300 metrów)^[29]. Wraz z delegacją pułku brał udział w dniu 9 czerwca 1930 roku w uroczystości otwarcia nowego stadionu sportowego we Włocławku^[30]. W dniu 6 lutego 1934 roku rozpoczęły się pod jego dowództwem ćwiczenia pułkowe^[31]. Dowodzony przez niego II batalion 14 pp zajął w 1934 roku I miejsce w zawodach 4 Dywizji Piechoty w strzelaniu z ckm.

Jako oficer 14 pułku piechoty zajmował w 1930 roku – 613. lokatę łączną na liście starszeństwa majorów piechoty (była to zarazem 35. lokata w starszeństwie)^[32], a w 1932 roku – 32. lokatę w swoim starszeństwie^[33]. Na dzień 1 lipca 1933 r. była to już 30. lokata w starszeństwie (a jednocześnie 445. lokata łączna wśród majorów piechoty)^[34]. Z kolei w dniu 5 czerwca 1935 roku Aleksander Fiszer, jako major 14 pp, zajmował 25. lokatę w swoim starszeństwie (była to jednocześnie 325. lokata łączna pośród majorów korpusu piechoty)^[35]. Podczas swej służby we Włocławku działał w Lidze Obrony Powietrznej i Przeciwgazowej oraz w Polskim Białym Krzyżu^[36].

Dalszym etapem kariery wojskowej majora Fiszera^[j] była służba w 60 pułku piechoty, wchodzącym w skład 25 Dywizji Piechoty. Na dzień 23 marca 1939 r. piastował stanowisko dowódcy I batalionu 60 pp^[38], zajmując w tym czasie 7. lokatę wśród majorów piechoty w swoim starszeństwie^[39]. Na czele tegoż batalionu wyruszył na wrześniowe szlaki i wziął udział w bitwie nad Bzurą. W dniu 11 września poprowadził swój batalion do natarcia na Solcę Wielką i folwark Wróblew, który do zmierzchu został opanowany. Poległ następnego dnia podczas uporczywych walk o folwark Wróblew, który kilkukrotnie przechodził z rąk do rąk^[40]. Spoczął w kwaterze wojennej cmentarza w Solcy Wielkiej^[41] .

Aleksander Fiszer był żonaty i miał dwóch synów: Stefana (ur. 7 stycznia 1924 r.) i Aleksandra (ur. 16 lipca 1925 r.)^[42].

Ordery i odznaczenia

• Krzyż Srebrny Orderu Wojennego Virtuti Militari nr 4283^[8][15]
• Krzyż Niepodległości (13 kwietnia 1931)^[43][33][39]
• Krzyż Walecznych (czterokrotnie)^[15][k]
• Złoty Krzyż Zasługi (10 listopada 1938)^[44][39]
• Medal Pamiątkowy za Wojnę 1918–1921^[45]
• Medal Dziesięciolecia Odzyskanej Niepodległości^[45]
• Brązowy Medal za Długoletnią Służbę^[45]
• Odznaka za Rany i Kontuzje^[45]
• Odznaka „Za wierną służbę”^[45]
• Odznaka strzelecka „Za celność”^[45]

Uwagi

1. Część źródeł jako datę urodzenia wskazuje dzień 25 lutego 1897 roku.
2. Według części źródeł do I Brygady Legionów Polskich wstąpił w dniu 6 sierpnia 1914 roku.
3. W Wojsku Polskim pełnił służbę od 11 listopada 1918 roku.
4. Był to dekret marszałka Józefa Piłsudskiego o sygnaturze L. 2243.
5. Odznaczenie nastąpiło na podstawie dekretu L. 3429.
6. Początkowo II batalion 22 pułku piechoty stacjonował w Zambrowie.
7. Było to rozporządzenie o sygnaturze O.V.L. 4422/G.1926.
8. Zarządzenie o sygnaturze B.P.L. 8166-III-29.
9. Zarządzenie o sygnaturze B.P.L. 16297-I-29.
10. Na dzień 21 września 1936 roku major Aleksander Fiszer nie występował już w obsadzie oficerskiej 14 pułku piechoty^[37].
11. Według części literatury major Aleksander Fiszer odznaczony był trzykrotnie Krzyżem Walecznych^[39].

Przypisy

1. WBH, sygn. I.482.30-2098 VM, str. 1.
2. Muzeum Józefa Piłsudskiego w Sulejówku ↓.
3. WBH, sygn. I.482.30-2098 VM, str. 2-4.
4. WBH, sygn. I.482.107-11440 VM, str. 2.
5. Dziennik Personalny MSWojsk. ↓, Nr 34 z 8 IX 1920, s. 816.
6. Kowalczewski 1930 ↓, s. 54.
7. WBH, sygn. I.482.30-2098 VM, str. 6.
8. Kowalczewski 1930 ↓, s. 66.
9. Dziennik Personalny MSWojsk. ↓, Nr 1 z 26 I 1922, s. 8.
10. Spis oficerów służących czynnie w dniu 01.06.1921 ↓, s. 88.
11. Spis oficerów służących czynnie w dniu 01.06.1921 ↓, s. 617.
12. Lista starszeństwa oficerów zawodowych 1922 ↓, s. 64.
13. Rocznik oficerski 1923 ↓, s. 188.
14. Rocznik oficerski 1924 ↓, s. 177.
15. Rocznik oficerski 1928 ↓, s. 38.
16. Rocznik oficerski 1923 ↓, s. 418.
17. Rocznik oficerski 1924 ↓, s. 361.
18. Rocznik oficerski 1928 ↓, s. 195.
19. Dziennik Personalny MSWojsk. ↓, Nr 11 z 25 II 1926, s. 65.
20. Dziennik Personalny MSWojsk. ↓, Nr 14 z 22 III 1926, s. 97.
21. Instytut Józefa Piłsudskiego w Ameryce. Wykazy imienne kapitanów – dowódców kompanii i baonów na froncie – 1926/27 – część I ↓, s. 350.
22. Dziennik Personalny MSWojsk. ↓, Nr 8 z 3 IV 1929, s. 105.
23. Dziennik Personalny MSWojsk. ↓, Nr 11 z 6 VII 1929, s. 191.
24. Rocznik oficerski 1932 ↓, s. 544.
25. Ciesielski 2008 ↓, s. 279, 289, 292.
26. Dziennik Personalny MSWojsk. ↓, Nr 13 z 9 XII 1932, s. 408.
27. Instytut Józefa Piłsudskiego w Ameryce. Obsada personalna – majorowie ↓, s. 80.
28. Dziennik Personalny MSWojsk. ↓, Nr 11 z 7 VI 1934, s. 150.
29. Ciesielski 2008 ↓, s. 116.
30. Ciesielski 2008 ↓, s. 129.
31. Ciesielski 2008 ↓, s. 111.
32. Lista starszeństwa oficerów zawodowych piechoty 1930 ↓, s. 137.
33. Rocznik oficerski 1932 ↓, s. 35.
34. Lista starszeństwa oficerów zawodowych piechoty 1933 ↓, s. 27.
35. Lista starszeństwa oficerów zawodowych piechoty 1935 ↓, s. 25, 182-183, 194.
36. WBH, sygn. I.482.30-2098 VM, str. 3.
37. Ciesielski 2008 ↓, s. 294-295.
38. Rybka i Stepan 2006 ↓, s. 618.
39. Rybka i Stepan 2006 ↓, s. 21.
40. Porwit 1983 ↓, s. 243, 258.
41. Bohaterowie 1939 ↓.
42. WBH, sygn. I.482.30-2098 VM, str. 2.
43. M.P. z 1931 r. nr 87, poz. 137 „za pracę w dziele odzyskania niepodległości”.
44. M.P. z 1938 r. nr 259, poz. 612 „za zasługi w służbie wojskowej”
45. Na podstawie https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/f/f7/Major_Aleksander_Fiszer.jpg

Bibliografia

• Zdzisław Ciesielski: Dzieje 14 Pułku Piechoty w latach 1918–1939. Toruń: Wyd. Adam Marszałek, 2008. ISBN 978-83-7441-937-6.
• Lista starszeństwa oficerów zawodowych piechoty opublikowana w „Przeglądzie Piechoty”. Zeszyt 7, lipiec 1930 r. Przegląd Piechoty: miesięcznik wydawany przez Departament Piechoty, Sekcję Piechoty Towarzystwa Wiedzy Wojskowej i Wojskowy Instytut Naukowo-Wydawniczy, 1930. [dostęp 2017-09-21].
• Lista starszeństwa oficerów zawodowych piechoty: dodatek bezpłatny dla prenumeratorów „Przeglądu Piechoty”. 1 lipca 1933 r. Przegląd Piechoty: miesięcznik wydawany przez Departament Piechoty, Sekcję Piechoty Towarzystwa Wiedzy Wojskowej i Wojskowy Instytut Naukowo-Wydawniczy, 1933. [dostęp 2017-09-21].
• Lista starszeństwa oficerów zawodowych piechoty: dodatek bezpłatny dla prenumeratorów „Przeglądu Piechoty”. 5 czerwiec 1935 r. Przegląd Piechoty: miesięcznik wydawany przez Departament Piechoty, Sekcję Piechoty Towarzystwa Wiedzy Wojskowej i Wojskowy Instytut Naukowo-Wydawniczy, 1935. [dostęp 2017-09-21].
• Rocznik oficerski 1923. Ministerstwo Spraw Wojskowych. Warszawa, 1923. [dostęp 2017-09-21].
• Rocznik oficerski 1924. Ministerstwo Spraw Wojskowych. Warszawa, 1924. [dostęp 2017-09-21].
• Rocznik oficerski 1928. Ministerstwo Spraw Wojskowych. Warszawa, 1928. [dostęp 2017-09-21].
• Rocznik oficerski 1932. Ministerstwo Spraw Wojskowych. Warszawa, 1932. [dostęp 2017-09-21].
• Ryszard Rybka, Kamil Stepan: Rocznik Oficerski 1939. Stan na dzień 23 marca 1939. Kraków: Fundacja CDCN, 2006. ISBN 978-83-7188-899-1.
• Zbiory Instytutu Józefa Piłsudskiego w Ameryce. Wykazy imienne kapitanów – dowódców kompanii i baonów na froncie – 1926/27 – część I; sygnatura 701/1/121 str. 350 poz. 352. [dostęp 2018-10-04].
• Lista starszeństwa oficerów zawodowych 1922: załącznik do Dziennika Personalnego Ministerstwa Spraw Wojskowych Nr 13 z 1922 r.. Zakłady Graficzne Ministerstwa Spraw Wojskowych, 1922. [dostęp 2017-09-21].
• Spis oficerów służących czynnie w dniu 01.06.1921: dodatek do Dziennika Personalnego Ministerstwa Spraw Wojskowych Nr 37 z dnia 24 września 1921 r.. Zbiory Biblioteki Jagiellońskiej w Krakowie – spis zamieszczony na stronie Małopolskiego Towarzystwa Genealogicznego, 1921. [dostęp 2017-09-21].
• Zbiory Instytutu Józefa Piłsudskiego w Ameryce. Obsada personalna – majorowie; sygnatura 701/1/116 str. 80 poz. 419. [dostęp 2018-11-28].
• Dzienniki Personalne Ministerstwa Spraw Wojskowych z lat 1920–1937. [dostęp 2020-09-17].
• Bronisław Kowalczewski: Zarys historji wojennej pułków polskich 1918–1920. 22 pułk piechoty. Warszawa: Wojskowe Biuro Historyczne, 1930. [dostęp 2017-09-21].
• Marian Porwit: Komentarze do historii polskich działań obronnych 1939 roku. Tom 2. Warszawa: Wyd. Czytelnik, 1983. ISBN 83-07-00645-7.
• portal Bohaterowie1939.pl karta poległego – mjr Aleksander Fiszer. [dostęp 2017-09-21].
• Muzeum Józefa Piłsudskiego w Sulejówku. Wykaz Legionistów Polskich 1914–1918. Fischer (Fiszer) Aleksander Adam. [dostęp 2022-11-25].