De onderneming was lange tijd een koffieplantage. Later werd er ook katoen, cacao en banaan verbouwd. In 2010 is het nog steeds in gebruik als plantage met de verbouw van citrusvruchten.
Geschiedenis
Het grondstuk werd uitgegeven aan Gerrit Lemmers. Dit gebeurde in 1745 nadat de gronden beschermd waren komen te liggen, doordat het Fort Nieuw-Amsterdam net was afgerond. Aan de andere zijde bood Fort Sommelsdijk bescherming. De uitgegeven gronden waren daar 500 akkers groot. Aanvankelijk heette deze plantage Alteveel en de plantage ernaast Oudersorg.
In 1745 werd door landmeter P. Gardin een kaart gemaakt naar aanleiding van het opmeten van een stuk land, dat na 1787 bekend staat als de plantage Spieringshoek.[1]
Familie Spiering
In 1752 was de plantage in eigendom van Jacoba Hendrina de Voltelen. Zij was weduwe van Willem François de Senilho en trad dat jaar in het huwelijk met Jacob Henrik Carel Spiering. Rond 1758 kreeg de plantage de naam Spieringshoek. Hiernaast zette hij nog drie andere plantages op, waaronder twee aan de Matapicakreek die later de koffie- en katoenplantage Spieringszorg werden. Spiering kreeg ruzie met Jan Nepveu en moest daarna het land verlaten.
Familie Nepveu
Na een veiling werd de plantage in 1761 eigendom van Jan Nepveu. Hij trouwde in 1767 met Elisabeth Buys, de erfgename van Buyslust en Stolkertsvlijt. De drie plantages werden in de 19e eeuw samengevoegd; de moestuin Thyronne werd hier in 1838 aan toegevoegd. Hierna ging het bezit over op Nepveu's dochter, weduwe Van der Velden. Rond 1790 wordt op de plantage ook katoen geteeld. De naam Nepveu verbasterde in Nové.
Familie Bray
Jean Frouin en Théodore Bray kochten hierna de plantage. Bray werd verantwoordelijk voor de directie en administratie. Hij was in 1841 naar Suriname gekomen en werkte mogelijk eerst als blankofficier (slavenopzichter). Zijn vrouw stamde uit de familie Frouin. Zijn jongere zus Heloise Stephany Bray was getrouwd met Jacob Isaac Spiering, de kleinzoon van Jacob Spiering.
Théodore Bray heeft een groot aantal tekeningen en aquarellen naelaten over het leven op een plantage.
Bray verkreeg uiteindelijk in 1876 het eigendom over alle percelen die de familie samenbrachten in N.V. West-Indische Landbouwmaatschappij Spieringshoek. Er werd cacao en, in geringere mate, banaan geteeld. De plantage bleef tot 1910 in handen van de familie Bray. Ondertussen kwamen van 1880 tot 1928 een groot aantal Javaanse en 325 Hindoestaanse arbeiders naar de plantage voor werk.
Familie Leijsner
De bouw van het plantagehuis stamt uit 1870. De constructie is geheel van gietijzer. Hiervan wordt vermoed dat het van de Wereldtentoonstelling van Brussel van 1888 (gebouwd 1883[2]) afkomstig is. De eigenaren/beheerders in die tijd waren R. H. Leijsner en J.B. Oever.
N.V. Cultuuronderneming Spieringshoek zette de exploitatie tussen 1907 tot 1955 voort. Het bedrijf was opgericht door Jansje en Elisabeth Swijt en Alfred de la Parra. Er is in 1925 ook rijst verbouwd. Bij aanvang van de 21e eeuw is de plantage in eigendom van de familie Bagwat en worden er citrusvruchten verbouwd.
Afbeeldingen
Spieringshoek 1928
Galerij plantagewoning 1989
Plantagewoning 1989
Bronnen, noten en/of referenties
Aa, A.J. van der (1839-1851): Historisch-geografisch woordenboek van Suriname. Gorinchem: Jacobus Noorduyn.
Dikland, Philip: Oud archief der burgerlijke stand in Suriname.
Hove, Okke ten & Heinrich E. Helstone & Wim Hoogbergen (2003): Surinaamse emancipatie 1863. Familienamen en Plantages. Amsterdam: Rozenberg Publishers [Bronnen voor de studie van Suriname, deel 24]. ISBN 978 90 5170 777 9
Oudschans Dentz, Frederik (1944): De herkomst en betekenis van Surinaamse plantagenamen, in: De West-Indische Gids, jrg. 26, nr. 27, pp. 147-161.
Notariële archieven van Suriname, Den Haag: Nationaal Archief.
Plantage Spieringshoek, 1819-1955, Den Haag: Nationaal Archief, nummer toegang 2.20.28.
Maatschappij tot Nut van 't Algemeen (1820-1930): Surinaamsche Almanak, Paramaribo.
↑Nationaal Archief, Den Haag, Plantage Spieringshoek, 1819-1955, nummer toegang 2.20.28, inventarisnummer 4.
↑Tessa Leuwsha (2017): Reishandboek Suriname, ISBN 9789038924939, geactualiseerde druk.
