Pitta's

Pitta's
Negenkleurige pitta (Pitta brachyura)
Taxonomische indeling
Rijk: Animalia (Dieren) Stam: Chordata (Chordadieren) Klasse: Aves (Vogels) Clade: Suboscines (Schreeuwvogels) Clade: Eurylaimides Orde: Passeriformes (Zangvogels)
Familie
Pittidae Swainson, 1831
Afbeeldingen op Wikimedia Commons
Pitta's op Wikispecies
Portaal    Biologie Vogels

Pitta's zijn een familie van vogels uit de orde zangvogels en onderorde schreeuwvogels. De IOC World Bird List onderscheidt 33 soorten in drie geslachten, maar zowel over het aantal geslachten als over het aantal soorten bestaat geen consensus.

Kenmerken

De meeste soorten pitta’s bezitten een felgekleurd verenkleed dat soms glinstert. Hun lichaam is eerder rond, met een korte staart, lange poten en een vrij sterke snavel. De lichaamslengte bedraagt 15 tot 29 cm.

Leefwijze

Dankzij hun lange poten kunnen ze als het ware een opgerichte houding aannemen zodat ze roofdieren of andere bedreigingen al snel kunnen zien aankomen. Ze hebben ook sterk ontwikkelde reukzintuigen, waarmee ze efficiënt naar insecten en andere ongewervelde dieren zoals slakken kunnen zoeken op donkere bosbodem.

Ze rennen eerder weg dan dat ze vliegen. Maar er zijn soorten die vanaf een boomtak hun gefluit laten horen en veel soorten zijn ook trekvogels die soms plotseling op onverwachte plaatsen kunnen worden aangetroffen.

Voortplanting

Het legsel bestaat uit 2 tot 7 eieren. De jongen worden door beide ouders grootgebracht.

Verspreiding en leefgebied

Ze leven vooral in Zuidoost-Azië en het tropisch gedeelte van Australië en er zijn een paar soorten die in Afrika voorkomen.

Taxonomie

De familie behoort tot de clade Eurylaimides. Op grond van DNA-onderzoek gepubliceerd in 2016 zou de stamboom er als volgt uitzien.^[1]

Eurylaimides	Sapayoidae (Sapayoa aenigma, breedbekmanakin) Philepittidae (Asities) Eurylaimidae (Breedbekken en hapvogels) Calyptomenidae  Smithornis (Afrikaanse breedbekken) Calyptomena (Aziatische groene breedbekken) Pittidae (Pitta's)

Geslachten

De indeling in geslachten is geen uitgemaakte zaak. In 1863 onderscheidde Daniel Elliot in A Monograph of the Pittidae twee geslachten, en bijna 20 jaar later splitste John Gould de familie op in wel negen geslachten. In 2003 vermeldde het Handbook of the Birds of the World nog maar één geslacht (Pitta). Deze indeling wordt nog vaak aangehouden, bijvoorbeeld door de IUCN. In een onderzoek dat in 2009 werd gepubliceerd en waarbij alle soorten moleculair-genetisch werden onderzocht, bleek dat er duidelijk drie clades zijn, de drie geslachten Erythropitta, Hydrornis en Pitta.^[2]

Hieronder de indeling van de IOC World Bird List.^[3]

• Geslacht Erythropitta (15 soorten)
• Geslacht Hydrornis (meer dan 12 soorten)
• Geslacht Pitta (14 soorten)

Natuurbescherming

Een aantal soorten worden met uitsterven bedreigd door aantasting van hun habitat, ongerept tropisch oerwoud. Verder zijn veel van de pittasoorten geliefd als siervogel, waardoor er een profijtelijke handel in gevangen vogels is ontstaan.

De Gurney's pitta is een bedreigde diersoort. De zwartmaskerpitta, blauwkoppitta, Kochs pitta, Chinese pitta, Schneiders pitta, Steere's pitta, prachtpitta en de zwartkruinpitta zijn kwetsbaar volgens de Rode Lijst van de IUCN. De reuzenpitta, Soelapitta, granaatpitta, mangrovepitta en de Sabahpitta staan als gevoelig op deze rode lijst.

• 
  Blauwkoppitta (Pitta baudii)
• 
  Chinese pitta (Pitta nympha)
• 
  Kappitta (Pitta sordida)
• 
  Blauwvleugelpitta (Pitta moluccensis)
• 
  Blauwstaartpitta (Hydrornis guajanus)
• 
  Elliots pitta (Hydrornis elliotii)
• 
  Zwartkruinpitta (Erythropitta venusta)
• 
  Granaatpitta (Erythropitta granatina)

Bronnen, noten en/of referenties

1. (en) Selvatti A.P. et al. (2016). An African origin of Eurylaimides (Passeriformes) and the successful diversification of the ground-foraging Pittas (Pittidae). Mol. Biol. Evol. 34(2): 483-499. DOI:10.1093/molbev/msw250
2. (en) Irestedt, M. et al, 2006. Nuclear DNA from old collections of avian study skins reveals the evolutionary history of the Old World suboscines (Aves, Passeriformes). Zoologica Scripta 35(6):567–580. abstract
3. (en) Gill F, D Donsker & P Rasmussen (Eds). 2024. IOC World Bird List (v14.1).