Hier wordt een overzicht gegeven van de muurgedichten die in het kader van het project Gedichten op muren van de Stichting TEGEN-BEELD (en buiten dat kader) zijn aangebracht op een groot aantal muren in de Nederlandse stad Leiden. Het originele project behelsde 101 muurgedichten, die werden aangebracht tussen 1992 en 2005. Sommige muurgedichten zijn verloren gegaan, maar het overgrote deel is nog aanwezig, zij het soms opnieuw geschilderd. Bovendien werden vanaf 2010 nog enkele nieuwe muurgedichten toegevoegd. Er zijn ook ongeveer vijftig muurgedichten in Leiden die geen deel van het project uitmaken.[1]
De muurgedichten in Leiden zijn populair bij de bevolking en bij toeristen: al snel kwam er een wandeling langs de gedichten, in 2004 werden 50 gedichten op muziek gezet (cd van Huub de Vriend en Street Fable) en in 2013 werd een set met 18 ansichtkaarten van de gedichten uitgebracht.
Muurgedichten aangebracht door Stichting TEGEN-BEELD
Gedichten met in de lijst doorgestreepte volgnummers zijn niet meer op de muur aanwezig.
Hier aangebracht omdat Bloem op dit adres woonachtig was tussen 1900 en 1905; de titel verwijst naar de dichter Verlaine; oorspr. beschadigd door overgroei klimop, later verwijderd.
Het gedicht verdween in 2005 bij een schilderbeurt, maar werd daarna opnieuw aangebracht. Het getal "23" refereert aan het feit dat het het 23e gedicht in het project was.
Het origineel uit 1995 met olijfgroene letters is eerst vervangen door een versie met donkerblauwe letters en later door deze versie met witte letters op een rode achtergrond.
Het originele gedicht had een paarse achtergrond met turquoise letters. Vanwege esthetische bezwaren van buurtbewoners werd (na inspraakavonden onder leiding van wethouder Alexander Pechtold) de versie met de paarse achtergrond in 1999 verwijderd. Na enige tijd werd een nieuwe versie aangebracht met goudkleurige letters.
De toenmalige eigenaar van Haagweg 29 had bijzondere voorkeur voor het gedicht Leningrad. Voorvaderen van de eigenaar waren zogenaamde Rusluie, inwoners van Vriezenveen (Ov), die - reizend per huifkar - handelsbetrekkingen onderhielden met Sint-Petersburg, de toenmalige hoofdstad van Rusland. Leningrad was van 1924 tot 1991 de naam van Sint-Petersburg.
Het originele gedicht aan de Oostdwarsgracht is thans verwijderd en verplaatst naar de hoek Klokpoort/Oude Singel, waar het gedicht in nieuwe stijl is herrezen.
Het gedicht werd kort na de onthulling beschermd door middel van gaas, aangezien de muur waarop het gedicht was aangebracht gelegen was langs een voetbalveldje. Dit gaas werd daarna vervangen door tralies.
Het oorspronkelijke gedicht aan de Aloëlaan 41 is inmiddels verdwenen. Het gedicht werd in 2000 aangebracht op een huis dat door de gemeente Leiden genomineerd was om te zijner tijd te worden gesloopt en te worden vervangen door het zogeheten Oranjerieproject. Stichting Tegen-Beeld mengde zich in de discussie om het kleine stukje overgebleven groen rondom de woning door uit protest het gedicht van De Vries aan te brengen, met als treffende laatste regel "wie deze tuin indringt, zal nimmer keren." Ondanks langdurige protesten van omwonenden werd het pand op 5 juli 2001 gesloopt. Vijf jaar later werd hetzelfde gedicht, in een andere vorm opnieuw op een muur in de Aloëlaan aangebracht.
Dit gedicht is bij het overschilderen van de muur in 2012 verdwenen. Het was op dinsdag 18 januari 2005 onthuld door de president van Letland, mevrouw Vaira Vike-Freiberga, in aanwezigheid van koningin Beatrix.
Cees van Hoore schreef op verzoek van de gemeente Leiden de tekst voor het 108e muurgedicht (bestaande uit zes afzonderlijke teksten), dat in opdracht van de gemeente is aangebracht op een zijmuur van het stadhuis door de stichting Tegen-Beeld. Het werd op 24 juni 2014 onthuld door burgemeester Henri Lenferink.
Initiatief van dispuut Faust van studentvereniging Augustinus; onthuld 11 september 2014 (‘Als blijvend geschenk en eerbetoon aan de stad Leiden en haar inwoners, ter ere van ons 20-jarig bestaan.’).
Marleen van der Weij: Dicht op de muur. Gedichten in Leiden. Gemeente Leiden, Dienst Bouwen en Wonen, 1996. ISBN 9080139580 (2e druk: 1996, 3e druk: 1997). 6e, gewijzigde herdruk: Burgersdijk & Niermans, Leiden, 2000. ISBN 9075089082
Marleen van der Weij: Dicht op de muur 2. Gedichten in Leiden. Burgersdijk & Niermans, Leiden, 2005. ISBN 9075089112