Jersey

Sjá aðgreiningarsíðuna fyrir yfirlit yfir aðrar merkingar „Jersey“

Bailiwick of Jersey Bailliage de Jersey Bailliage dé Jèrri
Fáni	Skjaldarmerki
Þjóðsöngur: God Save the King
Höfuðborg	Saint Helier
Opinbert tungumál	enska franska
Stjórnarfar	Krúnunýlenda
Konungur	Karl 3.
Landstjóri	John McColl
Forsætisráðherra	Ian Gorst
Breskt yfirráðasvæði
• Aðskilnaður frá Normandí	1204
Flatarmál  • Samtals  • Vatn (%)	227. sæti 118,2 km² 0
Mannfjöldi  • Samtals (2021)  • Þéttleiki byggðar	198. sæti 103.267 819/km²
VLF (KMJ)	áætl. 2013
• Samtals	5,5 millj. dala (166. sæti)
• Á mann	57.000 dalir (6. sæti)
Gjaldmiðill	sterlingspund
Tímabelti	UTC+1
Þjóðarlén	.je
Landsnúmer	+44

Jersey er eyja í Ermarsundi undan strönd Normandí, og annað tveggja umdæma Ermarsundseyja. Umdæminu tilheyra, auk Jersey, óbyggðu eyjarnar Minquiers, Ecréhous, Dirouilles og Pierres de Lecq auk skerja. Bretland hefur umsjón með utanríkismálum og varnarmálum eyjanna, en þær eru þó ekki hluti af breska konungdæminu heldur hertogadæminu Normandí, en Bretadrottning ber einnig titilinn hertogynjan af Normandí. Jersey hefur því sitt eigið löggjafarþing og dómskerfi og sjálfsákvörðunarrétt.

Jersey er stærst Ermarsundseyja. Þótt hún sé oft nefnd í sömu andrá og Guernsey þá eru þær algerlega aðskildar stjórnsýslueiningar, eins og eyjan Mön í Írlandshafi. Jersey er ekki hluti af Bretlandi en Bretland ber þó ábyrgð á vörnum eyjarinnar. Jersey er ekki hluti af Evrópusambandinu en hefur sérstök tengsl við það og hefur aðgang að innri markaði sambandsins. Frá 2021 er eyjan hluti af Samkomulagi um samvinnu í viðskiptum og efnahagsmálum milli Evrópusambandsins og Bretlands.

Íbúar Jersey eru tæplega 100 þúsund talsins og þar af býr rúmur þriðjungur í höfuðborginni, Saint Helier. Yfir helmingur íbúa er aðfluttur en íbúafjöldi eyjarinnar hefur farið vaxandi vegna efnahagsuppgangs síðustu áratugi. Höfuðatvinnuvegur eyjarinnar er fjármálaþjónusta en auk þess eru ferðaþjónusta, netverslun og landbúnaður mikilvægir atvinnuvegir.

Heiti

Í ritinu Itinerarium Antonini Augusti frá 3. öld eða síðar eru Ermarsundseyjarnar taldar upp sem Sarnia, Caesarea, Barsa, Silia og Andium, en ekki er vitað hvaða nafn á við hverja. Frá 17. öld hefur Caesarea verið talið vera latneskt heiti Jersey.^[1][2][3]

Heitið Jersey er hugsanlega dregið af fornnorrænu orðunum „jarð-“, „hjör“ „jarl“ eða nafninu Geir,^[4] og viðskeytinu „-ey“.

Saga

Menjar um Neanderdalsmenn hafa fundist á Jersey í La Cotte de St Brelade og sýna að menn hafa búið á eyjunni áður en hún varð eyja við að sjávarstaða í Ermarsundi hækkaði. Steindysir frá nýsteinöld sýna að eyjan hefur þá verið byggð og þar hefur líka fundist fjöldi minja frá bronsöld og járnöld.^[5] Árið 2012 fundu tveir menn með málmleitartæki það sem talið er vera stærsti sjóður af peningum frá járnöld í Evrópu, um 50.000 rómverskar og keltneskar myntir. Menjar um rómverska byggð hafa fundist hjá Les Landes.^[6]

Kristni barst til eyjarinnar með landnemum frá Bretagne á 5. eða 6. öld.^[7] Verndardýrlingur eyjarinnar, heilagur Helier, bjó þar á 6. öld á L'Islet (nú Elísabetarkastali). Samkvæmt sögninni hjuggu ræningjar höfuðið af honum, en hann tók það upp og gekk niður að strönd.^[8]

Á miðöldum var Jersey hluti af frankíska ríkinu Nevstríu og varð síðan hluti af hertogadæminu Bretagne þótt hún væri undir erkibiskupsdæminu í Rouen. Víkingar réðust á Jersey á 9. öld og eyjan varð að lokum hluti af hertogadæminu Normandí.^[9]: 22 Þegar Vilhjálmur bastarður lagði England undir sig 1066 voru hertogadæmið og England undir sömu stjórn. Hertogarnir og aðrir Normannar áttu miklar eignir á eyjunni. Þegar Jóhann landlausi missti lönd sín í Normandí árið 1204 urðu eyjarnar eftir sem leifar gamla hertogadæmisins. Venja er að segja að sjálfstjórn eyjarinnar megi rekja til „stjórnarskrár Jóhanns konungs“, en það er umdeilt.^[9]: 25 Átök milli Englands og Frakklands einkenndu aldirnar á eftir og reist var virki á Mont Orgueil.^{[7]: 25–8}

Íbúar eyjarinnar tóku upp mótmælendatrú í kjölfarið á klofningnum milli ensku kirkjunnar og Vatíkansins á Túdortímabilinu. Í valdatíð Elísabetar 1. fluttu franskir húgenottar kalvínisma til eyjarinnar sem varð algeng trúarbrögð íbúa til 1617.^[7] Eyjarskeggjar tóku þátt í fiskveiðum við Nýfundnaland seint á 16. öld.^[10] Í þakkarskyni fyrir þá aðstoð sem George Carteret landstjóri veitti Karli 2. Englandskonungi meðan hann var í útlegð á eyjunni fékk hann land í Norður-Ameríku milli Hudsonfljóts og Delaware-ár sem hann nefndi New Jersey.^[11][12]

Árið 1769 varð matarskortur á eyjunni sem leiddi til Kornuppþotanna. Stéttaþing kom saman í Elísabetarkastala og samþykkti að óska eftir aðstoð frá konungi. Árið 1771 krafðist krúnan umbóta í stjórn eyjarinnar sem leiddi til nýrrar lagasetningar þar sem hirðin gat ekki sett lög án þátttöku stéttaþingsins.^[7] Þann 6. janúar 1781 réðist franskur her á eyjuna. Orrustan um Jersey stóð aðeins í hálftíma og lauk með sigri Englendinga. 600 Frakkar voru teknir höndum.^[13]

Á 19. öld voru gerðar miklar umbætur á vegum og lagðar tvær járnbrautir.^[14] Samgöngur til Englands bötnuðu til muna með nýrri hafnaraðstöðu og bryggjum í St Helier.^[7] Efnahagslíf eyjarinnar á 19. öld byggðist á landbúnaði, fiskveiðum, skipasmíði og framleiðslu ullarvara. Ferðaþjónusta hófst með bættum samgöngum og enska varð ríkjandi mál á eyjunni. Helstu stjórnmálaflokkar eyjarinnar voru hinn íhaldssami Lárviðarflokkur og framsæknari Rósaflokkur, en völdin yfir eyjunum fluttust í auknum mæli til ensku krúnunnar.^[7] Franski rithöfundurinn Victor Hugo kom til Jersey á 6. áratug 19. aldar, en var rekinn þaðan fyrir að móðga drottninguna og fluttist þá til Guernsey.^[7]

Í síðari heimsstyrjöld voru 6.500 íbúar af um 50.000 fluttir á brott að eigin ósk..^[15] Eyjan var hersetin af Þjóðverjum frá 1. júlí 1940 til 9. maí 1945.^[16] Sovéskir stríðsfangar reistu mikil varnarvirki á eyjunni. Eftir innrásina í Normandí 1944 urðu birgðaflutningar til eyjarinnar stopulir vegna innrásarinnar í Normandí og matarskortur gerði vart við sig. Skipið Vega var sent til eyjarinnar undir merkjum Rauða krossins og flutti birgðir og fréttir af sókn Bandamanna í Evrópu. Norman Le Brocq og Kommúnistaflokkur Jersey mynduðu andspyrnuhóp á Jersey sem síðar leiddi til stofnunar lýðræðishreyfingar á eyjunni.^[17] Ermarsundseyjar voru með síðustu stöðum í Evrópu sem losnuðu undan hernámi Þjóðverja. Haldið er upp á Frelsunardaginn 9. maí ár hvert.

Eftir að hernáminu lauk var komið á almennum kosningarétti (sem áður var bundinn landareign) og stéttaþingið varð lýðræðislega kjörið.^[7] Ýmsar aðrar umbætur voru útfærðar, eins og opinber lögregla 1950 og opinber gagnfræðaskóli 1952. Stéttaþingið keypti trúboðaskólann Le Rocquier og stofnaði Highlands College árið 1972. Varnarlið Jersey var leyst upp og breski herinn tók við varnarvirkjum á eyjunni. Eftir 1960 hefur vöxtur fjármálaþjónustu verið áberandi þáttur í efnahagslífi eyjarinnar.^[7]:287 Jersey fékk í kjölfarið á sig orð sem skattaskjól. Paradísarskjölin, gagnaleki árið 2017, leiddi í ljós að fyrirtækið Apple átti tvö alþjóðafyrirtæki á eyjunni.^[18][19]

Landfræði

Bonne Nuit-vík

Jersey er syðst og stærst Ermarsundseyja. Hún er í Ermarsundi, um 22 km frá Cotentin-skaga í Frakklandi og 161 km sunnan við Bretland. Hún rís hæst 143 metra yfir sjávarmál.^[20] Yfirborð eyjunnar hallar frá sandströndum í suðri að klettum í norðri. Nokkrir árdalir skera eyjuna frá norðri til suðurs. Eyjan er 119,6 km² að stærð ef landfyllingar og fjara eru talin með. Um 24% af eyjunni er byggð. Rúmlega helmingur landsins er landbúnaðarland og um 18% er óspillt náttúra.^[21]

Eyjan liggur á 2. gráðu vestur og 49. gráðu norður. Strandlengjan er um 70 km að lengd. Eyjan er nokkurn veginn 15 km (9 mílur) frá vestri til austurs, og 8 km (5 mílur) frá norðri til suðurs og er því stundum kölluð „níu sinnum fimm“ af íbúum.^[22] Veðurfar er temprað með hlý sumur og milda vetur þar sem Atlantshafið jafnar hitastigið. Hæstur hiti hefur mælst 36° 9. ágúst 2003 og lægstur hiti mældist -10,3° 5. janúar 1894. Snjókoma er sjaldgæf.

Eyjan skiptist í tólf sóknir. Stærsta sóknin er St Ouen og sú minnsta er St Clement. Á eyjunni eru nokkur dalverpi sem liggja flest í norður-suður, eins og Waterworks-dalur, Grand Caux og Mont les Vaux; en nokkrir liggja í aðrar áttir, eins og Le Mourier-dalur. Hæsti tindur eyjarinnar er Les Platons sem er 136 metrar á hæð.^[23]

Nokkrir minni eyjaklasar heyra undir stjórnsýslu á Jersey, eins og Les Minguiers og Les Écrehous, en í engri þessara eyja er föst búseta.^[24]

Stjórnmál

Stéttaþing Jersey situr í einni deild. Þingmenn eru 51, tíu öldungaþingmenn (kosnir í almennum kosningum), tólf löggæslufulltrúar sókna og 29 fulltrúar kosnir í einmenningskjördæmum. Þingmenn eru kjörnir til fjögurra ára í senn. Á þinginu sitja líka fimm áheyrnarfulltrúar skipaðir af bresku krúnunni: fógetafulltrúi, landstjóri, prófastur, yfirsaksóknari og yfirlögmaður. Kjörsókn á Jersey er með því minnsta í Evrópu, aðeins um 33%, en meðaltalið í Evrópu er 77%.

Ríkisstjórn Jersey er skipuð forsætisráðherra og níu ráðherrum. Hver ráðherra getur skipað allt að tvo aðstoðarráðherra. Sóknir fara með hluta framkvæmdavaldsins.

Fógetafulltrúi Jersey fer með embætti þingforseta. Hann er einnig yfirmaður dómsvaldsins og fer með táknrænt hlutverk þjóðhöfðingja við ýmis tækifæri.

Þar sem Jersey er krúnunýlenda með fulla sjálfstjórn er eyjan með sitt eigið lagakerfi, stjórnsýslu og skattakerfi. Hlutverk bresku krúnunnar var skilgreint af Konunglegu stjórnskipunarnefndinni árið 1973 og er að tryggja góða stjórnsýslu, undirrita lög, koma fram fyrir hönd eyjarinnar á alþjóðavettvangi í samráði við þing eyjarinnar, tryggja að eyjan uppfylli alþjóðlegar skuldbindingar sínar og sjá um varnir eyjarinnar.

Sóknir

Stjórnsýslueiningar á Jersey eru tólf sóknir sem allar eiga land að sjó. Þær hétu allar áður eftir dýrlingum sóknarkirkja þeirra. Yfir hverri sókn er sóknarþing sem allir kjósendur sóknarinnar eiga sæti í. Leiðtogi sóknarinnar er löggæslufulltrúi (Connétable) sem er kosinn til fjögurra ára í senn.

Grouville (áður Saint Martin de Grouville; inniheldur Les Minquiers) Saint Brélade Saint Clément Saint Helier Saint John Saint Lawrence

Saint Martin (áður Saint Martin le Vieux; inniheldur Les Écréhous) Saint Mary Saint Ouen Saint Peter Saint Saviour Trinity

Sóknir Jersey

Efnahagslíf

Viðskiptahverfið í St Helier.

Jersey býr við þróað hagkerfi sem byggist á þjónustu þar sem verg landsframleiðsla á mann var 45.320 pund árið 2019.^[25] Hagkerfi Jersey er blandað hagkerfi sem byggist á forsendum frjáls markaðar og innviðum velferðarkerfis.^[26] Í desember árið 2010 voru 53.460 starfandi á Jersey, þar af 24% í fjármála- og lögfræðigeiranum, 16% í heildsölu og smásölu, 16% í opinbera geiranum, 10% hjá menntastofnunum, heilbrigðisstofnunum og öðrum einkareknum þjónustustofnunum, 10% í byggingargeiranum, og 9% í hótel- og veitingageiranum.^[27] Stærstu geirarnir 2019 miðað við verga landsframleiðslu eru fjármálageirinn með tæp 40%, leigusala með 15,5%, önnur viðskipti með 11,7% og opinberi geirinn með 8,6%.^[28]

Framleiðni á mann á Jersey er mjög mikil vegna þess að eyjan hefur sérhæft sig í nokkrum hátekjugeirum. Vergar þjóðartekjur voru 3,7 milljarðar árið 2009, eða 40.000 á mann.^[27] Þetta gefur samt ekki rétta mynd af kaupmætti íbúa, og lífskjör á Jersey eru svipuð og víðast hvar á Bretlandi utan miðborgar London.^[29]

Jersey er ein af stærstu aflandsfjármálamiðstöðvum heims. Fjármagnsflutningar til eyjarinnar fara í gegnum Bretland.^[30] Vöxtur fjármálageirans hefur verið gagnrýndur og Jersey hefur verið lýst sem stað þar sem alþjóðleg fjármálaöfl hafa lagt undir sig stjórnina og beita hótunum gegn hverjum þeim sem gagnrýnir þau.^[31]

Ferðaþjónusta er líka mikilvægt á eyjunni, en fjöldi ferðafólks er breytilegur eftir árstíðum. Fólksfjöldinn er miklu hærri á sumrin, sérstaklega ágúst, en á veturna. Meirihluti ferðafólks kemur með flugi frá Bretlandi.^[32] Þann 18. febrúar 2005 fékk Jersey útnefningu sem Fairtrade Island.^[33]

Árið 2017 voru 52% eyjarinnar landbúnaðarland, sem var samdráttur miðað við 2009.^[21] Helstu landbúnaðarafurðir Jersey eru kartöflur og mjólkurvörur.^[27] Jersey-kýr eru smávaxið nautgripakyn sem er þekkt fyrir gæði mjólkur og kjöts.^[34][35] Heildarfjöldi gripa árið 2009 var 5.090 dýr.^[27] Heildarverðmæti fiskveiða og fiskeldis á Jersey árið 2009 var yfir 6 milljónir punda.^[27]

Jersey og Guernsey reka sitt eigið happdrætti sem nefnist Channel Islands Lottery frá 1975.^[36]

Íbúar

Íbúar Jersey eru rúmlega 100.000 talsins samkvæmt manntali frá 2021.^[37] Um 35% búa í St Helier. Um helmingur íbúa er fæddur á Jersey, en 29% fæddust annars staðar á Bretlandseyjum, 8% á Portúgal eða Madeira, 9% í öðrum Evrópulöndum og 5% annars staðar.^[38]

Fyrr á öldum var Jersey nátengd Normandí í Frakklandi og Jerseybúar tóku ekki að líta á sig sem Englendinga fyrr en á 18. öld. Á 19. öld litu íbúar almennt á sig sem Breta og tengslin við Bretland styrktust enn vegna aðflutnings íbúa þaðan. Skólaskylda þar sem námið var eingöngu á ensku, og hernám Þjóðverja á Jersey í síðari heimsstyrjöld styrktu þessi tengsl enn frekar. Íbúar Jersey eru breskir ríkisborgarar. Ekki þarf að sýna vegabréf þegar farið er milli Jersey og annarra landa Bretlandseyja, þar sem þær eru allar innan Sameiginlega ferðasvæðisins.^[39]

Menning

Blómabardaginn á Jersey árið 2014.

Menning Jersey er í grunninn bresk menning undir miklum áhrifum frá franskri menningu, auk menningar innflytjenda frá Bretagne og Portúgal. Almennt talar fólk ensku á Jersey, en fram á 19. öld var algengt að íbúar töluðu jèrriais sem er afbrigði af normönsku (skyld frönsku), en nú talar aðeins lítill hópur jèrriais. Nýlega hefur ríkisstjórn Jersey hafið átak til að viðhalda tungumálinu sem lifandi máli með því að gera nám í því að skyldu í opinberum skólum.^[40] Flest örnefni á Jersey eru á jèrriais þótt algengast sé að bera þau fram með enskum framburði.

Trú á nornir var sterk áður fyrr á Jersey og ýmis örnefni og siðir tengjast því. Blómabardaginn er hátíð sem er haldin árlega í ágúst þar sem blómaskreyttir vagnar aka í röð eftir götum St Helier og veitt eru verðlaun í nokkrum flokkum. Þriðja hvert ár er haldin normannahátíð, La fête Nouormande.

Þekktir listamenn frá Jersey eru meðal annars rithöfundarnir Philippe Le Sueur Mourant og Elinor Glyn, myndlistarmennirnir John St Helier Lander, Edmund Blampied og John Everett Millais (ættaður frá Jersey), og leikkonan Lillie Langtry („liljan frá Jersey“). Ýmsir listamenn hafa búið á Jersey um lengri eða skemmri tíma, eins og til dæmis breska skáldið William Prynne, franski rithöfundurinn Victor Hugo, og frönsku ljósmyndararnir Suzanne Malherbe og Claude Cahun.

Staðbundnar sjónvarpsrásir eru sendar út frá St Helier á vegum BBC One og ITV Channel Islands. Ein þekktasta sjónvarpsþáttaröð sem framleidd hefur verið á Jersey er glæpaþáttaröðin Bergerac með John Nettles í aðalhlutverki, sem var sýnd á BBC frá 1981 til 1991.

Tilvísanir

1. Marguerite Syvret; Joan Stevens (1998). Balleine's History of Jersey. La Société Jersiaise. ISBN 1-86077-065-7.
2. Harper, Douglas (nóvember 2001). „Online Etymological Dictionary“. Sótt 7. október 2006.
3. Le Messurier, H. W. (desember 1916). „The Early Relations between Newfoundland and the Channel Islands“. Geographical Review. American Geographical Society. 2 (6): 449–457. doi:10.2307/207514. JSTOR 207514.
4. Everett-Heath, John. The Concise Dictionary of World Place-Names. Oxford University Press – gegnum www.oxfordreference.com.
5. Cunliffe, Barry (1994). The Oxford Illustrated Prehistory of Europe. Oxford: Oxford University Press. ISBN 0198143850.
6. „Countryside Character Appraisal – Character Area A1: North Coast Heathland“. States of Jersey. Afrit af upprunalegu geymt þann 19. mars 2016. Sótt 6. október 2006.
7. Syvret, Marguerite (2011). Balleine's History of Jersey. The History Press. ISBN 978-1860776502.
8. „ST HELIER: THE MAN AND THE MYTH“. members.societe-jersiaise.org. Afrit af uppruna á 18. ágúst 2022. Sótt 17. mars 2022.
9. Lempière, Raoul (1976). Customs, Ceremonies and Traditions of the Channel Islands. Great Britain: Robert Hale. ISBN 0-7091-5731-2.
10. Ommer, Rosemary E. (1991). From Outpost to Outport. McGill-Queen's University Press. bls. 13–14. ISBN 0-7735-0730-2. Afrit af uppruna á 30. júní 2023. Sótt 14. nóvember 2020.
11. Weeks, Daniel J. (1. maí 2001). Not for Filthy Lucre's Sake. Lehigh University Press. bls. 45. ISBN 0-934223-66-1. Afrit af uppruna á 30. júní 2023. Sótt 14. nóvember 2020.
12. Cochrane, Willard W. (30. september 1993). The Development of American Agriculture. University of Minnesota Press. bls. 18. ISBN 0-8166-2283-3. Afrit af uppruna á 30. júní 2023. Sótt 14. nóvember 2020.
13. „1781 The Battle Of Jersey“. Jersey Heritage (enska). 5. júlí 2021. Afrit af uppruna á 4. apríl 2022. Sótt 18. mars 2022.
14. Kelleher, John D. (1991). The rural community in nineteenth century Jersey (Thesis). S.l.: typescript. Afrit af uppruna á 28. mars 2021. Sótt 17. mars 2022.
15. Bunting, Madeleine (1995). The Model Occupation. London: Harper Collins. bls. 21. ISBN 0002552426.
16. Bellows, Tony. „What was the "Occupation" and why is "Liberation Day" celebrated in the Channel Islands?“. Société Jersiaise. Afrit af uppruna á 2. nóvember 2013. Sótt 18. ágúst 2013.
17. Meddick, Simon; Payne, Liz; Catz, Phil (2020). Red Lives: Communists and the Struggle for Socialism. UK: Manifesto Press Cooperative Limited. bls. 122–123. ISBN 978-1-907464-45-4.
18. „Apple secretly moved parts of empire to Jersey after row over tax affairs“. the Guardian (enska). 6. nóvember 2017. Sótt 24. janúar 2023.
19. Drucker, Jesse; Bowers, Simon (6. nóvember 2017). „After a Tax Crackdown, Apple Found a New Shelter for Its Profits“. The New York Times (bandarísk enska). ISSN 0362-4331. Sótt 24. janúar 2023.
20. „Ascent of Jersey High Point on 2009-09-12“. Peakbagger.com. Sótt 23. júní 2012. „Sources vary on the elevation of Les Platons. Its height is often listed at 143 m, as well as 136 m.“
21. Jersey. „Size and land cover of Jersey“. Government of Jersey (enska). Sótt 10. desember 2020.
22. „About Nine by Five Media“. Medium. Sótt 18. mars 2022.
23. „Les Platons (Jersey) | Channel Islands“. UK mountain Guide (enska). Afrit af upprunalegu geymt þann 1. febrúar 2021. Sótt 10. desember 2020.
24. „The Minquiers and Écréhous in spatial context: Contemporary issues and cross perspectives on border islands, reefs and rocks“. ResearchGate (enska). Sótt 18. mars 2022.
25. „National accounts: GVA and GDP“. Statistics Jersey. 2019. Sótt 4. janúar 2021.
26. „Benefits and financial support“. Government of Jersey. Sótt 5. janúar 2021.
27. „Jersey in Figures 2013 booklet“ (PDF). Government of Jersey. Sótt 1. janúar 2015.
28. „Government of Jersey: GVA 2019“. Government of Jersey (enska). Sótt 11. desember 2020.
29. „Cost of Living in Jersey“. www.numbeo.com (enska). Sótt 28. febrúar 2022.
30. Garcia-Bernardo, Javier; Fichtner, Jan; Takes, Frank W.; Heemskerk, Eelke M. (24. júlí 2017). „Uncovering Offshore Financial Centers: Conduits and Sinks in the Global Corporate Ownership Network“. Scientific Reports (enska). 7 (1): 6246. arXiv:1703.03016. Bibcode:2017NatSR...7.6246G. doi:10.1038/s41598-017-06322-9. ISSN 2045-2322. PMC 5524793. PMID 28740120.
31. Shaxson, N. (2011). Treasure islands: Tax havens and the men who stole the world. London: The Bodley Head.
32. „The Economic Contribution of Tourism to Jersey“ (PDF). Tourism Economics. 2017.
33. „Island achieves Fairtrade status“. BBC News. 24. febrúar 2005. Sótt 6. október 2006.
34. Davenport, Philippa (20. maí 2006). „Jersey's cash cow“. Financial Times. Afrit af upprunalegu geymt þann 10. desember 2022. Sótt 7. október 2006.
35. Witmer, Jason (11. júní 2004). „CROPP contracts brings profitability to Ohio grass-based, organic dairies“. The Rodale Institute. Afrit af upprunalegu geymt þann 1 desember 2006. Sótt 7. október 2006.
36. „States of Guernsey: Channel Islands Lottery“. 13. ágúst 2011. Afrit af upprunalegu geymt þann 13. ágúst 2011. Sótt 1. nóvember 2021.
37. „Jersey Census 2021 Bulletin 1: Population characteristics“ (PDF). States of Jersey. apríl 2022. Afrit af upprunalegu (PDF) geymt þann 13. apríl 2022. Sótt 9. febrúar 2023.
38. „Jersey Census 2021 Bulletin 1: Population characteristics“ (PDF). States of Jersey. apríl 2022. Afrit af upprunalegu (PDF) geymt þann 13. apríl 2022. Sótt 9. febrúar 2023.
39. „Moving to Jersey: Customs and immigration“. Government of Jersey. Sótt 30. janúar 2021.
40. „Jèrriais: Jersey's traditional language“. Government of Jersey. Afrit af uppruna á 1. september 2013. Sótt 3. janúar 2021.

Tenglar

• gov.je Vefur ríkisstjórnar Jersey.
• Visit Jersey Opinber ferðavefur.