این مقاله نیازمند تمیزکاری است. لطفاً تا جای امکان آنرا از نظر املا، انشا، چیدمان و درستی بهتر کنید، سپس این برچسب را بردارید. محتویات این مقاله ممکن است غیر قابل اعتماد و نادرست یا جانبدارانه باشد یا قوانین حقوق پدیدآورندگان را نقض کرده باشد.
میانگین دمای صوفیان در تیرماه (گرمترین ماه سال)۲۶درجه سانتی گراد،دردی ماه (سردترین ماه سال)۴/۵-درجه سانتی گرادودر مهرماه ۱۳ درجه سانتی گرادو میانگین سالانه دما ۱۰/۵درجه درجه سانتی گراد است
صوفیان یکی از شهرهای استان آذربایجان شرقی که در بخش صوفیانشهرستان شبستر واقع شده‌است. این شهر مرکز بخش صوفیان است. طبق آخرین سرشماری مرکز آمار ایران که در سال ۱۳۹۵ صورت گرفته‌است، صوفیان با جمعیتی بالغ بر۹۹۶۳ نفر، بیست و پنجمین شهر پرجمعیت آذربایجان شرقی و دومین شهر پرجمعیت شهرستان شبستر محسوب می‌گردد.[۲] شهر صوفیان در بین محور ارتباطی تبریز به مرند و تبریز به شبستر واقع شده‌است. این شهر در ۳۰ کیلومتری شرق شبستر، ۳۵ کیلومتری شمال تبریز و ۶۷۹ کیلومتری شمال غرب تهران واقع شده‌است.مساحت باغات و ویلا سراهای این شهر از مساحت خود شهر بزرگتر میباشد
حمدالله مستوفی در توصیف تبریز و نواحی اطراف آن، از ناحیهٔ ارونق و قصبهٔ صوفیان یادکرده‌است و چنین نوشته‌است:
«چهارم ناحیت ارونق بر غرب شهر (تبریز) است آغازش سه فرسنگی شهریست تا پانزده فرسنگی و عرضش پنج فرسنگی باشد و حاصلی نیکو دارد از غله و انگور میوه، مدار تبریز بر ارتفاعات آن‌جا باشد وسی پاره دیه‌است و اکثرش معظم که هریک قصبه‌ایست چون سیس و شبستر و وایقان و کوزه‌کنان و صوفیان و غیره. »[۴][۵]
در سفرنامهٔ ونیزیان که در زمان حکومت اوزونحسنآققویونلو (۱۴۷۱–۱۴۷۸ میلادی مطابق با ۸۷۶–۸۸۳ هجری قمری) به ایران سفر کرده‌اند، چنین نوشته‌اند:
«به فاصلهٔ یک‌روز از مرند به محل کوچک دیگری به‌نام صوفیان که در دشت تبریز در دامنهٔ کوهی قرار دارد رسیدیم. صوفیان روستایی است زیبا و جوی و باغ فراوان دارد. »[۴]
«شهر صوفیان به‌قدر کفایت بزرگ است و تا داخل آبادی نشوند شهر پیدا نیست. به‌واسطهٔ اشجاری که در کوچه‌ها و اطراف آن کاشته شده‌است، به این جهت قیافه آن جنگل می‌نماید تا به‌شهر.»[۴]
«شوالیه شاردن» سیاح فرانسوی که در حدود سال ۱۶۶۵ میلادی به ایران مسافرت کرده‌است، در سفرنامهٔ خود می‌نویسد:
«صوفیان به‌طور حیرت‌آوری حاصلخیز است. بعضی مؤلفین عقیده دارند که این همان شهر صوفیای ماد باستان است؛ ولی برخی دیگر مدعی هستند که این کلمه مشتق از صوفی است و هنگامی که شاه اسماعیل یکم، اردبیل را ترک گفت و دربار را به تبریز انتقال داد، صوفی‌ها در محل مذکور سکونت گزیدند. »[۴]
«جملی کارزی» سیاح ایتالیایی که در زمان شاه سلیمان به سال ۱۶۹۴ میلادی برابر با سال ۱۱۰۵ هجری قمری به ایران آمده‌است و در مراسم تاج‌گذاری شاه سلطان حسین شرکت کرده‌است، در سفرنامهٔ خود می‌نویسد:
«در شهر صوفیان که از دور مثل جنگل به‌نظر می‌رسید، پیش راندیم. این شهر و اطراف آن به‌قدری از اشجار متنوع مستور بود که حتی دیواره‌های منازل را هم از چشم پنهان می‌ساخت. »[۴]
این شهر به‌خاطر قرار داشتن بر سر راه اروپا، همواره مورد بازید سیاحان بوده‌است و نیز به‌خاطر موقعیت راهبردی آن، همواره مورد تاخت‌وتاز نیز قرار داشته‌است که از آن جمله می‌توان به حمله‌های عثمانی‌ها در زمان صفویان و افشاریه (نادرشاه افشار در سال ۱۱۴۰ هجری قشون مصطفی‌پاشا را در سهلان شکست داد) و روس‌ها در زمان قاجاریه و جنگ جهانی اول و جنگ جهانی دوم، اشاره نمود.
صوفیان در سال ۱۳۴۱ به شهر تبدیل و در سال ۱۳۶۹ مرکزیت بخش صوفیان را دارا شد.
رودخانه فصلی شیرین‌چای که از کوه‌های میشو (شوردرق و یام)، رودخانه فصلی شورآلی که از کوه‌های مرو (اندبیل، کلاش، گروس، قره‌آغاج) و رودخانه فصلی آرپان چایی که از کوه‌های مرو (گروس) سرچشمه می‌گیرند در فصل بهار زمین‌های آن را سیراب می‌کنند.[۶]
از نظر اقلیمی معتدل است. بادهایی که در شهر بیشتر مواقع می‌وزند مه یل و آغ یل نام دارد مه یل که از طرف شمال می‌وزد بادی است مرطوب، سرد و خنک که باعث بارش باران در فصل بارش و خنکی هوا در تابستان است. آغ یل که از طرف جنوب می‌وزد نمک دریاچهٔ اورمیه را با خود دارد و بادی است گرم و خشک که در اواخر زمستان باعث ذوب شدن برف‌ها و در اواخر بهار باعث نارس شدن برخی محصولات کشاورزی از جمله گندم است.[۴]
با توجه به وجود سنگ آهک و سنگ گچ در کوه‌های منطقه می‌توان گفت این کوه‌ها در دوران سوم زمین‌شناسی شکل گرفته‌اند.[۴]
وجود گنبد نمکی در کوه‌های کلاش و قره‌آغاج که از سرشاخه‌هایی رود فصلی شور آلی هستند باعث شوری خاک و آب‌های زیرزمینی در این منطقه شده‌است. مناطقی که با رود شیرین چایی و آرپان چایی آبیاری می‌شوند دارای خاک حاصلخیز است و باغات انگور آن مشهور است.[۴]
این شهر دارای چندین رشته قنات قدیمی است که عبارت‌اند از ۱-قنات سیچانیق ۲- قنات میرمیر ۳-قنات قارانی ۴- قنات میرزا هادی ۵- قنات خواجه‌رشید ۶-قنات شورچشمه ۷- قنات شریف ۸-قنات میرحمید ۹-قنات حاج اسماعیل سویی ۱۰- قنات خرمن‌گاه که سابقاً آب شرب و کشاورزی شهر را تأمین می‌کردند[۶] ولی امروزه برخی از آن‌ها به دلیل حفر چاه عمیق در نزدیکی آن‌ها یا قرار گرفتن در مسیر توسعهٔ شهر خشکیده یا تخریب شده‌اند.[۴]
مشاهیر
از مشاهیر این شهر می‌توان به باله خلیل صوفیانی عارف نامی قرن پنجم هجری اشاره کرد که یکی از چهار عارف ناظر بازسازی شهر تبریز و بنای مسجد جامع آن بعد از زلزلهٔ ویران‌گر سال ۴۳۴ هجری به دستور امیر وهسودان حاکم وقت تبریز بود. مزار این عارف نامی به عنوان «امامزاده ابراهیم خلیل صوفیان» در ورودی قبرستان تاریخی شهر صوفیان واقع شده‌است.
همچنین می‌توان از محمود عکاسی شاعر معاصر و سرایندهٔ منظومه اسکوندوز دانیشماسی (که به زبان ترکی در وصف زادگاه خود به سبک حیدر بابا سروده شده) نام برد و نیز می‌توان از میرزا حمزه ابوترابی بانی مسجد ولیعصر و حوزه علمیه در صوفیان یاد کرد.
از دیگر چهره‌ها می‌توان سرباز گمنام میرزا علی ایروانی را نام برد که در حملهٔ روس‌ها در زمان جنگ جهانی دوم در ۳ شهریور ۱۳۲۰ در پاسگاه قره‌بلاغ جلفا در راه دفاع از میهن، جان باخت و همان‌جا به خاک سپرده شده‌است.
همچنین شهرک مصالح ساختمانی آیت‌الله هاشمی رفسنجانی با تولید انواع آجرهای ساختمانی، نما، آسفالت، جدول و سایر مصالح ساختمانی، شهرک سرمایه‌گذاری خارجی که در آن انواع کارخانجات از قبیل کامیون‌سازی، خودروسازی، فولادسازی، لوازم خانگی، گونی‌بافی، تولید کنسانتره، صنایع غذایی، سردخانه و دیگر صنایع مستقر هستند را نام برد.
شهرک صنعتی بعثت، بزرگ‌ترین شهرک صنعتی خاورمیانه در این منطقه در حال احداث است.[نیازمند منبع]
از لحاظ کشاورزی و باغداری، کشت گندم، جو، آفتابگردان، پیاز و انگور در منطقه رواج دارد. یکی از بزرگ‌ترین سیلوهای استان، در این شهر قرار دارد. از صنایع غذایی صوفیان می‌توان به کارخانه‌های ماکارونی، کیک، لواشک‌سازی، آردسازی، شکلات، نوقا و صنایع کوچک بسته‌بندی اشاره کرد.
