این شهر در کنار دریاچه ارومیه در دامنه های زیبای رشته کوههای سهند واقع شده است. شهر زیبای بناب به دلیل داشتن رودخانه های متعدد و از طرفی محدود شدن قسمتی از شهرستان به ساحل دریاچه ارومیه و قسمت دیگر آن به کوهستان سهند بعنوان جلگه ای حاصلخیز محسوب میشود اما امروزه با احداث سدها در مناطق بالادست این قابلیت مهم از این منطقه سلب شده است و رودخانه های دائمی این شهر به رودخانه ی فصلی بدل گشته است.این شهر در ۱۲۰ کیلومتری جنوب غربی تبریز واقع شده‌است.
پیشینهٔ آثار تاریخی کشف‌شده در ارتفاعات جنوبی گورستان‌های قره قشون به سده‌های هشتم و نهم هجری می‌رسد و نشانگر رونق و آبادانی بناب در عصر صفویان است.[۲] امروزه ساکنان شهر بناب پیرو دین اسلام و مذهب شیعهٔ دوازده‌امامی هستند.[۳]
بناب از یک بخش به نام مرکزی تشکیل و دارای ۳ دهستان میباشد، به‌طوری که دهستان بناجوی غربی به مرکزیت روستای خانه برق جدید، دهستان بناجوی شرقی به مرکزیت شهر خوشه مهر و دهستان بناجوی شمالی به مرکزیت روستای روشت بزرگ قرار دارند. بناب داری 29 روستا می باشد.
آثار به دست آمده از حفاری‌های قره تپه گزاوشت و قیزلار قلعه سی (قلعه دختران) که یکی از نود و سه تپه باستانی می‌باشند و همچنین وجود سی و شش غار مربوط به یکدیگر (معماری صخره‌ای صور) که نشانگر زندگی‌های دسته جمعی در دوران ماقبل تاریخ است. همچنین کشف آثار قدیمی مانند ظروف سفالین، فلزی و نشانه‌های تمدن شهری تا عمق چند متری زمین، این سابقه طولانی هزاران ساله را تأیید می‌کند.[نیازمند منبع]شهر بناب توسط تپه‌های متعددی احاطه شده‌است. از جمله قره کولوک، تپه قبرستان قدیمی محله مهرآباد، تپه گزاوشت در محله گزوشت، تپه قره چپق و تپه‌های سپیگان، تپه آغاجاری، تپه بابالار، شیزگان تپه، همچنین تپه‌های باستانی که مساجد زرگران، مهرآباد و میدان بر روی این تپه‌ها قرار گرفته‌اند، از دوره اسلامی تا شش هزار سال پیش قدمت دارند.
نام‌گذاری
در لغتنامهٔ دهخدا، فرهنگ فارسی معین،[۴] و فرهنگ عمید[۵] واژهٔ بناب به معنی «قعر آب» و «ته آب» آمده‌است؛ لغتنامهٔ دهخدا دو توضیح دارد که یکی می‌گوید آنجایی که جریان آب در آن به پایان رسد، و دیگری می‌گوید آغاز و منبع آب.[۶]
اقلیم
آب و هوا
این بخش نیازمند گسترش است. میتوانید با افزودن به آن کمک کنید.
شهرستان بناب آب و هوای معتدلی دارد، و به دلیل وجود آب های زیر زمینی فراوان این نام بر روی بناب گذاشته شده است. در سال های اخیر به دلیل خشکی دریاچه ارومیه و همچنین سد سازی در شهرستان های اطراف مثل مراغه، عجب شیر و حتی مهاباد، شهر بناب دچار خشکسالی شده است. به همین دلیل باغات انگور در بناب با خطر جدی کم آبی روبرو هستند.
بررسیهای فصلی میدان باد و گلماسه در اطراف دریاچه ارومیه نشان می دهد که در فصل بهار توان حمل ماسه در ایستگاه های پیرانشهر، مهاباد و سلماس خیلی شدید، تبریز شدید، مراغه و بناب متوسط و ارومیه ضعیف است. در فصل تابستان توان حمل ماسه در ایستگاه های سلماس و مراغه خیلی شدید، تبریز، شدید، بناب و پیرانشهر متوسط و ارومیه و مهاباد ضعیف می باشد. در فصل پاییز توان حمل ماسه در ایستگاه های مهاباد و پیرانشهر شدید، مراغه، بناب و تبریز متوسط و ارومیه و سلماس ضعیف می باشد. در فصل زمستان توان حمل ماسه در ایستگاه های مهاباد و پیرانشهر خیلی شدید، در مراغه، سلماس و تبریز متوسط و ارومیه و بناب ضعیف می باشد.
بناب از دیدگاه صنعتی
بناب با توجه به موقعیت جغرافیایی و پتانسیل‌های گوناگونی که دارد، پیشرفت چشمگیری از لحاظ صنعت داشته. از جملهٔ عواملی که در این امر تأثیر داشته‌اند می‌توان به وجود نیروگاه حرارتی سهند با توان تولید بالای برق و شرکت مجتمع فولاد صنعت بناب و دارا بودن کارخانجات متعدد در رشته های مختلف در این شهر اشاره کرد. همچنین بناب به قطب جدید تولید فولاد و میلگرد در منطقه شمال غرب کشور تبدیل شده‌است.
مجتمع فولاد صنعت بناب
مجتمع فولاد صنعت بناب تولیدکننده انواع مقاطع فولادی
مجتمع فولاد صنعت بناب یکی از بزرگترین تولیدکنندگان فولاد بخش خصوصی کشور در شهرک صنعتی بناب واقع شده‌است. این فولاد در حال حاضر بزرگترین تولید کننده ی شمال غرب کشور محسوب میشود این مجتمع باعث ایجاد اشتغال برای بیش از ۱۰۰۰ نفر به‌طور مستقیم و برای چندهزار نفر دیگر به‌طور غیرمستقیم شده‌است. این درحالی است که پروژه‌های جدید این مجتمع نوید اشتغالزایی بیشتر در آینده را می‌دهد. محصولات این مجتمع که شامل انواع مقاطع فولادی میباشد در بازار داخلی و همچنین بازارهای خارجی ارائه میشود.
هلدینگ مجتمع فولاد صنعت بناب از چندین شرکت بزرگ فولادی در دو زیرمجموعه اصلی کارخانجات ذوب و نورد با هدف تولید انواع محصولات فولادی تشکیل شده‌است. این مجتمع با داشتن امکانات زیربنایی ایده‌آل اعم از دسترسی آسان به جاده اصلی، خط راه‌آهن، نیروگاه برق و خطوط اصلی انتقال گاز و آب، فعالیت خود را از اواخر سال ۱۳۸۳ در زمینی به مساحت ۱۴۰ هکتار آغاز نمود[۷]
بناب برخلاف اکثر نقاط استان آذربایجان شرقی در دشت حاصلخیز بناب قرار داشته و دارای آب و هوای معتدلی میباشد. از جاذبه‌های گردشگری بناب می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
بناب دارای ۲۵ اثر تاریخی ثبت‌شده در فهرست آثار ملی ایران است که از این میان، ۸ اثر مورد حفاظت قرار گرفته‌است. از مهمترین آثار تاریخی این شهر می‌توان به مسجد مهرآباد، حمام مهرآباد و مسجد میدان (گزاوش)، مسجد اسماعیل بیگ، حمام حاج فتح‌الله، اشاره کرد. برخی از آثار تاریخی بناب عبارتند از:[۲][۸]
پل پنج چشمه بناب
مسجد جامع مهر آباد
مسجد کبود بناب
بناب از دیدگاه ورزشی
از جملهٔ پتانسیل‌های ورزشی می‌توان به دارا بودن انواع زمین و پیست‌های ورزشی اشاره کرد، مانند سالن ورزشی سرپوشیدهٔ به منظور برگزاری مسابقات والیبال، فوتسال، بسکتبال و… میباشد، یا مانند زمین برگزاری مسابقات والیبال ساحلی یا مانند پیست برگزاری مسابقات موتور سواری و سوارکاری.[نیازمند منبع]
همایش بزرگ دوچرخه سواری در سال ۱۳۷۷ شمسی، توسط محمد میرزادوست، رئیس وقت اداره تربیت بدنی بناب و فرماندار پیشین بناب، بنیانگذاری شده‌است.
و این همایش هرساله با حضور بیش از۳۰۰۰۰دوچرخه سوار در شهرستان بناب برگزار میشود. به‌طوریکه از گذشته‌های دور تا به حال شهر بناب به نام شهر دوچرخه ایران معروف است
ودر پایان، جوایزی با قرعه کشی به شرکت کنندگان اهدا می‌گردد.
در این شهرستان، در هر خانه، حداقل یک دوچرخه وجود داشته و اغلب مردم با دوچرخه به محل کار خود می‌روند.
سوغات
از جملهٔ صنایع دستی بناب می‌توان به طراحی قالی، قالی‌بافی، قلم‌زنی روی مس،منبت‌کاری، حلوای بناب و نقل اشاره کرد. بناب دارای دو برند غذا به همین نام است. کباب سنتی بناب شهرت جهانی یافته‌است و خورش بناب نیز بسیار لذیذ است. کباب بناب اکنون در آستانه ثبت جهانی شدن است که یکی از غذاهای ایرانی اصیلی است که شهرت آن تا دورترین نقاط کشور رسیده است. همچنین انگور،خیار و پیاز از مهمترین محصولات کشاورزی این شهر به‌شمار می‌روند. از سوغات بناب می‌توان به دوشاب نیز اشاره کرد.[۲] ==
کباب بناب قدمتی ۱۰۰ ساله دارد و برای اولین بار شخصی به نام صمد آشپزباشی که آن موقع در راسته بازار شهرستان بناب مغازه داشته است؛ این نوع کباب‌ها را طبخ می‌کرده‌است.
یکی از مهمترین ویژگی‌های این کباب ساطوری بودن آن است. اما ظاهراً مدل ساطوری در گذشته استفاده می‌شده‌است؛ اینک بنا به برخی دلایل این مقوله کمرنگ و حتی منسوخ شده‌است.
همانگونه که اشاره شد؛ بنیانگذار این نوع کباب شخصی به نام صمد آشپزباشی که حدود ۱۰۰ سال پیش در راسته بازار(به ترکی آذربایجانی: اوزون بازار؛ به معنای بازار طولانی) تیمچه دوم دکان داشته، و معروفیت کباب بناب از مغازه ایشان شروع شده‌است.
در آن زمان اشخاص دیگری چون حمید کرمی، علیرضا وقاری، بلال اسداللهی و حمید کدخدا و … به آن سبک کباب می‌پختند، که اینک هیچ‌کدام در قید حیات نیستند.[۹]
![[نشان]](%D9%BE%D8%B1%D9%88%D9%86%D8%AF%D9%87:Wiki_letter_w_cropped.svg){kind=small}
