Katalain

Katalain
Nafarroa Garaia, Euskal Herria
Katalaingo Kristo Santuaren baseliza eta etxe bat
Kokapena
Herrialdea	Nafarroa Garaia
Eskualdea	Erdialdea
Udalerria	Garinoain
Administrazioa
Mota	herri hustu
Izen ofiziala	Katalain
Posta kodea	31395
Herritarra	katalaindar
Geografia
Koordenatuak	42°36′08″N 1°37′38″W
Garaiera	512 metro
Distantzia	27,9 km (Iruñetik)

Katalain^[1][a] Orbaibarrako Garinoain udalerriko herri hustu bat da, Euskal Herriko Nafarroa Garaia lurraldean kokatuta, Erdialdea eskualdean.

Orbaibarrako ibarburua da. Bertako biztanleak katalaindarrak ziren.

Izena

Katalain beste hizkuntza batzuetan ere ezagutzen da, hala nola:

• gaztelaniaz: Cataláin ("kataláin" ahoskatua)

Gainera, toponimoa hainbat modutan agertu da historian zehar:^[2]

• Catalayn (1559)
• Catalain (1702)
• Catalain (1802)
• Katalain (1996)

Etimologia

Orbaibarrako beste herri asko bezala: Katal izeneko pertsona baten lekua. Toponimo hori, Katalan jentilizioaren antz handia duenez, gaztelaniaz askotan asimilatu izan da hitz horrekin, eta Katalain abizena duten pertsona gehienek, gaur egun, Katalan edo Catalán bezala idazten dute, Alberto Catalán politikari nafarraren kasuan bezala.

Historia

Antzinako monasterioa edo berezko eliza, zeinaren titularrek, Semenok eta Migul Garinoainek, 1207an Orreagako Santa Mariari eman zioten. XIII. mendetik aurrera, kabildo horretako iltze-dendetako baten egoitza izan zen, eta, ziurrenik, baita erromesen aterpe ere. XVI. mendetik baseliza bihurtu zen, eta gero, Orreagak izendatutako kaperauaren eta Garinoaingo bikarioaren artean sarritan izan ziren gatazkak.

XIX. mendearen hasieran, jaurerri-erregimenaren mende zegoen etxalde gisa iraun zuen, erregimen mota hori desagertu zenean. 1802an hiru etxe eta baselizara mugatzen zen, eta bertara prozesioan joaten ziren ibarreko herri guztiak, beharrak eta ur eskasia zeuden garaian.

Oharrak

1. /kataláin/ ahoskatua (laguntza)
   Azentua: zorrotza hirugarren silaban

Erreferentziak

• Jose Maria Jimeno Jurio (zuzendaria), Nafarroako toponimia eta mapagintza. XXXV, Iruñea, 1996. ISBN 84-235-1505-2.

1. Euskaltzaindia: Euskal Onomastikaren Datutegia.
2. «Gandiriain - Lekuak - EODA» www.euskaltzaindia.eus (Noiz kontsultatua: 2021-08-30).

Ikus, gainera

• Garinoain
• Orbaibar
• Erdialdea
• Erriberriko merindadea
• Nafarroa Garaia

Kanpo estekak

• Datuak: Q112618788