Territorio donde se habla.
El Idioma surigaense , también conocido como Idioma surigaonón , es una lengua bisaya hablada por en Filipinas , concretamente en las provincias de Surigao del Norte , Islas Dinagat , Surigao del Sur y algunas partes de Agusan del Norte , en especial los pueblos cercanos al lago Mainit , Agusan del Sur y Davao Oriental .
Su similitud con el idioma cebuano obedece la fuerte inmigración cebuana que ha aportado abundante léxico. Pese a todo las personas que hablan cebuano difícilmente pueden entender a sus vecinos surigaenses, salvo que hayan vivido en la región desde hace años.
También está muy relacionado con el Idioma joloano (Bahasa Sūg ), desprovista de sus y palabras de influencia árabe , y también con el dialecto Butuanón de Butuan , en peligro de extinción.
Subfamilia
Para una relación completa de las lenguas del grupo agrupadas por subfamilias, véase el Anexo:Lenguas bisayas , apartado «Subgrupo y otros datos »
La subfamilia de las lenguas bisayas meridionales incluyen el joloano , el surigaonón y el butuano , hablados en zonas al norte y al suroeste de Mindanao , isla de Palawan y, fuera de Filipinas, en Kalimantan Oriental (Indonesia ) y Sabah (Malasia );
Comparativa entre los idiomas: Surigaense, dialecto cebuano hablado en Mindanao y dialecto Tausug del Joloano
Español
Tausug
Surigaense
Cebuano
¿Cuál es su nombre?
Unu in ngān mu?
Unu an ngayan mu?/Unu may imo pangayan?
Unsa ang pangalan nimo?
Mi nombre es Mohamed
In ngān ku Muhammad
An ngayan ku ay Muhammad/An ako ngayan kay Muhammad
Ang pangalann nako kay Muhammad
¿Cómo estás?
Maunu-unu nakaw?
Kumusta naman kaw?
Kumusta ka?
Yo estoy bien, (también)
Marayaw da isab
Madayaw da isab aku (Tandaganon ) or Marajaw da isab aku (Surigaonon)
Maayo ra ko/Maayo
¿Dónde se encuentra Ahmad?
Hawnu hi Ahmad?
Hain si Ahmad?/Haman si Ahmad?
Asa si Ahmad?
Se encuentra en su casa
Ha bāy siya
Sa bay siya/sija
Sa balay sya
Gracias
Magsukul
Salamat
Salamat
Me estoy alojando en o Yo vivo en
Naghuhula’ aku ha
Yaghuya aku sa
Nagpuyo ako sa
Yo estoy aquí en la casa.
Yari aku ha bay.
Yadi aku sa bay.
Ni-a ko sa balay.
Estoy hambriento.
Hiyapdi' aku.
In-gutom aku.
Gi-gutom ko.
Es allí, en la escuela.
Yadtu siya ha iskul.
Yadtu siya/sija sa iskul.
Tu-a sya sa iskwelahan
Persona
Tau
Tau
Tawo
(Mar / río) actual
Sug
Sug
Sulog
Día
Adlaw
Adlaw
Adlaw
Noche
Duwm
Duwm
Gabi-i
Hoy
Biháun
Kuman Adlawa
Karon Adlawa
Ayer
Káhapun
Káhapun
Gahapon
Anteayer
Ta’kisa
Min-agi na adlaw
Ni-agi na adlaw
Mañana
Kunsuwm
Siluwm
Ugma
Pasado mañana
Ku’nisa
Sunod na adlaw
Sunod nga adlaw
Esta noche
Duwm ini
ini na duwm
Karon nga gabi-i/Ining gabi-i
Anoche
Kábi-i
Kábi-i
Kagabi-i
Mañana
Mahinaat/Maynaat
Buntag
Buntag
Tarde
Mahapun
Hapun
Hapun
Mediodía
Mataas Suga
Udto
Udto
Medianoche
Tungaan Duwm
Tunga nan Duwn
Tunga sa gabi-i
¿Qué día es hoy?
Adlaw unu biháun?
Unu na adlaw kuman?
Unsa nga adlaw karon?
¿Qué día te irás?
Adlaw unu kaw tumulak?
Unu na adlaw kaw mo-larga?
Unsa nga adlaw ka mo-larga?
Me iré el sábado pasado.
Miyanaw aku sin sabtu’ yaun.
An panaw ku ini nan sábado yaun.
Ang lakaw nako ni adtong sábado.
¿Cuándo se come?
Ka’nu sila kimaun?
Kinun-u sila kin-maun?
Kanus-a sila nikaon?
¿Cuándo llegaste?
Ka’nu kamu dimatung?
Kinun-u kamu min-abot?
Kanus-a kamo niabot?
¿Cuándo van a la escuela?
Ku’nu kaw pa iskul?
kinun-u kaw mokadto sa iskul?
Kanus-a ka mo-adto sa iskwelahan?
¿A dónde vas?
Pakain kamu manaw?
Pahain kamu mamanaw?
Asa mo pa-ingon manlakaw?
¿Quién es ese tipo?
Hisiyu in usug yaun?
Sin-o na usug yaun?
Kinsa nga tawo na?
¿Quiénes son los dueños de esta camiseta?
Kansiyu in badju ini?
Kansin-u na badu ini?
Kang kinsa nga senina kani?
¿Dónde está la madre?
Hain hi Inah?
Hain si Ima?
Asa si mama?
¿Qué día naciste? (la fecha de tu nacimiento)
Ka’nu kaw piyag-anak?
Kinun-u kaw in anak?
Kanus-a ka gipanganak?
¿Por qué lloras?
Mayta’ kaw timangis?
Nanga kaw ga-tiyaho?
Ngano nga naghilak ka?
¿Cómo puedes dormir?
Biyariin kaw magtuwg?
Unu-unu sa kaw matuwg?
Unsa man ka matulog?
¿Cómo está mamá?
Maunu-unu na hi Inah?
Ya-unu na sa si Ima?
Unsa na man si mama ?
Véase también
Referencias