2001

Ĉi tiu artikolo temas pri la jaro. Por informoj pri la filmo de Stanley Kubrick, vidu la artikolon 2001: A Space Odyssey.

Aktualaĵoj | Eventoj laŭ tago de jaro
◄ | 20-a jarcento | 21-a jarcento | 22-a jarcento | ►
◄ | 1970-aj jaroj | 1980-aj jaroj | 1990-aj jaroj | 2000-aj jaroj | 2010-aj jaroj | 2020-aj jaroj | 2030-aj jaroj | ►
◄◄ | ◄ | 1997 | 1998 | 1999 | 2000 | 2001 | 2002 | 2003 | 2004 | 2005 | ► | ►►

2001 en la aliaj kalendaroj
Gregoria kalendaro	2001 MMI
Ab urbe condita	2754
Armena kalendaro	1450 ԹՎ ՌՆԾ
Bahaa kalendaro	157 – 158
Barataj kalendaroj
- Vikram Samvat	2056 – 2057
- Barata nacia kalendaro (Ŝaka Samvat)	1923 – 1924
- Kalijugo	5102 – 5103
Budhisma kalendaro	2545
Ĉina kalendaro	4637 / 4697 – 4638 / 4698 庚辰 – 辛巳
Etiopa kalendaro	1993 – 1994
Franca respublika kalendaro	209 - 210 CCIX -CCX
Hebrea kalendaro	5761 – 5762
Holocena kalendaro	12001
Irana kalendaro	1379 – 1380
Islama kalendaro	1421 – 1422
- Imperia jaro	Kōki 2661 (皇紀2661年)
- Japana nomo de erao (Jōmon)	12001
Juliana kalendaro	Gregoria minus 10–13 tagoj, depende de tempoperiodo
Korea kalendaro	4334
Tajlanda suna kalendaro	2544

2001 Events Collage 3.0

2001 estis normala jaro komenciĝanta je lundo (vidu ĉi tie kalendaron). Ĝi komencigis la 21-an jarcenton.

En la jaro 2001 post Kristo okazis, interalie:

Resuma listo de gravaj eventoj

Jen resumo de gravaj eventoj de la jaro 2001:

1. Teroristaj atakoj de la 11-a de Septembro: Aviadiloj atakis la Ĝemelturojn en Novjorko kaj la Pentagonon, kaŭzante milojn da mortoj kaj ŝanĝante la mondan politikan pejzaĝon.

2. Komenco de la milito en Afganio: Usono kaj ĝiaj aliancanoj komencis militon kontraŭ la Taliban-reĝimo.

3. Lanĉo de Wikipedia: La libera reta enciklopedio komencis sian funkciadon.

4. Eniro de Ĉinio en la Monda Komerca Organizo (WTO).

5. Enoficigo de George W. Bush kiel la 43-a prezidento de Usono.

6. Disvastigo de la malsano "Bovosponga encefalopatio" (BSE) en Eŭropo.

7. Lanćo de iPod de Apple: Revolucio en la muzika industrio.

8. Falo de Enron: Granda skandalo en la usona entreprena mondo.

9. Subskribo de la Akordoj de Ohrid en Makedonio por solvi etnajn konfliktojn.

10. Lanĉo de la unua versio de Windows XP de Microsoft.

11. Internacia Jaro de Volontuloj deklarita de Unuiĝintaj Nacioj.

12. Morto de pluraj famuloj, inkluzive de George Harrison (The Beatles) kaj Douglas Adams (aŭtoro).

La jaro 2001 estis markita precipe de la terorismaj atakoj de la 11-a de Septembro, kiuj profunde influis la internacian politikon kaj sekurecon en la sekvaj jaroj. Aliaj gravaj eventoj en teknologio, ekonomio kaj kulturo ankaŭ kontribuis al signifa ŝanĝo en la monda ordo.

Eventoj

Esperantujo

• 86-a Universala Kongreso de Esperanto en Zagrebo.
• Fondita la asocio Esperanto Antaŭen.
• 28-a de januaro: Naskiĝo de la unua vikio en Esperanto: Unumondo;
• 2-a de junio: Naskiĝo de la Esperanta Civito, per la promulgado de la Konstitucia Ĉarto;
• 6-a de novembro: Naskiĝo de Esperanta Vikipedio;
• La Kongreso de Sennacieca Asocio Tutmonda (SAT) okazis en la hungaria urbo Nadjkaniĵo (Nagykanizsa) inter la 14-a kaj la 20-a de julio 2001.

Mondo

• Kreita la planlingvo Slovio.
• Irano: Teherano ekhavas modernan metroon.
• Israelo: Ariel Ŝaron elektatas ĉefministro
• Israelo: je la Internacia Tago de Protekto de Infanoj (1-a de junio), teroro kontraŭ junularo. Juna teroristo eksplodigas sin en amaso de gejunuloj de sia aĝo apud la fama diskoteko "Dolfi" en Tel-Avivo. Pereis 21 gejunuloj en la aĝoj 14-25, 120 pliaj junaj homoj estis vunditaj diversgrade.
• Usono, Novjorko: Je la 11-a de septembro 2001 la ĝemelturoj de "World Trade Center" (Mondkomerca Centro) estas aviadile atakataj. Usono kulpigas Usama bin Laden pro tio. Samtempe terenkrakas po unu flugmaŝino en Pensilvanio kaj en la Pentagonon-Konstruaĵon. Ĉirkaŭ 3.000 homoj mortas.
• Afganio: Nordaj ribeluloj kaj Usono renversas la talibojn.
• UNO kaj Sekretario Ĝenerala Kofi Annan kune ricevas la Nobelan Pacpremion.
• Filipinoj: Gloria Macapagal-Arroyo prezidentiĝas.
• Peruo: Alejandro Toledo elektatas prezidento.
• Mongolio: Nacagijn Bagabandi reelektiĝas prezidento.
• Nepalo: Gyanendra Bir Bikram Ŝah prezidentiĝas.
• Meksiko: La 5-a Tut-Amerika Kongreso de Esperanto en Meksikurbo
• Proponita Tumilenia lingvo.
• La germana piloto Michael Schumacher gajnis la mondan ĉampionecon de Formulo Unu.
• Malkovras la malnovan grekan urbon Helikeo, ega santejo de Pozidono.

Naskiĝoj

• 23-a de februaro: Matteo Perez, franca aktoro
• 1-a de decembro: Princino Aiko, japana princino
• Miguel Wansing Lorrio, germana aktoro

Mortoj

• 7-a de januaro: Amy Nilsson, sveda esperantisto (n. 1915)
• 15-a de januaro: Ben Sion Ohana, franca esperantisto (n. 1916)
• 18-a de januaro: Milada Hemerková, ĉeĥa esperantistino (n. 1925)
• 4-a de februaro: Janis Zenakis, greka komponisto kaj arkitekto (n. 1922)
• 26-a de februaro: Melinda Szekeres, hungara esperantistino (n. 1981)
• 18-a de marto: Vaso Abajev, lingvisto de la iranaj lingvoj, speciale la oseta lingvo (n. 1899)
• 25-a de marto: Gotou Mituo, japana esperantisto (n. 1921)
• 29-a de marto: Helge Ingstad, norvega esploristo (n. 1899)
• 11-a de aprilo: Curt J. Milkschutz, argentina esperantisto (n. 1914)
• 21-a de majo: Hugo Röllinger, germana esperantisto (n. 1905)
• 22-a de majo: Jenő Fock, ĉefministro de Hungario (n. 1916)
• 23-a de majo: Fritz Liechti, svisa esperantisto (n. 1913)
• 3-a de junio: Anthony Quinn, usona aktoro (n. 1915)
• 11-a de junio: Timothy McVeigh, usona bombisto kaj amasmurdisto (n. 1968)
• 18-a de junio: René Dumont, franca ekologiisto kaj politikisto (n. 1904)
• 23-a de junio: Otaviano Curvelo de Souza, brazila esperantisto (n. 1922)
• 23-a de junio: Georgo Abraham, argentina esperantisto (n. 1915)
• 27-a de junio:
  • Tove Jansson, finna verkistino (n. 1914)
  • Jack Lemmon, usona aktoro (n. 1925)
  • Werner Plate, germana esperantisto (n. 1913)
• 29-a de julio: Juozas Kazlauskas, litova esperantisto (n. 1909)
• 20-a de julio: Carlo Giuliani, itala demonstranto mortpafita dum protesto (n. 1978)
• 2-a de septembro: Christiaan Barnard, sudafrika pioniro de la transplanta medicino (n. 1922)
• 30-a de septembro: Jenny Jugo, aŭstra aktorino (n. 1905)
• 11-a de oktobro: Felicindo Abbruzzese, argentina esperantisto (n. 1930)
• 26-a de novembro: Regine Hildebrandt, germana politikistino (n. 1941)
• 29-a de novembro: George Harrison, brita muzikisto kaj membro de The Beatles (n. 1943)
• 1-a de decembro: Giselle Harabagiu, usona esperantisto (n. 1913)
• 16-a de decembro: Stefan Heym, germana verkisto kaj ĵurnalisto (n. 1913)
• 20-a de decembro: Léopold Sédar Senghor, senegala poeto kaj politikisto (n. 1906)