Ο Πάπας Βενέδικτος Θ' , λατ. Benedictus IX (π. 1012 - π. 1056), κατά κόσμον Θεοφύλακτος από το Τούσκουλο της Ρώμης, ήταν πάπας με τρεις θητείες μεταξύ των ετών 1032 - 1048.[1] Ήταν ηλικίας περίπου 20 ετών όταν εκλέχθηκε για πρώτη φορά· ήταν ένας από τους πιο νέους σε ηλικία πάπες. Ο μόνος πάπας που εκλέχθηκε περισσότερες από μία φορές και ο μόνος που επώλησε το αξίωμά του.
Πρώτη θητεία
Ο Βενέδικτος Θ' ήταν υιός του Αλμπέρικ Γ' κόμη του Τούσκουλο και ήταν ανιψιός των παπών Βενεδίκτου Η' και Ιωάννου ΙΘ'. Ο πατέρας του, δωροδοκώντας τους Ρωμαίους, απέκτησε την παπική καθέδρα για λογαριασμό του υιού του.[2] Ο Βενέδικτος Θ' ήταν σχεδόν 20 ετών όταν έγινε ποντίφικας[3] για πρώτη φορά στις 11 (ή 12) Οκτωβρίου 1032,[4] όπως αναφέρει ο μοναχός Ρούπερτ Γκλάμπερ[5] Η θεολογία του και οι συνήθεις δραστηριότητες της Εκκλησίας ήταν εξ ολοκλήρου Ορθόδοξες. Εκτός από τη σύνδεση με την κοινωνικά ισχυρή του οικογένεια, είχε ελάχιστα προσόντα. Στην εποχή του συνεχίστηκε η αντιπαράθεση των προκατόχων του· ο ίδιος ζούσε ζωή έκλυτη και απίστευτα σκανδαλώδη.[6]
Ο ιστορικός Φέρντιναντ Γκρεγκορόβιους, εχθρικά διακείμενος προς τον παπισμό, έγραφε πώς "βεβήλωσε τα ιερά μυστήρια της θρησκείας".[7] Η "Καθολική Εγκυκλοπαίδεια" τον αποκαλεί "ντροπή για την καθέδρα του αγ. Πέτρου".[8] Ο πάπας Βίκτωρ Β' αναφέρει στο 3ο Κεφ. των Διαλόγων του ότι έκανε "πράξεις σοδομισμού και άλλες ακατονόμαστες που δεν τολμώ να σκεφτώ".[9] Ωστόσο ο Reginald Lane Poole γράφει ότι "σε μια περίοδο οξείας πολιτικής εχθρότητας, κατηγορίες φτιάχτηκαν και έγιναν πιστευτές, που δεν θα είχαν προταθεί σε μια πιο ήρεμη εποχή". Πιθανώς και η αντίθεση πολλών σε μια ηγεμονία του Τούσκουλο να καθόρισε τις κατηγορίες. "Ήταν ένας αμελής, ίσως και άσωτος πάπας, αλλά η εικόνα του Βενέδικτου Θ' σχεδιάστηκε σε μια περίοδο που η αντίπαλη μερίδα ήτα ανοδική, ενώ ο ίδιος δεν είχε φίλους ή υποστηρικτές.[10] Ίσως και η πώληση του αξιώματός του αργότερα αμφισβητηθεί και αυτή". Το 1036 πιέστηκε να εγκαταλείψει τη Ρώμη.
Ο Κορράδος Β' Σαλίων βασιλιάς της Γερμανίας, που εκτόπισε τους επισκόπους Πλακεντίας και Κρεμώνας, βοήθησε το Βενέδικτο Θ' να επιστρέψει. Ο επίσκοπος της Πλακεντίας κατηγόρησε τον πάπα για "μοιχείες και δοολοφονίες".[11] Το Σεπτέμβριο του 1044 η αντιπολίτευση ανάγκασε το Βενέδικτο Θ' να φύγει πάλι από τη Ρώμη και εξέλεξε τον Ιωάννη, επίσκοπο της Σαμπίνα, ως πάπα Σίλβεστρο Γ'.
Δεύτερη θητεία
Μερικούς μήνες μετά, τον Απρίλιο του 1045 ο Βενέδικτος Θ' κατάφερε να επιστρέψει· απέβαλλε τον Σίλβεστρο Γ', που επέστρεψε στην επισκοπή του. Αμφιβάλλοντας όμως για το πόσο σίγουρη είναι η θέση του, συμβουλεύτηκε έναν ευσεβή ιερέα, τον Ιωάννη Γρατιανό που ήταν ανάδοχός του, για το αν μπορεί να παραιτηθεί και να νυμφευτεί. Πρότεινε να παραδώσει το αξίωμά του σε αυτόν, αν του επέστρεφε τα έξοδα της εκλογής του ως πάπα.[12] Ο Γρατιανός, επιθυμώντας να απαλλάξει τη Ρώμη από έναν ανάξιο ποντίφηκα, δέχθηκε να πληρώσει και αναγνωρίστηκε ως πάπας Γρηγόριος ΣΤ'.[13] Ο βενεδικτίνος Πέτρος Ντάμιαν χαιρέτησε το νέο πάπα παροτρύνοντάς τον να εκτοπίσει τους ανάξιους επισκόπους.[14]
Ο Βενέδικτος Θ' σύντομα μετάνοιωσε που παραιτήθηκε και επέστρεψε στη Ρώμη, θεωρώντας τον εαυτό του πάπα. Ο Γρηγόριος ΣΤ' συνέχισε να αναγνωρίζεται ως πάπας· επίσης επέστρεψε και ο Σίλβεστρος Γ'. Σημαντικοί κληρικοί και λαϊκοί παρακάλεσαν τον Ερρίκο Γ' Σαλίων βασιλιά της Γερμανίας να έλθει να αποκαταστήσει την τάξη. Πράγματι το Δεκέμβριο του 1046 ο Ερρίκος Γ' συγκάλεσε Σύνοδο στο Σούτρι, που κήρυξε έκπτωτους τους Βενέδικτο Θ', Σίλβεστρο Γ' και καθαίρεσε το Γρηγόριο ΣΤ' λόγω σιμωνίας, αφού είχε εξαγοράσει το αξίωμά του. Εξελέγη νέος πάπας ο Κλήμης Β'. Ο Βενέδικτος Θ', που δεν παρευρέθηκε στη Σύνοδο, δεν αποδέχθηκε τις αποφάσεις της.
Τρίτη θητεία
Όταν ο Κλήμης Β' απεβίωσε τον Οκτώβριο του 1047, ο Βενέδικτος Θ' επέστρεψε τον επόμενο μήνα καταλαμβάνοντας το ανάκτορο του Λατερανού, αλλά τον Ιούλιο του 1048 γερμανικά στρατεύματα τον απομάκρυναν. Εξελέγη νέος πάπας ο Πόπο, επίσκοπος του Μπρίξεν, ως Δάμασος Β', που κατηγόρησε το Βενέδικτο Θ' για σιμωνία και τον κάλεσε να απολογηθεί. Ο Βενέδικτος Θ' δεν εμφανίστηκε και αφορίστηκε. Έπειτα εγκατέλειψε τις αξιώσεις του στην καθέδρα της Ρώμης· μάλλον ο πάπας Λέων Θ' αναίρεσε την απαγόρευση. Απεβίωσε περίπου το 1056 και ετάφη στη μονή της Γκροταφεράτα. Ο ηγούμενός της αναφέρει ότι μετενόησε και έζησε μακρά από τα λάθη που έκανε ως ποντίφικας.[15]
Πηγές
Υποσημειώσεις
↑Coulombe, Charles A. (2003). Vicars of Christ: A History of the Popes. Citadel Press. p. 198. ISBN 0806523700.
↑Miranda, Salvador. "Teofilatto", Cardinals of the Holy Roman Church
↑Herbermann, Charles, ed. (1913). "Pope Benedict IX". Catholic Encyclopedia. New York: Robert Appleton Company.
↑Russel, Bertrand (1945). History of Western Philosophy. New York: Simon and Schuster. p. 412.
↑Poole, Reginald L., "Benedict IX and Gregory VI", Proceedings of the British Academy, Vol. VIII, 1917
↑Hauck, A., "Benedict IX", The New Schaff-Herzog Encyclopedia of Religious Knowledge, Vol. II
↑Ferdinand Gregorovius. History of the City of Rome in the Middle Ages. Books.google.co.uk. Retrieved 2014-01-28.
↑Fletcher, Lynne Yamaguchi (1992). First Gay Pope and Other Records. Boston: Alyson. ISBN 1555832067.
↑Victor III, Pope (1934), Monumenta Germaniae Historica, Libelli de lite (in Latin) (Dialogi de miraculis Sancti Benedicti Liber Tertius auctore Desiderio abbate Casinensis ed.), Hannover: Deutsches Institut für Erforschung des Mittelalters, p. 141, archived from the original on July 15, 2007, retrieved 2008-01-03, Cuius vita quam turpis, quam freda, quamque execranda extiterit, horresco referre
↑Post multa turpia adulteria et homicidia manibus suis perpetrata, postremo, etc.”Dümmler, Ernst Ludwig (1891), Monumenta Germaniae Historica, Libelli de lite (in Latin) I (Bonizonis episcopi Sutriensis: Liber ad amicum ed.), Hannover: Deutsches Institut für Erforschung des Mittelalters, p. 584, retrieved 2008-01-03
