Ο μεγάλος αμαρτωλός

Ο μεγάλος αμαρτωλός (White Heat)
Κινηματογραφική αφίσα
Σκηνοθεσία	Raoul Walsh[1]
Παραγωγή	Louis F. Edelman
Σενάριο	Ivan Goff, Ben Roberts και Virginia Kellogg
Πρωταγωνιστές	Τζέιμς Κάγκνεϊ[2], Βιρτζίνια Μάιο[2], Έντμοντ Ο'Mπράιεν[2], Margaret Wycherly[3][2], Steve Cochran[2], Φρεντ Κλαρκ[2], Ίαν ΜακΝτόναλντ[2], John Archer[3][4], Wally Cassell[3][2] και Γραντόν Ρόουντς
Μουσική	Μαξ Στάινερ
Φωτογραφία	Σίντνεϊ Χικοξ
Μοντάζ	Όουεν Μαρκς
Ενδυματολόγος	Λιά Ρόουντς
Εταιρεία παραγωγής	Warner Bros. και Warner Bros. Pictures
Διανομή	Warner Bros. και Netflix
Πρώτη προβολή	1949, 3  Σεπτεμβρίου 1949 (Ηνωμένες Πολιτείες Αμερικής)[5], 2  Δεκεμβρίου 1949 (Καναδάς)[5], 9  Ιανουαρίου 1950 (Ηνωμένο Βασίλειο)[5] και 5  Ιουνίου 1953 (Γερμανία)[5]
Κυκλοφορία	2 Σεπτεμβρίου 1949 (1949-09-02)
Διάρκεια	114 λεπτά
Προέλευση	Ηνωμένες Πολιτείες Αμερικής
Γλώσσα	Αγγλικά
Προϋπολογισμός	1 εκατ. δολάρια ή 1, 300[6]
Ακαθάριστα έσοδα	1,9 εκατομμ. δολάρια[7] or $3,483,000[6]
Σχετικά πολυμέσα
δεδομένα (π • σ • ε )

Ο Μεγάλος Αμαρτωλός (Πρωτότυπος τίτλος: White Heat) είναι αμερικανικό φιλμ νουάρ του 1949 σε σκηνοθεσία Ραούλ Γουόλς και σενάριο των Ιβάν Γκοφφ και Μπεν Ρόμπερτς, βασισμένο σε μια ιστορία της Βιρτζίνια Κέλλογκ. Πρωταγωνιστούν οι Τζέιμς Κάγκνεϊ, Έντμοντ Ο'Mπράιεν, Βιρτζίνια Μάγιο και Στηβ Κόχραν.

Η ταινία θεωρείται μια από τις καλύτερες γκανγκστερικές ταινίες όλων των εποχών. ^{[8][9][10][11]} Το 2003, προστέθηκε στο Εθνικό Μητρώο Κινηματογράφου ως «πολιτιστικά, ιστορικά ή αισθητικά σημαντική» από τη Βιβλιοθήκη του Κογκρέσου των Ηνωμένων Πολιτειών.^[12][13]

Πλοκή

Ο Άρθουρ «Κόντι» Τζάρετ είναι ένας αδίστακτος, ψυχωτικός εγκληματίας και αρχηγός της συμμορίας Τζάρετ. Αν και παντρεμένος με τη Βέρνα, είναι υπερβολικά δεμένος με την εξίσου δύστροπη και αποφασιστική μητέρα του, τη «Μα» Τζάρετ. Ο Κόντι και η συμμορία του ληστεύουν ένα ταχυδρομικό τρένο στα βουνά της Σιέρα Νεβάδα, σκοτώνοντας τέσσερα μέλη του πληρώματος του τρένου και καθώς ένα από τους μηχανικούς πέφτει, ενεργοποιεί μια βαλβίδα ατμού, που προκαλεί σοβαρά εγκαύματα στον γκάνγκστερ Ζούκι. Μαζί με τη μητέρα του Κόντι και τη σέξι σύζυγό του Βέρνα, η συμμορία κρύβεται στα βουνά. Η Μα προωθεί την εγκληματική καριέρα του Κόντι και είναι η μόνη που μπορεί να απαλύνει τους φοβέρους πονοκεφάλους που τον ακινητοποιούν περιοδικά. Είναι σύμμαχός του ενάντια στον Μπιγκ Εντ, ο οποίος περιμένει την ευκαιρία να αναλάβει τη συμμορία και να πάρει τη Βέρνα για τον εαυτό του.

Ο Κόντι αποφασίζει να εκμεταλλευτεί μια καταιγίδα που πλησιάζει για να φύγει από το κρησφύγετο. Παρόλο που υπόσχεται να στείλει έναν γιατρό πίσω για τον Ζούκι, ο Κόντι διατάζει κρυφά το μέλος της συμμορίας Κότον Βαλέντι να σκοτώσει τον Ζούκι. Ωστόσο, ο Κότον προσποιείται ότι κάνει τον φόνο και αφήνει ένα πακέτο τσιγάρα στον φίλο του. Η μετέπειτα ανακάλυψη του τραυματισμένου Ζούκι, μαζί με τα αποτυπώματα του Κότον στο πακέτο τσιγάρων από την αστυνομία, παρέχουν στο Υπουργείο Οικονομικών αρκετές ενδείξεις για να συνδέσει τη ληστεία του τρένου με τη συμμορία του Κόντι.

Οι πράκτορες του Υπουργείου Οικονομικών, με επικεφαλής τον Φίλιπ Έβανς, πλησιάζουν στο να συλλάβουν τον Κόντι, αλλά χάρη στην προειδοποίηση της μητέρας του Μα, η συμμορία δραπετεύει. Ο Κόντι αποφασίζει να δημιουργήσει ένα ψεύτικο άλλοθι για τη δολοφονική ληστεία τρένου, ομολογώντας μια ληστεία στο Ιλινόις που έγινε την ίδια περίοδο. Αν και ο Έβανς γνωρίζει ότι ο Κόντι λέει ψέματα, ωστόσο δεν μπορεί να το αποδείξει και γι' αυτό στέλνει τον μυστικό πράκτορα Χανκ Φάλον. Με το όνομα Βικ Πάρντο, ο Χανκ στέλνεται στη φυλακή, όπου σχεδιάζει να έρθει κοντά στον Κόντι. Εν τω μεταξύ, ο Μπιγκ Εντ εκμεταλλεύεται την απουσία του Κόντι για να αναλάβει τη συμμορία και να κάνει δικιά του την Βέρνα.

Στη φυλακή, ο Χανκ σώζει τη ζωή του Κόντι όταν ο Ρόι Μπάρκερ, ένας από τους συνεργάτες του Μπιγκ Εντ, προσπαθεί να τον σκοτώσει. Αφού μαθαίνει για την απόπειρα, η Μα καθησυχάζει τον Κόντι ότι θα φροντίσει τον Μπιγκ Εντ. Ο Κόντι την παρακαλεί να μην προσπαθήσει και οι φόβοι του για την ασφάλειά της αρχίζουν να του προκαλούν σοβαρούς πονοκεφάλους. Ο Χανκ βοηθά τον Κόντι, όπως έκανε η Μα, και εκείνο το βράδυ ο Κόντι αποκαλύπτει ότι σχεδιάζει να δραπετεύσει.

Ο Χανκ μεταφέρει τα σχέδια απόδρασης σε έναν πράκτορα που υποδύεται τη σύζυγό του, αλλά την ημέρα του διαλείμματος, ένας νεοφερμένος κρατούμενος αποκαλύπτει ότι στον Κόντι ότι η Μα είναι νεκρή. Ο Κόντι τρελαίνεται με την είδηση και οδηγείται στο ιατρείο. Εκεί, χρησιμοποιεί ένα λαθραίο όπλο για να πάρει όμηρο τον γιατρό και μαζί με τον Χανκ, τον Πάρκερ και δύο άλλους κατάδικους, δραπετεύει από την φυλακή. Έξω, ο Κόντι σκοτώνει τον Πάρκερ και στη συνέχεια κατευθύνεται προς το Μπέικερσφιλντ για να εκδικηθεί τον θάνατο της Μα. Όταν η Βέρνα μαθαίνει για τη απόδραση του Κόντι, προσπαθεί να ξεφύγει κρυφά, αλλά ο Κόντι την εντοπίζει. Αν και η Βέρνα είναι αυτή που σκότωσε τη Μα, λέει στον Κόντι ότι ο Μπιγκ Εντ την πυροβόλησε στην πλάτη και προσφέρεται να του δείξει πώς να περάσει κρυφά από τους σωματοφύλακες του Μπιγκ Εντ. Ο Κόντι σκοτώνει τον Μπιγκ Εντ και στη συνέχεια αυτός, η Βέρνα και ο Χανκ ξανασμίγουν με την υπόλοιπη συμμορία.

Αντιγράφοντας το τέχνασμα του Δούρειου Ίππου, ο Κόντι σχεδιάζει να κλέψει την μισθοδοσία ενός εργοστασίου μπαίνοντας κρυφά μέσα στην εταιρεία μέσα σε ένα βυτιόφορο. Εν τω μεταξύ, ο Χανκ προσπαθεί να ενημερώσει την αστυνομία. Ενώ προσποιείται ότι φτιάχνει το ραδιόφωνο της Βέρνα, βάζει ένα πομπό για να εντοπίσουν το βυτιόφορο οι πράκτορες του FBI και στη συνέχεια αφήνει ένα μήνυμα στον καθρέφτη της τουαλέτας του βενζινάδικου. Η αστυνομία εντοπίζει το βυτιόφορο σε ένα εργοστάσιο πετρελαίου στο Σαν Πέδρο και περικυκλώνει την περιοχή. Ο Κότον τους εντοπίζει την ίδια στιγμή που ένας από τη συμμορία αναγνωρίζει τον Χανκ ως πράκτορα. Ο Κόντι παίρνει όμηρο τον Χανκ, αλλά αυτός δραπετεύει όταν η αστυνομία ρίχνει δακρυγόνα στο εργοστάσιο. Κατά τη διάρκεια της συμπλοκής που ακολουθεί, όλοι οι γκάνγκστερ σκοτώνονται εκτός από τον Κόντι, ο οποίος ανεβαίνει στην κορυφή μιας δεξαμενής πετρελαίου. Τώρα τελείως τρελός, ο Κόντι φωνάζει, "Το έκανα Μα, είμαι ο κορυφαίος του κόσμου!" πριν εκραγεί η δεξαμενή από τα πυρά του FBI.

Διανομή ρόλων

Η Βιρτζίνια Μάγιο και ο Τζέιμς Κάγκνεϊ σε σκηνή από την ταινία

• Τζέιμς Κάγκνεϊ ως Άρθουρ «Κόντι»Τζάρετ ^[14][15]
• Βιρτζίνια Μάγιο ως Βέρνα Τζάρετ^[14][15]
• Έντμοντ Ο'Mπράιεν ως Χανκ Φάλλον (Νικ Πάρντο)^[14][16]
• Μάργκαρετ Γουέτσερλι ως Μα Τζέρετ^[14][15]
• Στηβ Κόχραν ως «Μπιγκ Εντ» Σόμερς ^[14][16]
• Τζον Άρτσερ ως Φίλιπ Έβανς
• Γουώλυ Κάσελ ως Κότον Βαλέντι
• Φρεντ Κλαρκ ως Ντάνιελ «Ο έμπορος» Γουίνστον

Παραγωγή

Καθώς κέρδισε ένα Όσκαρ για το Yankee Doodle Dandy, ο Κάγκνεϊ εγκατέλειψε τη Warner Bros. το 1942 για να δημιουργήσει τη δική του εταιρεία παραγωγής με τον διευθυντή επιχείρησης και τον αδερφό του, Γουίλιαμ. Μετά όμως από τέσσερις αποτυχημένες ταινίες και «οικονομικά καταστροφικές, ^[16] ο Κάγκνεϊ επέστρεψε στην Warner στα μέσα του 1949. ^[15] Η απόφασή του να επιστρέψει ήταν καθαρά οικονομική. Ο Κάγκνεϊ παραδέχτηκε ότι «χρειαζόταν τα χρήματα» ^[16] και ότι ποτέ δεν ξέχασε τους δύσκολους όρους που του επέβαλε η Warner στη δεκαετία του 1930 όταν ήρθε η ώρα να ανανεώσει το συμβόλαιό του. Ομοίως, ο Τζακ Γουόρνερ ήθελε να δει αν ο Κάγκνεϊ επέστρεφε στην εταιρεία, αναφερόμενος σε αυτόν ως «αυτό το μικρό κάθαρμα», ^[15] ο οποίος είχε ορκιστεί να μην τον πάρει ποτέ πίσω.^[17] Το νέο συμβόλαιο του Κάγκνεϊ με τη Warner του επέτρεψε να έχει αποδοχές 250.000 δολάρια ανά ταινία με πρόγραμμα μίας ταινίας το χρόνο, συν την έγκριση σεναρίου και την ευκαιρία να αναπτύξει ταινίες για τη δική του εταιρεία.^[16]

Υποδοχή

Box office

Σύμφωνα με τα αρχεία της Warner Bros, η ταινία κέρδισε 2.189.000 δολάρια στο box office στο εσωτερικό και 1.294.000 δολάρια στο εξωτερικό.^[6]

Κριτικές

Το 2005, ο Μεγάλος Αμαρτωλός συμπεριλήφθηκε στις 100 καλύτερες ταινίες όλων των εποχών του περιοδικού Time.^[18] Στον ιστότοπο συλλογής κριτικών Rotten Tomatoes, η ταινία έχει βαθμολογία έγκρισης 97% με βάση 35 κριτικές, με σταθμισμένο μέσο όρο 8,40/10. Η συναίνεση του ιστότοπου λέει: «Το εγκληματικό δράμα του Ραούλ Γουόλς πηγαίνει περισσότερο στην ψυχολογία ενός γκάνγκστερ απ' όσο φοβούνται οι περισσότεροι να υποδυθούν και η ερμηνεία του τραγικού αντι-ήρωα από τον Τζέιμς Κάγκνεϊ είναι συνεχώς ασταθής».^[19]

Παραπομπές

1. www.imdb.com/title/tt0042041/. Ανακτήθηκε στις 8  Απριλίου 2016.
2. www.imdb.com/title/tt0042041/fullcredits. Ανακτήθηκε στις 8  Απριλίου 2016.
3. www.virtual-history.com/movie/film/1294/white-heat. Ανακτήθηκε στις 8  Απριλίου 2016.
4. www.imdb.com/title/tt0042041/fullcredits. Ανακτήθηκε στις 11  Ιουνίου 2019.
5. (Αγγλικά) Internet Movie Database. www.imdb.com/title/tt0042041/releaseinfo. Ανακτήθηκε στις 21  Αυγούστου 2022.
6. Warner Bros financial information in The William Shaefer Ledger. See Appendix 1, Historical Journal of Film, Radio and Television, (1995) 15:sup1, 1-31 p 30 DOI: 10.1080/01439689508604551
7. "Top-Grossers of 1949", Variety, published January 4, 1950. Retrieved July 31, 2017.
8. Banks, Alec (5 Οκτωβρίου 2017). «The 20 Best Gangster Movies of All Time». High Snobiety. Ανακτήθηκε στις 20 Ιουνίου 2019. ^{[νεκρός σύνδεσμος]}
9. DeMerritt, Paul (16 Οκτωβρίου 2017). «25 Greatest Gangster Movies of All Time». Showbiz Cheat Sheet. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 6 Ιανουαρίου 2023. Ανακτήθηκε στις 20 Ιουνίου 2019. 
10. «10 Classic Gangster Movies Better Than 'Gangster Squad'». Indie Wire. 9 Ιανουαρίου 2013. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 6 Ιανουαρίου 2023. Ανακτήθηκε στις 20 Ιουνίου 2019. 
11. Jang, Meena (30 Μαρτίου 2015). «25 of Hollywood's Classic Gangster Films». The Hollywood Reporter. Ανακτήθηκε στις 20 Ιουνίου 2019. 
12. «Complete National Film Registry Listing». Library of Congress, National Film Preservation Board. Ανακτήθηκε στις 21 Ιουνίου 2019. 
13. «Librarian of Congress Adds 25 Films to National Film Registry». Library of Congress. Ανακτήθηκε στις 14 Μαΐου 2020. 
14. Crowther, Bosley. "James Cagney Back as Gangster in 'White Heat,' Thriller Now at the Strand", The New York Times, published September 3, 1949. Retrieved July 31, 2017.
15. Moss, Ann Marilyn. Film Essay for White Heat, National Film Preservation Board, publishing date unknown. Retrieved July 29, 2017.
16. Eagan, pages 424-425.
17. Vallance, Tom. "Obituary: Ivan Goff", The Independent, published September 27, 1999. Retrieved July 31, 2017.
18. Corliss, Richard (12 Φεβρουαρίου 2005). «All-Time 100 Movies». Time Magazine. Ανακτήθηκε στις 20 Ιουνίου 2019. 
19. «Ο Μεγάλος Αμαρτωλός (1949)». Rotten Tomatoes. Ανακτήθηκε στις 3 Απριλίου 2022. 

Περαιτέρω ανάγνωση

• Eagan, Daniel (2009). America's Film Legacy: The Authoritative Guide to the Landmark Movies in the National Film Registry. United States: Bloomsbury. (ISBN 1441116478).
• Hughes, Howard (2015). Crime Wave: The Filmgoers' Guide to Great Crime Movies. United States: I.B. Tauris. (ISBN 0857730487).
• Moss, Ann Marilyn (2011). Raoul Walsh: The True Adventures of Hollywood's Legendary Director. United States: University Press of Kentucky. (ISBN 0813133947).
• Nollen, Scott Allen (2007). Warners Wiseguys : All 112 Films That Robinson, Cagney and Bogart Made for the Studio. United States: McFarland & Co. (ISBN 0786432624).

Εξωτερικοί σύνδεσμοι

Commons logo

Τα Wikimedia Commons έχουν πολυμέσα σχετικά με το θέμα    Ο μεγάλος αμαρτωλός

• "White Heat"—essay by Marilyn Ann Moss at the National Film Registry

• Ο Μεγάλος Αμαρτωλός στον κατάλογο του Αμερικανικού Ινστιτούτου Κινηματογράφου
• Ο μεγάλος αμαρτωλός στην IMDb (Αγγλικά)
• Ο μεγάλος αμαρτωλός στο AllMovie (Αγγλικά)
• Ο μεγάλος αμαρτωλός στο Rotten Tomatoes (Αγγλικά)
• Ο μεγάλος αμαρτωλός στο TCMDB (Αγγλικά)
• Ο μεγάλος αμαρτωλός στο AlloCine (Γαλλικά)
• Ο μεγάλος αμαρτωλός στο Cine.gr (αρχειοθετημένος)
• Ο μεγάλος αμαρτωλός στο Αμερικανικό Ινστιτούτο Κινηματογράφου