Ιουδήθ της Σουαβίας

Ιουδήθ της Σουαβίας
Γενικές πληροφορίες
Γέννηση	9  Απριλίου 1054 ή 1047[1] Γκόσλαρ ή Κάτω Σαξονία[2]
Θάνατος	14  Μαρτίου 1105
Τόπος ταφής	Αββαείο του Άντμοντ
Πληροφορίες ασχολίας
Ιδιότητα	κυβερνώσα βασίλισσα
Οικογένεια
Σύζυγος	Σολομών της Ουγγαρίας Βλάντισλαφ Α΄ Χέρμαν (από 1089)[3]
Τέκνα	Αγνή Α΄, Ηγουμένη του Κέντλινμπεργκ Adelajda Piast unknown daughter of Władysław I Herman[4]
Γονείς	Ερρίκος Γ΄ της Αγίας Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας[5][4] και Αγνή του Πουατιέ[5][4]
Αδέλφια	Βεατρίκη Α΄, ηγουμένη του Κβέντλινμπουργκ Ματθίλδη της Σουαβίας Αδελαΐδα Β΄ Κορράδος Β΄ της Βαυαρίας Ερρίκος Δ΄ της Αγίας Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας
Οικογένεια	Οίκος των Σαλίων

Η Ιουδήθ της Σουαβίας (ουγγρικά: Svab Judit, πολωνικά: Judyta Szwabska, Γκόσλαρ, 1054 - 14 Μαρτίου 1105) μέλος του Οίκου των Σαλίων έγινε μέσω των δυο της γάμων βασίλισσα της Ουγγαρίας (1063 - 1074) και δούκισσα της Πολωνίας (1089 - 1102). Η Ιουδήθ ήταν μικρότερη κόρη και παιδί του αυτοκράτορα Ερρίκου Γ΄ με τη δεύτερη σύζυγο του Αγνή του Πουατιέ κόρη του Γουλιέλμου Ε΄ της Ακουιτανίας. Τα μεγαλύτερα αδέλφια της ήταν η Αδελαΐδα Β΄ του Κέντλινμπουργκ, η Γκιζέλα που απεβίωσε 6 ετών, η Ματθίλδη της Γερμανίας, δούκισσα της Σουαβίας που έγινε αντιβασίλισσα του συζύγου της Ροδόλφου του Ράινφελντεν, ο Ερρίκος Δ΄ της Αγίας Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας που διαδέχθηκε τον πατέρα του (1056) και ο Κορράδος Β΄ της Βαυαρίας που πέθανε επίσης σε βρεφική ηλικία. Η μεγαλύτερη ετεροθαλής αδελφή της από τον πρώτο γάμο του πατέρα της με την Γκουνχίλντα της Δανίας ήταν η Βεατρίκη Α΄ του Κέντλινμπουργκ.

Πρώτος γάμος

Λίγο μετά τη γέννηση της αρραβωνιάστηκε τον Καπέτη πρίγκιπα Φίλιππο μεγαλύτερο γιο του Ερρίκου Α΄ της Γαλλίας που έγινε ο μετέπειτα Φίλιππος Α΄ της Γαλλίας (9 Απριλίου 1054). Με τον θάνατο του Ερρίκου Γ΄ η Αγνή έσπασε τον δεσμό, την ίδια εποχή έκλεισε ειρήνη με τον Ανδρέα Α΄ της Ουγγαρίας.^[6] Ο Ερρίκος Γ΄ είχε κάνει δύο ανεπιτυχείς εκστρατείες στην Ουγγαρία (1051, 1052) αλλά όταν πέθανε ο Πάπας Λέων Θ΄ μεσολάβησε και έκλεισαν μεταξύ τους ειρήνη, ένας από τους όρους ήταν να αρραβωνιαστεί τον γιο του Ανδρέα Α΄ Σολομών της Ουγγαρίας στη Βαυαρική αυλή στο Ρέγκενσμπουργκ. Όταν πέθανε ο Ανδρέας Α΄ (1060) ο αδελφός του Μπέλα Α΄ της Ουγγαρίας σφετερίστηκε τον θρόνο, η χήρα και τα παιδιά του Ανδρέα κατέφυγαν στη Γερμανία. Όταν πέθανε ο Μπέλα Α΄ της Ουγγαρίας (1063) ο Σολομών ανέκτησε τον θρόνο με τη βοήθεια του πανίσχυρου κουνιάδου του, αμέσως μετά παντρεύτηκε την Ιουδήθ στο Σεκεσφεχερβάρ. Ο γάμος τους ήταν αποτυχημένος, είχαν και οι δυο ερωμένους και παρέμειναν άτεκνοι. Μερικές πηγές καταγράφουν ότι έκαναν μια κόρη τη Σοφία που παντρεύτηκε τον Πόππο του Μπεργκ, αν αληθεύει η Ιουδήθ είναι η προγιαγιά της Σαλωμέα του Μπεργκ που παντρεύτηκε τον μετέπειτα θετό γιο της Μπολέσλαφ Γ΄ τον Στραβόστομο στον δεύτερο γάμο του.^[7][8][9]

Διάσταση με τον Σολομών

Τη δεκαετία του 1070 ο Σολομών συγκρούστηκε με τα ξαδέλφια του, τους γιους του Μπέλα Α΄, τελικά συνετρίβη από τα ξαδέλφια και τους συμμάχους του δούκες της Πολωνίας και της Βοημίας (14 Μαρτίου 1074). Η Ιουδήθ δραπέτευσε στη Γερμανία ενώ ο Σολομών παρέμεινε στην Ουγγαρία για να διεκδικήσει τον θρόνο του, αποδέχτηκε τελικά τη βασιλεία του ξαδέλφου του Λαδίσλαου Α΄ (1077), σαν αντάλλαγμα πήρε μεγάλα κτήματα (1081). Ο Σολομών εξακολουθούσε να συνωμοτεί εναντίον του Λαδίσλαου Α΄ που τον συνέλαβε και τον φυλάκισε στο Βίσεγκραντ, ελευθερώθηκε όταν ο Στέφανος Α΄ της Ουγγαρίας αγιοποιήθηκε (15 Αυγούστου 1083). Η Ιουδήθ στο μεταξύ παρέμενε στην κατοικία της στο Ρέγκενσμπουργκ (1074 - 1088), μετά την απελευθέρωση του ο Σολομών ήρθε να τη συναντήσει αλλά η Ιουδήθ αρνήθηκε να τον δεχτεί. Ο Σολομών απελπισμένος συμμάχησε με τον αρχηγό μιας φυλής Πετσενέγων που είχε εγκατασταθεί στη Μολδαβία και παντρεύτηκε την κόρη του (1084 - 1085). Ο πεθερός του Σολομών πρόσφερε στον γαμπρό του στρατιωτική στήριξη να ανακτήσει την Ουγγαρία αλλά ο Λαδίσλαος Α΄ τον νίκησε ξανά (1085). Σε δύο χρόνια επιτέθηκε μαζί με τους Πετσενέγους στη Βυζαντινή αυτοκρατορία (1087) και σκοτώθηκε σε μάχη κοντά στην Ανδριανούπολη.

Δεύτερος γάμος

Η Ιουδήθ παντρεύτηκε σε δεύτερο γάμο τον δούκα της Πολωνίας Βλάντισλαφ Α΄ Χέρμαν (1089), ο γάμος έγινε με στόχο τη συμμαχία αναμεσα στη Γερμανία και την Πολωνία. Ο Ερρίκος Δ΄ διέταξε τους μοναχούς του Αβαείου του Έμμεραμ στο Ρέγκενσμπουργκ τη δημιουργία των Ευαγγελίων με στόχο την αποστολή τους στην Πολωνική αυλή, διατηρήθηκαν στον Καθεδρικό ναό της Βάβελ στην Κρακοβία. Μετά τον γάμο της η Ιουδήθ άλλαξε το όνομα της σε Σοφία για να διακριθεί από την πρώτη σύζυγο του Βλάντισλαφ Ιουδήθ της Βαυαρίας, απέκτησαν 4 κόρες : τη Σοφία, την Αγνή, την Αδελαΐδα και μία ανώνυμη κόρη.^[10] Στην Πολωνία η Ιουδήθ είχε έντονη πολιτική ζωή, απέκτησε ερωμένο τον Κόμη του Παλατινάκου Τσίτσεκ, ο Τσίτσεκ και η Ιουδήθ ήταν οι πραγματικοί κυβερνήτες.^[11][12] Ο μυστήριος πρόωρος θάνατος του πρίγκιπα Μιέσκο Μπολεσλαβόβιτς φαίνεται ότι ήταν έργο της Ιουδήθ και του Τσίτσεκ. Με τη βοήθεια του Τσίτσεκ η Ιουδήθ έπεισε τον Βλάντισλαφ να στείλει τον μεγαλύτερο γιο του Ζμπίγκνιεφ στο "αβαείο του Κέντλινμπουργκ" στο οποίο ήταν ηγουμένη η μεγαλύτερη αδελφή της Αδελαΐδα.^[13] Η Ιουδήθ και ο ερωμένος της προτιμούσαν διάδοχο τον Μπολέσλαφ Γ΄ τον Στραβόστομο δεύτερο γιο του Βλάντισλαφ από τον δεύτερο γάμο του με μια πριγκίπισσα από τη Βοημία. Όταν ανακαλύψανε τα σχέδια του Τσίτσεκ και της Ιουδήθ να καταλάβουν την εξουσία στη χώρα τα δύο ετεροθαλή αδέλφια έγιναν σύμμαχοι και ζήτησαν να αναλάβουν την εξουσία τους. Οι προσπάθειες του ζεύγους να σπάσει η συμμαχία ανάμεσα στα αδέλφια απέτυχαν, ο Τσίτσεκ έχασε τα αξιώματα του και εξορίστηκε (1100). Ο Βλάντισλαφ Α΄ Χέρμαν πέθανε (4 Ιουνίου 1102), η χώρα μοιράστηκε ανάμεσα στον Μπολέσλαφ Γ΄ και τον Ζμπίγκνιεφ.

Τελευταία χρόνια

Η ημερομηνία που πέθανε η Ιουδήθ είναι υπό αμφισβήτηση, αν και η 14η Μαρτίου 1105 καταγράφεται ως η επίσημη δεν έχει επιβεβαιωθεί επιστημονικά, μερικές ιστορικές πηγές τοποθετούν τον θάνατο της την περίοδο 1092-1096. Αν κρίνουμε τη συμφωνία που βρέθηκε ανάμεσα στην ίδια και τον Μπολέσλαφ Γ΄ που της παραχωρούσε τεράστια εδάφη με όρο να μην παρέμβει στη διαμάχη των γιων του γιων του για τη διαδοχή (1105) η θεωρία κρίνεται αδύνατη.^[14] Η Ιουδήθ πέθανε πιθανότατα μετά από εκείνη την ημερομηνία, ο Γεράρδος Λαμπούντα γράφει ότι έζησε τα τελευταία χρόνια της ζωής της στο Ρέγκενσμπουργκ μαζί με την κόρη της Αδελαΐδα και τον σύζυγο της Ντήτριχ Γ΄ του Βόμπουρκ. Άν ισχύει η θεωρία και κρίνουμε ότι ο γάμος της Αδελαΐδας με τον Ντήτριχ έγινε την περίοδο 1110 - 1118 η Ιουδήθ πέθανε υπέργηρη.^[15] Η θέση του τάφου της στην Αυστρία μπορεί να επιβεβαιώσει τη θεωρία.

Οικογένεια

Με τον πρώτο της σύζυγο Σολομών της Ουγγαρίας απέκτησε :

• Σοφία, η μητρότητα αμφισβητείται

Με τον δεύτερο σύζυγο της Βλάντισλαφ Α΄ Χέρμαν απέκτησε :

• Σοφία π. 1089-1112, παντρεύτηκε τον Γιαροσλάβ πρίγκιπα της Βολινίας (γιο τού Σβιατοπόλκ Β΄ πρίγκιπα του Τούροβ και Νόβγκοροντ).
• Αγνή π. 1090-1127, ηγουμένη τού αββαείου τού Κέντλινμπουρκ και μετά τού Γκάνντερσχάιμ.
• Αδελαΐδα π. 1091-1127, παντρεύτηκε τον Ντήτριχ Γ΄ μαργράβο τού Βόμπουρκ.^[10]
• κόρη π. 1092-πριν το 1111, παντρεύτηκε έναν Πολωνό βαρόνο.

Παραπομπές

1. p11459.htm#i114581.
2. dw.314.
3. p11459.htm#i114581. Ανακτήθηκε στις 7  Αυγούστου 2020.
4. Leo van de Pas: (Αγγλικά) Genealogics. 2003.
5. Darryl Roger Lundy: (Αγγλικά) The Peerage.
6. https://archive.org/details/isbn_9791576070917
7. http://fmg.ac/Projects/MedLands/HUNGARY.htm#SophiaMPoppoBergSchelklingen
8. http://genealogy.euweb.cz/arpad/arpad1.html#SK
9. «Αρχειοθετημένο αντίγραφο». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 20 Ιουλίου 2014. Ανακτήθηκε στις 7 Δεκεμβρίου 2019. 
10. Η πατρότητα της Αδελαΐδας αμφισβητείται σύμφωνα με μερικούς ιστορικούς.
11. R. Grodecki, S. Zachorowski, J. Dabrowski: Dzieje Polski sredniowiecznej, Τόμος Α΄, σ. 128
12. K. Maleczynski: Boleslaw III Krzywousty, σ. 30
13. R. Grodecki, S. Zachorowski, J. Dabrowski: Dzieje Polski sredniowiecznej, Τόμος Α΄, σ. 129
14. M. Sporna, P. Wierzbicki: Slownik wladcow Polski i pretendentow do tronu polskiego, σ. 62
15. http://www.manfred-hiebl.de/genealogie-mittelalter/salier_2/judith_tochter_von_heinrich_3_1096_salier_arpaden_piasten/judith_koenigin_von_ungarn_+_1096.html

Πηγές

• Mechthild Black-Veldtrup: Die Tochter Heinrichs III. und der Kaiserin Agnes. [in:] Vinculum Societatis. Festschrift fur Joachim Wollasch, 1991.
• Mechthild Black-Veldtrup: Kaiserin Agnes (1043–1077). Quellenkritische Studien, Bohlau Editorial, Koln 1995.
• Egon Boshof: Die Salier, Kohlhammer, Stuttgart [u.a.] 2000.
• Hansmartin Schwarzmaier: Von Speyer nach Rom. Wegstationen und Lebensspuren der Salier, Thorbecke, Sigmaringen 1992.

Εξωτερικοί σύνδεσμοι

• Ουγγαρία
• Οικογένεια Αρπάντ