Меланхолія (фільм, 2011)

Меланхолія
англ.: Melancholia
Жанр	навукова-фантастычны фільм^[d], драматычны фільм, артхаус, apocalyptic film^[d] і arthouse science fiction film^[d]
Рэжысёр	Ларс фон Трыер[2][3]
Прадзюсар	Meta Louise Foldager^[d][4] Louise Vesth^[d][4]
Сцэнарыст	Ларс фон Трыер[3]
У галоўных ролях	Кірстэн Данст[3] Шарлота Генсбур[3] Kiefer Sutherland^[d][3] Аляксандр Скарсгард[3] Шарлота Рэмплінг[3] Еспер Крыстэнсен^[d][3] Джон Хёрт[3] Стэлан Скарсгард[3] Udo Kier^[d][3] Брэдзі Корбет^[d][3] Charlotta Miller^[d][3][3] Gary Whitaker^[d][3]
Аператар	Manuel Alberto Claro^[d][3]
Кампазітар	Вільгельм Рыхард Вагнер
Кінакампанія	Zentropa^[d]
Працягласць	130 хв.
Бюджэт	7 400 000 $[5]
Зборы	15 946 321 $[6]
Краіна	Францыя[7][8]^[…]  Германія[7][8]^[…]  Швецыя[7][8]^[…]  Італія[8][9]  Данія[7][8]^[…]
Мова	англійская
Год	6 кастрычніка 2011[1] і 2011
IMDb	ID 1527186
Афіцыйны сайт (англ.)
Медыяфайлы на Вікісховішчы

«Меланхолія» (англ.: Melancholia) — навукова-фантастычны драматычны фільм 2011 года пастаўлены рэжысёрам Ларсам фон Трыерам па ўласным сцэнарыі. Галоўныя ролі выканалі Кірстэн Данст і Шарлота Генсбур, таксама ў фільме зняліся Аляксандр Скарсгард, Кіфер Сазерленд^[en], Камеран Спур, Шарлота Рэмплінг, Джон Хёрт, Еспер Крыстэнсен^[en], Стэлан Скарсгард, Брэдзі Корбет^[en] і Уда Кір^[en].

Падзеі фільма разгортваюцца вакол дзвюх сясцёр: Жусцін і Клэр. Першая выходзіць замуж, але падчас пышнага вяселля рэзка губляе інтарэс да ўрачыстасці, чым выклікае неразуменне блізкіх і гасцей. Неўзабаве яна ўпадае ў клінічную дэпрэсію і Клэр вымушана клапаціцца пра яе. Тым час свет аблятае навіна, што да Зямлі рухаецца блукаючая планета^[en] Меланхолія. Гэтая навіна павяргае Клэр у жах, а затым і ў паніку, затое добра ўздзейнічае на Жусцін. Па меры набліжэння планеты, Жусцін і Клэр мяняюцца ролямі. Цяпер панікуючая Клэр мае патрэбу ў клопаце. У роспачы яна разам з сястрой і сынам рыхтуецца прыняць непазбежнае.

«Меланхолія» — другая карціна ў трылогіі Трыера «Дэпрэсія». У 2009 годзе ёй папярэднічаў «Антыхрыст^[en]», а ў 2013 годзе трылогію завяршыла «Німфаманка^[en]»^[10].

Прэм’ера фільма адбылася 18 мая 2011 года ў межах асноўнай конкурснай праграмы 64-га Канскага кінафестывалю, а выканаўца галоўнай ролі Кірстэн Данст удастоілася прыза за найлепшую жаночую ролю^[en]. Пахвала яе акцёрскай ігры ў гэтай карціне стала агульным месцам сярод крытыкаў^[11]. Многія крытыкі і кіназнаўцы прызналі фільм шэдэўрам. У 2012 годзе фільм увайшоў у спіс найлепшых фільмаў усіх часоў па версіі «Sight & Sound»^[12], а ў 2016 годзе — у спіс найвялікшых фільмаў XXI стагоддзя па версіі BBC^[13].

Сюжэт

8-хвілінны пралог фільма складаецца з шэрагу сцэн, якія пад нарастаючую музыку Вагнэра метафарычна апісваюць увесь далейшы сюжэт. Змрочнае аблічча жанчыны, за спінай якой падаюць птушкі; палаючая рэпрадукцыя «Паляўнічых на снезе»; жанчына з дзіцём на руках па калена правальваецца ў зямлю; жанчына ў вясельным строі не можа выбрацца з аблытаўшай яе пражы; жанчына ў вясельным строі плыве па рацэ, нібы Афелія з карціны Міле; з пальцаў жанчыны выходзяць Агні Святога Эльма; дзве жанчыны і дзіця стаяць пад трыма свяціламі; жанчына з хлопчыкам нарыхтоўваюць палкі; блакітная планета паглынае Зямлю^[14].

Частка першая: Жусцін

Жусцін выходзіць замуж за Майкла ў замку, які належыць яе швагру Джону і сястры Клэр. Маладажоны спазняюцца на прыём з-за таго, што іх лімузін з цяжкасцю пераадольвае вузкую і звілістую сельскую дарогу. Па прыбыцці Жусцін бачыць у небе ярка ззяючую зорку. Джон, аматар астраноміі, тлумачыць, што гэта зорка Антарэс. Свята праходзіць не занадта гарманічна: разведзеныя бацькі Жусцін, Габі і Дэкстэр, абражаюць адно аднаго на вачах у гасцей. Жусцін, да незадаволенасці Джона і Клэр, усё больш заглыбляцца ў сябе. Працадаўца Жусцін Джэк, які аб’явіў пра яе павышэнне да пасады арт-дырэктара^[en] сваёй рэкламнай фірмы, чакае, што падчас святкавання яна напіша слоган для новай кампаніі. Жусцін аказваецца ўцягнутай у ролю, якую выбралі для яе іншыя, і зноў упадае ў дэпрэсію, ад якой пакутуе ўжо доўгі час. Бліжэй да канца вечарыны, якая працягваецца да раніцы, яна з-за сваркі звальняецца з працы і скасоўвае шлюб з Майклам пасля таго, як здраджвае яму. Раніцай наступнага дня, катаючыся вярхам разам з Клэр, Жусцін заўважае, што Антарэса больш не відаць у небе.

Частка другая: Клэр

Арбіта Меланхоліі паводле кадра з фільма.

Праз некаторы час Жусцін прыязджае ў маёнтак Джона і Клэр, яшчэ больш пагружаная ў дэпрэсію. Цяпер яна з цяжкасцю ўстае з ложка і не можа есці. Высвятляецца, што адсутнасць Антарэса звязана з блукаючай планетай^[en], якой далі назву Меланхолія. Яна з’явілася з-за Сонца і прайшла перад Антарэсам, зацьміўшы яго. Джон кажа, што, паводле разлікаў вучоных, Меланхолія пройдзе ў непасрэднай блізкасці да Зямлі, але не сутыкнецца з ёй. Клэр з трывогай разглядае арбіту Меланхоліі ў інтэрнэце і даведваецца аб тэорыі, паводле якой, абмінуўшы Зямлю, яна паверне назад і сутыкнецца з ёй. Джон спрабуе супакоіць жонку, але таемна здабывае ежу і бензін. З-за набліжэння планеты Клэр усё больш губляе самавалоданне, у той час як Жусцін становіцца значна лепш. Яна марыць аб канцы свету і ноччу выходзіць «пазагараць» аголенай у ззянні пагібельнай планеты.

У наступныя дні адбываюцца дзіўныя прыкметы набліжэння Меланхоліі. У замку адключаецца электрычнасць, дварэцкі не выходзіць на працу, коні ў стайні неспакойныя, у розны час можна ўбачыць Агні Святога Эльма, а надвор’е мяняецца хаатычна. Меланхолія спачатку пралятае міма Зямлі, здавалася б, апраўдваючы Джона і навукоўцаў. Аднак гравітацыйнае ўзаемадзеянне між планетамі прымушае Меланхолію перасекчы арбіту Зямлі ў другі раз, на гэты раз рухаючыся прама да яе. Выявіўшы гэта, Джон зводзіць рахункі з жыццём, прыняўшы смяротную дозу таблетак. Клэр хавае ад сям’і ягоную смерць і спрабуе збегчы са сваім сынам Лео, але машыны не заводзяцца. Жусцін адмаўляецца правесці свае апошнія хвіліны з Клэр на тэрасе пры свечках і з віном. Замест гэтага Жусцін супакойвае Лео, прапаноўваючы пабудаваць «чарадзейную пячору» з галінак. Незадоўга да сутыкнення Жусцін, Клэр і Лео сядзяць у «пячоры» і трымаюцца за рукі. У той час як Жусцін сустракае смерць з удзячнасцю, а Лео поўніцца верай у сілу «чарадзейнай пячоры», Клэр упадае ў паніку і адпускае іх, паддаючыся роспачы. Меланхолія сутыкаецца з Зямлёй і паглынае яе.

Акцёрскі склад

Кірстэн Данст	–   Жусцін
Шарлота Генсбур	–   Клэр
Аляксандр Скарсгард	–   Майкл
Кіфер Сазерленд^[en]	–   Джон, муж Клэр
Камеран Спур	–   Лео, сын Клэр
Шарлота Рэмплінг	–   Габі, маці Жусцін і Клэр
Джон Хёрт	–   Дэкстэр, бацька Жусцін і Клэр
Еспер Крыстэнсен^[en]	–   дварэцкі
Стэлан Скарсгард	–   Джэк, бос Жусцін
Брэдзі Корбет^[en]	–   Цім
Уда Кір^[en]	–   распарадчык вяселля

Выхад

Прэм’ера фільма адбылася 18 мая 2011 года ў межах асноўнай конкурснай праграмы 64-га Канскага кінафестывалю.

26 мая 2011 года фільм быў выпушчаны ў Даніі^[15]. Паказаны на 57 экранах, фільм даў трэці вынік у дацкім пракаце^[16]. Усяго ў Даніі было прададзена 50 000 білетаў^[17].

Карціна была выпушчана ў Вялікабрытаніі і Ірландыі 30 верасня, у Германіі – 6 кастрычніка, а ў Італіі — 21 кастрычніка^[18].

Узнагароды

Кінафестываль / Кінапрэмія	Дата	Прэмія / Катэгорыя	Намінант(ы)	Вынік	Сп.
Канскі кінафестываль	11-22.05.2011	«Залатая пальмавая галіна»	«Меланхолія»	Намінацыя	[19][20]
		Прыз за найлепшую жаночую ролю^[en]	Кірстэн Данст	Перамога
Еўрапейская кінапрэмія	03.12.2011	Найлепшы еўрапейскі фільм	«Меланхолія»	Перамога	[21][22]
		Найлепшы еўрапейскі рэжысёр	Ларс фон Трыер	Намінацыя
		Найлепшая еўрапейская актрыса	Шарлота Генсбур	Намінацыя
		Найлепшая еўрапейская актрыса	Кірстэн Данст	Намінацыя
		Найлепшы еўрапейскі сцэнарыст	Ларс фон Трыер	Намінацыя
		Найлепшы еўрапейскі аператар^[en]	Мануэль Альберта Клара^[en]	Перамога
		Найлепшы еўрапейскі мантажор^[en]	Молі Марлен Стэнсгаард^[de]	Намінацыя
		Найлепшы еўрапейскі мастак-пастаноўшчык^[en]	Еці Леман^[no]	Перамога
Гоя	19.02.2012^[en]	Найлепшы еўрапейскі фільм	«Меланхолія»	Намінацыя	[23]
Сезар	24.02.2012	Найлепшы замежны фільм	«Меланхолія»	Намінацыя	[24][25]
Польская кінапрэмія «Арлы»	19.03.2012^[pl]	Найлепшы еўрапейскі фільм	«Меланхолія»	Намінацыя	[26]

Крыніцы

1. Person Profile // Internet Movie Database — 1990. Праверана 20 жніўня 2016.
   <a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q37312"></a>
2. filmportal.de — 2005.
   <a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q15706812"></a>
3. Danish Film Database
   <a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q16323348"></a>
4. Person Profile // Internet Movie Database — 1990. Праверана 12 студзеня 2020.
   <a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q37312"></a>
5. http://www.imdb.com/title/tt1527186/business
6. http://www.boxofficemojo.com/movies/?id=melancholia.htm
7. https://web.archive.org/web/20200301181000/https://www.europeanfilmawards.eu/en_EN/film/melancholia.5289 Праверана 1 сакавіка 2020.
8. Danish Film Database Праверана 22 жніўня 2020.
   <a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q16323348"></a>
9. Unifrance — 1949. Праверана 22 жніўня 2020.
   <a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q1516429"></a>
10. National Post (англ.). nationalpost. Праверана 11 кастрычніка 2022.
11. Ryan Lattanzio. Lars von Trier's 15 Best Feature Films Ranked (англ.). IndieWire (2 мая 2021). Праверана 8 жніўня 2022.
12. Melancholia (2011) (нявызн.)(недаступная спасылка). British Film Institute. Архівавана з першакрыніцы 20 жніўня 2012.
13. Best Movies of the Decade (нявызн.)(недаступная спасылка). Metacritic. Архівавана з першакрыніцы 28 мая 2023. Праверана 1 жніўня 2024.
14. Manohla Dargis. This Is How the End Begins (англ.). Архівавана з першакрыніцы 19 верасня 2017. Праверана 1 жніўня 2024.
15. Melancholia (нявызн.)(недаступная спасылка). Danish Films. Danish Film Institute. Архівавана з першакрыніцы 14 лютага 2011. Праверана 5 жніўня 2010.
16. Denmark Box Office: May 27–29, 2011 (нявызн.)(недаступная спасылка). Box Office Mojo. Архівавана з першакрыніцы 2 лістапада 2012. Праверана 8 чэрвеня 2011.
17. Ritzau. Boykot af Lars von Trier-film er udeblevet (дацк.). Berlingske Tidende (22 ліпеня 2011). Праверана 5 жніўня 2011.
18. Ian Jack. At The Cinema: Melancholia (нявызн.)(недаступная спасылка). More Intelligent Life. Economist Group (26 верасня 2011). Архівавана з першакрыніцы 10 кастрычніка 2011. Праверана 27 верасня 2011.
19. Rétrospective — 2011 (фр.). Сайт Канскага кінафестывалю. Праверана 1 жніўня 2024.
20. Cannes 2011 (фр.). Сайт «Le Cinema Francais». Праверана 1 жніўня 2024.
21. 2011: The Nominations (англ.). Сайт Еўрапейскай кінаакадэміі. Архівавана з першакрыніцы 18 ліпеня 2019. Праверана 1 жніўня 2024.
22. 2011 (англ.). Сайт Еўрапейскай кінаакадэміі. Архівавана з першакрыніцы 18 ліпеня 2019. Праверана 1 жніўня 2024.
23. Estas son las nominaciones de los Premios Goya 2012 (ісп.). Сайт прэміі «Гоя». Праверана 1 жніўня 2024.
24. La Cérémonie des César 2012 (фр.). Сайт Акадэміі мастацтваў і тэхналогій кінематографа. Праверана 1 жніўня 2024.
25. César 2012 (фр.). Сайт «AlloCiné». Праверана 1 жніўня 2024.
26. Nominacje wg roku – 2012 (польск.). Сайт Польскай кінапрэміі «Арлы». Праверана 1 жніўня 2024.

Спасылкі

• Меланхолія на сайце «Internet Movie Database» (англ.)