2010 ел

Bu mäqäläneñ latin älifbasındağı igezäge bar.

Еллар
2006 · 2007 · 2008 · 2009 — 2010 — 2011 · 2012 · 2013 · 2014
Унъеллык
1990-еллар · 2000-еллар — 2010-еллар — 2020-еллар · 2030-еллар
Гасырлар
XX гасыр — XXI гасыр — XXII гасыр

3 меңьеллык

XIX гасыр — XX гасыр — XXI гасыр — XXII гасыр — XXIII гасыр

1990-еллар 1990 1991 1992 1993 1994 1995 1996 1997 1998 1999 2000-еллар 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010-еллар 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017 2018 2019 2020-еллар 2020 2021 2022 2023 2024 2025 2026 2027 2028 2029 2030-еллар 2030 2031 2032 2033 2034 2035 2036 2037 2038 2039 2040-еллар 2040 2041 2042 2043 2044 2045 2046 2047 2048 2049 2050-еллар 2050 2051 2052 2053 2054 2055 2056 2057 2058 2059 2060-еллар 2060 2061 2062 2063 2064 2065 2066 2067 2068 2069 2070-еллар 2070 2071 2072 2073 2074 2075 2076 2077 2078 2079 2080-еллар 2080 2081 2082 2083 2084 2085 2086 2087 2088 2089 2090-еллар 2090 2091 2092 2093 2094 2095 2096 2097 2098 2099 2100-еллар 2100 2101 2102 2103 2104 2105 2106 2107 2108 2109

Хронологик таблица

2010 ел башка тәкъвимнәрдә

Милади тәкъвим	2010 MMX
Юлиан тәкъвим	2009—2010 (14 гыйнвардан)
Юлиан тәкъвим византия эрасы белән	7518—7519 (14 сентябрьдән)
Римны нигезләгәннән башлап	2762—2763 (4 майдан)
Яһүдләр тәкъвиме	5770—5771 ה'תש"ע — ה'תשע"א
Һиҗри тәкъвим	1431—1432 (8 декабрьдан)
Борынгы әрмәннәр тәкъвиме	4502—4503 (11 августтан)
Әрмәннәрнең чиркәү тәкъвиме	1459 ԹՎ ՌՆԾԹ
Кытай тәкъвиме	4706—4707 (14 февральдан) 己丑 — 庚寅 сары үгез — ак юлбарыс
Хәбәш тәкъвим	2002 — 2003
Борынгы һинд тәкъвиме
- Викрам-самват	2066—2067
- Шака самват	1932—1933
Шәмси тәкъвим	1388—1389
Буддачылык тәкъвиме	2553
Япон ел исәбе	22 ел Хэйсэй

2010 (ике мең унынчы) ел — кәбисә булмаган ел, милади тәкъвим буенча җомга көнне башлана. Бу безнең эраның 2010 елы, III меңьеллыкның 10 елы, XXI гасырның 10 елы, XXI гасырның 1 унъеллыгының 10 елы, 2010 елларның 1 елы. 2010 елдан бирле 14 ел үтте.

• Азатлык радиосы тәкъвимендә — «Ак барс» елы.
• Татарстанда һәм Россиядә укытучы елы.

Вакыйгалар

Рөстәм Миңнеханов инаугурациясе

• 4 гыйнвар — Дубай манарасы ачылды.
• 4 февраль — Татарстан Дәүләт Шурасы депутатлары республика хөкүмәте башлыгы Рөстәм Миңнехановка бертавыштан президент вәкаләтләрен бирде.

«Татнет йолдызлары» конкурсының «Туган тел» номинациясендә Татар Википедиясе беренче урына ала

«Белем җәүһәрләре» конкурсының «Тематик ресурс — иҗади җәүһәр» номинациясендә Татар Википедиясе икенче урына ала

• 13 февраль — Ванкуверда (Канада) XXI кышкы олимпия уеннары старт алды.
• 25 март — Рөстәм Миңнеханов ант китергәннән соң Татарстан президенты вазифаларын үтәүгә кереште^[1][2].
• 29 март — Мәскәү метросында террористик акт нәтиҗәсендә 40-лап кеше үлә.
• 10 апрель — Смоленск янында булган авиаһаләкәт нәтиҗәсендә Польша президенты Лех Качиньский вафат була.
• 9 май — Бөек Ватан Сугышында ССРБ-ның җиңүенә 65 ел.
• 11 май — Дэвид Кэмерон Бөекбритания премьер-министры вазифасына керешә.
• 14 май — Озак реставрациядән соң Кәрим Тинчурин исемендәге Татар дәүләт драма һәм комедия театры бинасы ачыла.
• 29 май — Норвегия башкаласы Ослода үткән Евровидение 2010 җыр бәйгесендә Алмания вәкиле Лена Майер-Ландрут җиңү яулый.
• 30 июнь — Россиянең Yandex эзләнү системасы кулланучыларына татарча интерфейсын тәкъдим иткән^[3].
• 11 июль — КАҖ-да 2010 елгы Футбол буенча дөнья чемпионаты тәмамланды. Испания җиңү яулый^[4].
• 27 июль — Кыргызстан конституциясе кабул ителә.
• 31 август — АКШ президенты Барак Обама рәсми төстә Гыйракта хәрби гамәлләрнең тәмамлануын игълан итте^[5].
• 12 сентябрь — Төркиядә конституцион үзгәрешләр турында референдум уза.
• 28 сентябрь — Россия президенты Дмитрий Медведев «президент ышанычын югалту» сәбәпле Мәскәү мэры Юрий Лужковны вакытыннан алда вазифасыннан алды^[6].
• 5 ноябрь — Кущевская станица вакыйгасы (Краснодар крае).^[7]
• 25 ноябрь — Гданьск шәһәрендә Польша татарларына һәйкәл ачыла.^[8]
• 11 декабрь — Мәскәүнең Манеж мәйданында футбол җанатарлары битлеге астында рус милләтчеләре тәртипсезлекләр оештыра^[9].
• 30 декабрь — Казан метросының «Кәҗә бистәсе» станциясе ачыла^[10].
• Төньяк ярымшарында аномаль эсселек.

Вафатлар

Төп мәкалә: 2010 елда вафатлар исемлеге

Миркасыйм Госманов

Айрат Арсланов

• 5 февраль — Галимҗан Хөсәенов, футболчы, ССРБ чемпионы (1937—2010).
• 16 февраль — Флүс Латыйфи, татар язучысы.
• 17 февраль — Харис Якупов, татар рәссамы.
• 13 март — Мансур Хәсәнов, әдәбият галиме, Татар энциклопедиясе институты директоры.
• 22 март — Валентина Толкунова, рус җырчысы.
• 10 апрель — Лех Качиньский (60), Польша президенты.
• 14 апрель — Пётр Прихожан, шагыйрь.
• 23 апрель — Айрат Арсланов, татар артисты, нәфис сүз остасы.
• 3 май — Питер О’Доннелл, инглиз язучысы, сценарист.
• 18 май — Илдар Мәннанов, татар каһарманы, милли хәрәкәт әгъзасы.
• 28 май — Фатыйма Вәлифф, Австралия татарлары милли-мәдәни хәрәкәте әгъзасы.
• 29 май — Әнвәр Тайсин, географ, педагог, фән докторы, дәреслекләр авторы.
• 1 июнь — Андрей Вознесенский, рус шагыйре, рәссам, архитектор.
• 12 июнь — Фуат Мансуров, татар дирижеры.
• 26 июль — Ләбибә Ихсанова, татар язучысы.
• 29 август — Фуат Вәлиев, тарихчы.
• 2 октябрь — Галия Измайлова, балет биючесе, ССРБ халык артисты (1962).
• 2 октябрь — Альберт Яхин, язучы, әдәбият галиме, популяр дәреслекләр авторы.
• 9 октябрь — Фәридә Кудашева, татар җырчысы, Татарстан һәм Башкортстанның халык артисты.
• 11 октябрь — Миркасыйм Госманов, татар галиме, язучы, тарихчы.
• 10 ноябрь — Шаген Донгарян, «Татнефтестрой» башлыгы.
• 28 декабрь — Рафаил Фатыйхов, татар артисты.

Г. Тукай исемендәге дәүләт премиясе лауреатлары^[11]

Ркаил Зәйдулла

• Ркаил Зәйдулла, шагыйрь.
• Фоат Садриев, язучы.
• Владимир Федотов, баянчы.
• Асия Миңнуллина, сынчы.
• Илдар Ханов, сынчы.

Нобель премиясе лауреатлары

• Медицина һәм физиология өлкәсендә Нобель премиясе — Роберт Эдвардс, британ галиме^[12].
• Физика өлкәсендә Нобель премиясе — Андре Гейм һәм Константин Новоселов^[13].
• Химия өлкәсендә Нобель премиясе — АКШ галиме Ричард Һек, Япониядән Э-ти Нэгиси һәм Акира Судзуки^[14].
• Әдәбият өлкәсендә Нобель премиясе — Марио Льоса, испан язучысы^[15].
• Икътисад өлкәсендә Нобель премиясе — Питер Даймонд, Дэйл Мортенсен һәм Кристофер Писсаридес^[16].
• Тынычлык өчен Нобель премиясе — Лю Сяобо^[17].

Искәрмәләр

1. Бүген Татарстанның яңа Президенты вәкаләтләренә кереште, archived from the original on 2012-11-13, retrieved 2010-03-25 
2. Татарстанда яңа президент эшли башлады
3. Yandex.ru для Республики Татарстан
4. Испания — дөнья чемпионы
5. Обама Гыйракта сугыш тәмамлануын игълан итте
6. Юрий Лужков Мәскәү җитәкчелегеннән алынды
7. Ку­щевс­кий ва­кый­га­ла­ры ка­бат­лан­мас­мы?(үле сылтама)
8. архив күчермәсе, archived from the original on 2014-07-08, retrieved 2014-11-03 
9. Медведев «гаепле һәр кешене табачагын» белдерде
10. “Кәҗә бистәсе” беренче пассажираларын кабул итте(үле сылтама)
11. Тукай туган көнне үткәрелә торган Шигърият бәйрәме халык һәм иҗатчыларны янә бергә җыйды, archived from the original on 2012-11-13, retrieved 2010-04-30 
12. 2010 медицина Нобеле – ясалма аталандыру өчен
13. Нобель физика бүләген чыгышлары белән Россиядән ике галим алды
14. Нобель химия бүләген АКШ һәм Япония галимнәре алды
15. Әдәбият өлкәсендә Нобель бүләген быел Марио Варгас Льоса алды
16. Нобель икътисад бүләге ике американ һәм бер британ галименә бирелә
17. 2010 Нобель тынычлык бүләге Кытай диссидентына бирелде

Сылтамалар

	Викиҗыентыктагы медиафайллар^?

• 2010: Татар башы ни күрми?
• Азатлык радиосы — 2010 ел мизгелләре фотосурәтләрдә(үле сылтама)
• ТР Президенты Рөстәм Миңнеханов Татарстан халкын Яңа ел белән котлады 2012 елның 12 ноябрь көнендә архивланган.
• Фәрит Мөхәммәтшин: «2010 ел бик катлаулы булды»(үле сылтама)
• Сау бул, авыр ел, исәнме, тагын да авыррагы!..(үле сылтама)