Tlayacapan Orta Meksika'da Morelos eyaletinin kuzeydoğu kesiminde yer alan bir kasaba ve belediyenin adıdır. Eyalet başkenti Cuernavaca'nın 60 km doğusunda ve Mexico City'nin yaklaşık 1.5 saat güneyinde yer alır.[1] 20. yüzyılda yaşam tarzı pek değişmemiş, nüfusunun %90'ı hala kısmen veya tamamen tarıma bağlı olan kırsal bir alandır. Kasabanın eski konakları, kiremit çatılı evleri ve taş döşeli sokakları var. Birçok dağ geçidi bölgeyi çaprazlar ve çok sayıda taş köprü ile geçilir.[2][3]
Ana dönüm noktası, diğer tüm yapıların üzerinde yükselen eski San Juan Bautista manastırıdır. Bölgenin “manevi fethi”nin bir parçası olarak orijinal kasabanın etrafına dağılmış 26 şapel ile birlikte 1530'lardan başlayarak inşa edilmiştir. Bugün bu manastır, 1994 yılında Dünya Mirası Alanı yapılan Popocatépetl'in eteklerindeki Manastırların bir parçasıdır. Kültürel olarak, kasaba iki şeyle ünlüdür: Chinelos dansının kökeni ve eyalette kültürel olarak en önemli ve ulusal olarak tanınan Banda Tlayacapan grubunun evi.
Kasabadaki her şeyin üzerinde yükselen bu manastır, 1994 yılında Dünya Mirası Alanı ilan edilen Popocatepetl yanardağının yakınındaki manastır serisinin bir parçasıdır.[8][9] Bugün sadece kilise kısmı orijinal işlevini korur ve belediye için bölge kilisesi olarak hizmet eder.[10] Kasabanın koruyucu azizi, bayram günü 24 Haziran'da kutlanan Vaftizci Yahya'dır.[11]
Manastır kompleksi, 1534-1574 yılları arasında Augustinians tarafından şehrin her tarafına dağılmış bir dizi şapel ile birlikte inşa edilmiştir.[8][12] Eyaletteki diğer herhangi bir manastır kompleksinden daha büyük olan bir atriyum ile ön cephelidir.[10] Kilisenin cephesinde küçük güneş ve ay görüntüleri var.[13] Kompleksi, Roma, Orta Çağ, Plateresk, Gotik ve Mağribi dahil olmak üzere bir dizi mimari tarzın bir karışımıdır. Kilise Morelos'un en büyüklerinden biridir.[13] Yapı, önemine rağmen mimarisinde mihraplardan ve süslemelerden yoksundur. 12 sayısı tüm köşelerinde, 12 temellerinde, 12 kapısında, 12 ana odasında ve diğerlerinde bulunur. Apocalypse'de anlatılan “mükemmel şehir”in duvarlarının sayısı 144'e ulaşıyor. Kilisenin ana nefi 14 metre genişliğinde, 28 metre yüksekliğinde ve 56 metre uzunluğundadır ve Roma'daki Santi Quattro Coronati Bazilikası'nınkilerle aynıdır.[12] Manastır müzesinin en ilgi çekici yerlerinden biri, giriş holünde ve meditasyon salonundaki fresklerdir. Giriş holündeki resimler müjdeleme amaçlı yapılmıştır.[8] Manastırın kilisesi orijinal işlevini korumaktadır. Avlular, revaklar, şapeller, yemekhane, mescitler, mutfak, bahçeler ve keşiş hücreleri gibi kalan kısımlar ortadan kalkmış veya başka kullanımlara dönüştürülmüştür.[13]
Manastır alanı ve açık şapelin bir kısmı sit müzesine dönüştürülmüştür. Bu müze, İspanyol öncesi eserler, Katolik dini objeler, 17. yüzyıldan kalma dini tablolar ve daha fazlasını içerir. Öne çıkan öğelerden biri, hamile Meryem Ana'nın yağlı boya çalışması olan “Nuestra Señora de la Luz” tablosudur. Esere hangi açıdan bakılırsa bakılsın Bakire'nin bakana bakıyormuş gibi göründüğü iddia ediliyor.[12] Diğer iki önemli parça, Saint Augustine'i sunan 16. yüzyıldan Flaman etkisine sahip anonim bir tablo ve 1737'den bir sunak parçasından resimsel parçalardır.[14] Müzede ayrıca sergilenen çok sayıda mumyalanmış kalıntı bulunmaktadır. Bunlar 1982 yılında manastır kilisesinin ana nefinin tabanının altında restorasyon çalışmaları yapılırken bulunmuştur.[1][8] Bu kalıntılar, her biri kendi ahşap tabutunda ve iyi durumda bulunan birkaç çocuk ve bir ergene ait. Kıyafetlerinden dolayı üst sınıf İspanyol olarak tanımlandılar.[12][13] O zamanki inanış, cennete bir an önce ulaşmak için kilisede sunağa mümkün olduğunca yakın bir yere gömülmekti.[12] Bugün müzede eskiden dispanser olan odada izlenebilirler. Bu ve benzeri nedenlerle müze alanı içinde fotoğraf çekmek kesinlikle yasaktır.[13]
Müze alanı 1997'de INAH, Instituto de Cultura de Morelos ve American Express Foundation tarafından finanse edilen restorasyon çalışmalarından geçti. Bu çalışmanın çoğu, manastır alanındaki duvar resimlerinin temizlenmesi ve restorasyonunu içeriyordu. En iyi korunmuş eserlerden bazıları, Dört Evanjelist, Aziz Peter ve Paul, Meryem Ana ve Çarmıha Gerilme tasvirlerinin bulunduğu Sala Profundis veya meditasyon odasındadır.[14]
Şapeller
Capilla del Rosario
Manastırla ilişkili olarak, bölgenin “manevi fethi” kapsamında İspanyol öncesi ritüellerin gerçekleştirildiği yerlerde bulunan 26 şapelden oluşan bir dizi vardır.[10] Bu şapellerin bir kısmı terk edilmiş ve harap durumdadır.[15] Bu şapeller, Capillas de Cabecera (ana şapeller), Capillas de Calpulli (aile şapelleri) ve Capillas de Relación olmak üzere üç gruba ayrılır.[8] Bazıları basit, hatta mütevazi yapılar olsa da, şapellerin bazıları şaşırtıcı bir şekilde dekoratif cepheler, kuleler, espadañalar ve bazıları kolonyal zamanlardan kalma dekoratif geçitlerle detaylandırılmıştır.[15] Şapellerin her birinin kendi bayram günü vardır ve her mahallenin kendi şapeli vardır.[12]
Bölgeyle ilişkili 21 şapel vardır ve üç gruba ayrılır: capillas de cabecera, capillas de calpulli ve capillas de relacíon.[8] Bunların en önemlileri, El Rosario, Santa Ana, Señor de la Exaltación ve Señor Santiago'yu içeren capillas de cabecera veya kabaca “baş şapeller”dir.[8][15] Bu dört şapel, ana yönlerin her birinde, manastırın şu anda bulunduğu ana teocalli'ye göre aynı göreceli konumda bulunan dört Hispanik öncesi mahalle tapınağını veya teocallis'i işaretler. Kuzeyde Santa Ana, güneyde La Exaltación, doğuda Santiago ve batıda El Rosario bulunur.[15]
Señora del Rosario (Tesbih Meryem Ana) şapeli, kasabanın geleneksel batı sınırını belirleyen ve adını çevredeki mahalleye veren bir şapeldir. Doğu-batı yönüne sahiptir ve şehrin doğu tarafındaki Santiago şapeli (St. James) ile eşleştirilmiştir. Gövdesinde yedi, çan alanlarında üçer niş olmak üzere alçı telkari ile bezenmiştir. Bu şapelin çanları çaldığında açlığın geçeceği söylenirdi.[8] Señora del Rosaio Festivali, toritos de luces (havai fişekli küçük boğa biçimli çerçeveler), festival ve rüzgar bantları ile 7 Ekim'dir.[11]
Santa Ana (Aziz Anne) şapeli şehrin kuzeyinde yer almaktadır. Cephesi çok sade ve 1973'te oraya yerleştirilmiş bir aziz madalyonu içeriyor. İçeride aziz, Meryem Ana ve bebek İsa boyunca temsil edilir. Bu, bir kanon kasası olmayan, daha çok gotik tarzdaki tek şapeldir. Her yıl, Chalma'ya gelen hacılar bu şapelden ayrılır ve geri döner.[8] Santa Ana şapeli, Lent'in altıncı Cuma günü Virgen de los Dolores'in (Hüzünlerin Bakiresi) anılmasının ve Kutsal Hafta boyunca Kutsal Defin Alayı'nın (Santo Entierro) sahnesidir.[11]
kapilla santiago
Santiago Şapeli, eskiden Texcalpa veya “cadı” mahallesi olarak adlandırılan Santiago semtinde bulunur. Burada, kasabanın çömlekçilerinin çoğu, köstebek için çömlek gibi günlük eşyalar yapıyor. Bu şapelin içi, çok renkli kanatlı melekler ve azizlerle diğerlerinden daha fazla dekore edilmiştir. Avlu üç kapılı bir açıklık vardır. Orijinal avlu haçı çiçeklerle süslenmişti, ancak bu, bir süre önce şapel mülkünden bir dizi nesne çalındı. Orijinal kapılar, yıldızları, güneşleri ve insanları temsil eden sembollerin bir karışımıyla süslenmiş olarak kalır. Güneş ve ay tasvirlerinin olduğu kareler özellikle önemli kabul edilir. Her çan kulesi, Talavera çinilerinin yanı sıra mükemmelliklerine dair sertifikalar içeren taş kürelerle dekore edilmiştir.[8] Bayram günü 25 Temmuz ve İspanyol öncesi dansla kutlanır.[11]
Capillas de La Cruz olarak da adlandırılan Capilla de la Exaltación, güneyde yer almaktadır. Mucizeler yarattığı söylenen Kara Mesih'in bir görüntüsünü içerir.[15] Señor de la Exaltación'un günü, Perşembe akşamından sonraki Pazar gününe kadar İspanyol öncesi danslar ve havai fişekler gibi etkinliklerle Lent'in ilk Cuma günüdür.[11]
Capillas de relación, Nuestra Señora del Tránsito, San Lucas, San Pedro ve San Jerónimo'dan oluşur.[8] Nuestra Señora del Trànsito günü, Çarşamba günü başlayan ve Pazar gününe kadar uzanan etkinliklerle Lent'in dördüncü Cuma günüdür. Bu, jaripeos denilen danslardan, havai fişeklerden ve Bakire Tepoztlán'a giderken alaylardan oluşur.[11] Kasabanın birçok efsanesinden biri, aslen Tepoztlan'dan olan Meryem Ana'nın Virgen del Transito figürünü içerir. Bu figür yakıldı ve Tlayacapan'da tamir edebilecek biri arandı. Bu figürün Saint Martin figürüne "aşık olduğu" ve kalmak istediği, bu yüzden kaldırılamayacak kadar ağırlaştığı söylenir. Bugün, görüntünün topluluğun uzak güneybatısında kendi şapeli var, ancak figürün kendisi San Martin şapelinde kalıyor.[16]
Capillas de calpulli, İspanyol öncesi dört mahalledeki diğer site türlerini kapsar. Bunlar arasında San Jerónimo, Santa Marta, Santa Cruz de Altica, San Diego, La Magdalena, San Lorenzo, La Tlazcalchica, San Nicolás, La Concepcón, San Miguel, La Asunción, San Martín, La Natividad ve Los Reyes bulunmaktadır.[8] San Nicolás, San Pedro, San Lucas, Las Animas ve El Transito gibi kenar mahallelerdeki şapeller, İspanyol öncesi köyden geleneksel çıkışları işaret ediyor. Ermitas (inziva yeri) olarak da adlandırılan en küçük şapeller, topografik alanları veya diğer ibadet alanlarını işaretler.[15] Altica'daki Santa Cruz Şapeli'nin festivali 3 Mayıs'ta[11] Capilla de la Natividad, Museo del Alfarero veya Potters Müzesi'ni içerir.[16]
Tarihçe
Yerel bir kazıdan eserler
İsmin kökeni Nahuatl'dan gelir ve "dünyanın ucu veya " anlamına gelir, ancak "dünyanın sınırları" olarak da tercüme edilebilir.[1]
İspanyol öncesi dönem
Bölgedeki ilk kültür, yalnızca arkeolojik kalıntılarla tanınan Olmek'ti . Burada yapılan arkeolojik çalışmalardan bazıları, 19. yüzyılın sonlarında ve 20. yüzyılın başlarında Cuernavaca'nın ikinci piskoposu olan Francisco Plancarte y Navarete tarafından yapıldı. Burada ve yakınlardaki diğer bölgelerde çok sayıda Olmec kil figürü buldu.[1]
Daha sonra İspanyol öncesi dönemde, bölge İspanyolların gelişine kadar baskın kalan Xochimilcas'ın egemenliğine girdi.[1] Tlayacapan kasabası, kroniklerin onu önemli bir ticaret merkezi olarak tanımladığı en az 1400 CE'ye kadar uzanır.[13] Bölge, Tenochtitlan ile güney noktaları arasında önemli bir ticaret yoluydu. Tonantzin ve diğer tanrılara adanmış sunakların bulunduğu önemli bir tören merkezine sahiptir. Bu merkez, şimdi manastırın bulunduğu kasabanın merkezindeydi. Eski pazar alanı bu güne kadar orijinal işlevini korumaktadır.[1] İspanyol öncesi kasaba, calpullis adı verilen ana yönlerle hizalanmış dört mahalleye yerleştirildi. Bunlar, şehirdeki en büyük dört şapel tarafından işaretlenmiştir.[1][13]
Fetih ve Koloni Dönemi
1520'de Hernán Cortés hala Tenochtitlan'ı fethetmeye çalışırken, İspanyollar vadinin güneyinde bu bölgeye bir keşif gezisi gönderdi. 1521'de İspanyollar, Ziualopapalozink (İspanyolca: El Cerro del Sombrero) denilen tepede Tlayacapan yerlileriyle savaştı. İspanyollar bölgeyi terk ederek Meksika Vadisi'ne geri döndüler. Tlayacapan lordları, Aztek İmparatorluğu'nu savunmak için Tenochtitlan'a birçok savaşçı gönderdi. Tlayacapan, 1539 yılına kadar Cortes tarafından askeri olarak tamamen boyun eğdirilmedi.[1] “Manevi fetih”, 1530'larda Augustinusçular tarafından San Juan Bautista manastırının ve ona bağlı şapellerin inşasıyla başladı. Eski önemli İspanyol öncesi siteler üzerinde kasaba boyunca toplam 26 şapel inşa edilmiştir.[15] Bununla birlikte, erken sömürge döneminde, yerliler, ticaret tanrısı Yacatecutli gibi yerli tanrıları, içi boş aziz figürlerinin içine saklar ve onlarla birlikte yürüyüş yaparlardı.[13]
19. yüzyıl
Yerliler mülkiyet haklarının çoğunu kaybetti. Çoğu, 1874'e kadar yeniden mülkiyet haklarına sahip olmayacaktı. Bununla birlikte, 19. yüzyılın sonlarında ve 20. yüzyılın başlarında Porfirio Díaz'ın yönetimi sırasında, birçok yerli iddia, haciendas lehine engellenecekti. Hakların tamamen restorasyonu, Meksika Devrimi'nin sona ermesiyle geldi.[1]
20. yüzyıl
Meksika Devrimi sırasında, Güney Kurtuluş Ordusu bir süre burada üslenmişti. Emiliano Zapata buradan suikaste uğradığı Chinameca'ya gitti.[12]
Sömürge döneminden yakın zamanlara kadar bölge, ekonomi de dahil olmak üzere eski geleneklerinin çoğunu koruyarak nispeten izole edilmiştir. Mexico City'yi Cuautla'ya bağlayan otoyol, 20. yüzyılın sonlarında burada inşa edildi ve trafik ile biraz turizm getirdi. 1994 yılında, San Juan Bautista manastırı, resmi olarak “Popocatépetl'in eteklerinde bulunan en erken 16. yüzyıl manastırları” olarak adlandırılan bir Dünya Mirası alanının parçası olarak seçildi.
21'inci yüzyıl
Ağustos 2010'da şiddetli bir fırtına, birçok eyalette yaygın sel getiren bir sistemin parçası, vadileri taştı. Bu sel, şehrin sokaklarının çoğuna enkaz ve çamur döktü ve şehrin en önemlilerinden biri olan Capilla del Señor de Exhaltación'un avlusunu ve içini sular altında bıraktı. Gönüllüler o zamandan beri binayı temizlemek ve restore etmek için çalıştı.[17][18]
Erasmo Mendoza Pedroza 1 Temmuz 2018'de Presidente Municipal (belediye başkanı) seçildi.
7 Mayıs 2020 itibarıyla, Morelos eyaleti Meksika'da COVID-19 pandemisinden 688 doğrulanmış vaka ve 87 ölüm bildirdi; Tlayacapan'da iki vaka bildirilmiştir. Okullar ve birçok işletme Mart ortasından 1 Haziran'a kadar kapalıydı.[20] DIF devlet dairesi 26 Mayıs'ta Tlayacapan da dahil olmak üzere sekiz belediyedeki savunmasız insan gruplarına yiyecek ve su gönderdi.[21] 2 Temmuz'da Tlayacapan, virüsten üç enfeksiyon ve bir ölüm bildirdi; devletin yeniden açılması en az 13 Haziran'a kadar ertelendi.[22] Tlayacapan, 31 Ağustos itibarıyla virüsten 81 vaka, 57 iyileşme ve 19 ölüm bildirdi.[23] 27 Aralık 2020'de yüz altı vaka bildirildi.[24]
Kültür
Karnaval ve Chinelos
iki Chinelos
Karnaval ve Chinelos'un dansı belediyede iç içedir. Sömürge döneminden bu yana her yıl Tlayacapan'da, Lent'ten hemen önce bir Karnaval geçirdi. Dans, Karnaval'ın bir parçası olarak burada ortaya çıktı.[1][3][9] Chinelo adı, "kılık değiştirmiş" anlamına gelen Nahuatl zineloquie kelimesinden gelir.[1] Sömürge dönemlerinde İspanyol derebeyleri genellikle mestizo ve yerli nüfusa karşı zalim ve baskıcıydı. Karnaval sırasında maskelere izin verildi ve dansçılar yavaş yavaş İspanyollarla dalga geçmek için tasarlanmış bir görünüme büründü. Elbise, İspanyol sömürge kadınlarının geceliklerini taklit ediyor, beyaz pamuklu eldivenler de bu kadınları taklit etmeye hizmet ediyor. Sahte mücevherler ve büyük tüylerle kaplı süslü şapka, her iki cinsiyet tarafından giyilenleri taklit eder. Maske sadece kimliği gizlemeye hizmet etmiyor, aynı zamanda Avrupalıların bol sakalını taklit etmek için tel örgüden yapılmış, pembeye boyanmış, kalın kaşları ve uzun sivri sakalları var.[3] Geleneğe göre, şapka Candido Rojas adlı biri tarafından, tel örgü maskeler Tlacomulco soyadına sahip biri tarafından ve çizgili ve renkli boyunduruklarla süslenmiş elbise sadece “Barrabas” olarak bilinen biri tarafından yaratılmıştır.[2] Dansçılar sokaklarda yürür, pozlar verir ve zıplama hareketleri yapar, genellikle izleyicileri katılmaya davet eder.[1][2] Onlara yerel gruplar eşlik ediyor, geleneksel müzik çalıyor. Bu Chinelo geleneği, kendi renkleri ve şapka stili olan Tepoztlán'dan başlayarak Morelos'taki diğer birçok kasaba tarafından kopyalandı ve değiştirildi. Ayrıca Mexico City yakınlarındaki Milpa Alta ve Xochimilco'nun güney ilçelerinde Chinelo dansçıları var. Ancak dans artık Morelos eyaletinin bir simgesi.[2]
Gıda
Geleneksel yemekler arasında pipian (hem kırmızı hem yeşil), tamales, çeşitli fasulye türleri ve tlacoyo bulunur.[1] Bir yerel fasulyeye iri ve koyu kırmızı olan “ayocote” denir. Avokado yaprakları yiyecekleri tatlandırmak için kullanılır ve yemeklerde genellikle domates, tomatillos, nopals ve huanzontle adı verilen bir bitki bulunur.[10] Yakındaki Yecapixtla kasabasından Cecina (tuzlanmış sığır eti veya domuz eti) de popülerdir.[13]
Coğrafya, iklim ve doğa
Manastırın avlusundan görüldüğü gibi Cerro Sombrerito
Belediye, ana Tlayacapan kasabasından ve 71.52'lik bir alanı kaplayan 31 nüfuslu topluluktan oluşmaktadır.[1][25] En büyük topluluk, belediye nüfusunun yaklaşık yarısını oluşturan Tlayacapan'dır. Diğer önemli topluluklar arasında Cuauhtempan (San Andrés Cuauhtempan), Los Laureles (San José de los Laureles) ve Nacatongo.(inegi) Belediye Tlanepantla, Yautepec, Totolapan, Atlatlahucan ve Tepoztlán belediyeleriyle komşudur.[1] Belediye, çoğu Sierra de Tepozteco'ya ait olan bir alçak dağlar zinciriyle çevrili bir vadidir. Hangi kaprisli formları var.[1][12] Güneyde Ventanilla ve Sombrerito olarak bilinen zirveler vardır. Batıda Huixtlazink, Tlatoani ve en yükseği olan Ziualopapalozink vardır. Kuzeybatı tarafında Tezontlala, Cuitlazimpa ve Tepozoco, kuzey tarafında ise Amixtepec yer almaktadır.[1] Bu tepelerin çoğu yuvarlaktır ve bu da bölgeye Nahautl adını verir.[26] Dağlardan birinde göründüğü söylenen figürlerden biri de ana tanrıça Tonantzin'e ait. Dağ silsilesinde kırk iki tanrı resminin daha göründüğü söyleniyor. Bir efsane, kral Quetzalcoatl bu bölgeye gelip burayı kutsal ilan ettiğinde, bu tanrıların yüzlerinin insan eliyle şekillendirildiğini belirtir. Tonantzin'in profili Guadalupe Bakiresi ile özdeşleştirilmiştir, çünkü bu bakirenin bayram günü olan 12 Aralık sabahı en kolay şekilde ortaya çıkar.[27]
Kalıcı vadiler yoktur, ancak vadi tabanını çaprazlayan mevsimlik vadiler vardır. Bunların en büyüğü Tepanate, Chicotla, Huiconchi ve Santiago'dur.[1] İklim ılıman ve yarı nemlidir. Yağışların çoğu, yaz ve sonbaharın başlarında yağışlı mevsimde düşer. Ortalama sıcaklık 16C'dir. Hakim rüzgarlar güneyden kuzeye doğru esiyor. Çoğunlukla biraz geyik ve ara sıra puma olan küçük memeliler vardır. Leylek ve baykuş gibi çok sayıda kuş türü ve çok sayıda sürüngen ve amfibi vardır. Ayrıca birçok örümcek çeşidi vardır.[1] Tlayacapan, 1988 yılında kurulan Chichinautzin adlı doğa koruma alanına dahildir.[1]
Ekonomi
Arka planda dağlar olan salatalık tarlası
Bölgenin ekonomisi kesinlikle kırsal; ancak genel belediye ekonomik olarak marjinal olarak değerlendirilmemektedir. Bir topluluk, belediyenin toplam nüfusunun 2,200'ünden biraz azını oluşturan son derece yoksul ve on bir yoksul olarak derecelendirildi.[25]
Tarım ve hayvancılık, nüfusun %90'ından fazlası için ekonomik temelin en azından bir kısmını oluşturmaktadır.[1] Hemen hemen tüm tarım, Haziran'dan Ekim'e kadar yağışlı mevsimde gerçekleşir. Önemli ürünler arasında domates, mısır, fasulye, kabak ve salatalık bulunur. Ancak, bitki istilası, herbisit ve insektisit maliyetleri ve düşen piyasa fiyatları nedeniyle domates yetiştiriciliği azalmıştır. Belediye arazilerinin çoğu yakın zamana kadar ejidos'ta ortak olarak tutuldu. Anayasal değişiklikler daha fazla toprağın özel ellere geçmesine izin verdi.[1]
Tarım, bölgenin ekonomisinin bel kemiği olmaya devam ederken, çanak çömlek kültürel açıdan önemlidir. Bu bölgenin çanak çömleği, kolonyal dönemden beri aynı şekilde, çoğu aynı tasarımla üretilmiştir. Nüfusun sadece %1'i bu şekilde geçimini sağlıyor ve çoğu Texcalpan veya Santiago mahallesinde yapılsa da, atölyelerin çoğu aileye ait ve nesiller boyu sürüyor.[1] Kendi çanak çömleklerine ek olarak, bir dizi mağaza, Michoacán, Querétaro, Guanajuato ve Puebla'nın yanı sıra devletin diğer bölgelerinden gelen el sanatları distribütörü haline geldi.[16]
Madencilik orada sömürge zamanlarında yapıldı, ancak tam olarak nerede olduğunu gösteren bir kayıt yok. Bazı hikâyeler altının Tlatoani Tepesi'nde ve gümüşün Popotlán'da çıkarıldığını gösteriyor. Alan kireç, alçı, andezit, bazalt ve diğer volkanik kaya birikintilerine sahiptir, ancak bunlar şu anda kullanılmamaktadır.[1]
Eski manastır ve La Cerería müzesi gibi cazibe merkezleri nedeniyle turizm de önemli kabul edilmektedir, ancak bu, nüfusun yalnızca %0.25'ini istihdam etmektedir. Belediyede 23 mağaza var. Turizm ve ticaret birlikte nüfusun %7,3'ünü istihdam etmektedir.[1] Tlayacapan, devlet turizm tröstünün oluşturduğu bir turizm rotası olan Ruta del Volcan'ın bir parçasıdır. Bu rota aynı zamanda Tepoztlan ve Yecapixtla'yı da içeriyor ve Popocatépetl yanardağına atıfta bulunuyor.[13] “Tarihi nitelikleri” nedeniyle, kasabanın “ Pueblo Mágico olması için çağrılar yapıldı ve dahil edilmesi düşünülüyor.[3][9]
Demografi
2000 yılında 784 olan[1] yerli dili konuşan kişi sayısı 2005 itibarıyla sadece 488'dir ve bu rakam toplam nüfusun sadece %3,8'ini oluşturmaktadır.[25] Çok az kişi buradan göç ediyor, ancak Guerrero, Oaxaca ve Puebla gibi eyaletlerden oldukça fazla göç var.[1]
2000 yılında 13.851 olan nüfus 2015 yılında 17.714'e yükseldi.[28] Neredeyse tüm sakinler Katolik inancına sahiptir.[1]
Toplu taşıma
Kasabanın içinden geçen otoyol, belediyeyi kuzeyde Mexico City ve güneyde Cuautla, Morelos ile bağlar. Bölgeyi Yautepec de Zaragoza'ya bağlayan başka bir otoyol daha var. Cristóbal Colon ve Estrella Roja dahil olmak üzere bölgeye çeşitli otobüs hatları hizmet vermektedir. Yerel toplu taşıma, Oaxtepec'in yanı sıra yerel bölgelere de hizmet vermektedir.[1]
^abcdefghijklmnopqrstuvwxyzaaabac"Estado de Morelos Tlayacapan" [State of Morelos Tlayacapan]. Enciclopedia de los Municipios de México (İspanyolca). Mexico: Instituto Nacional para el Federalismo y el Desarrollo Municipal. 2005. 18 Mayıs 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Ağustos 2010.
^abcdAdalberto Rios Szalay (1 Şubat 1998). "Llegan los carnavales: Fiesta, baile y mucho sabooor!" [Carnivals arrive: party, dance and much flavooor!]. Reforma (İspanyolca). Mexico City. s. 12.
^abcdCésar Martínez Ramón (16 Şubat 2006). "De Carnaval por Morelos" [Of Carnival through Morelos]. La Cronica de Hoy (İspanyolca). Mexico City. 6 Mart 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Ağustos 2010.
^abcdefghijkl"Monumentos de Tlayacapan" [Monuments of Tlayacapan]. Municipality of Tlayacapan (İspanyolca). Tlayacapan, Mexico. 8 Ekim 2010 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Ağustos 2010.
^abcJaime Luis Brito (9 Kasım 2008). "Tlayacapan debe ser Pueblo Mágico" [Tlayacapan should be a Pueblo Magico]. La Jornada de Morelos (İspanyolca). Cuernavaca. 5 Ocak 2010 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Ağustos 2010.
^abcdRicardo Venegas. "Tlayacapan, pueblo de luz y música (Morelos)" [Tlayacapan, town of light and music (Morelos)] (İspanyolca). Mexico City: Mexico Desconocido magazine. 19 Şubat 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Ağustos 2010.
^abcdefghCésar Martínez Ramó (22 Nisan 2005). "Tlayacapan; pueblo de barro, magia y encanto" [Tlayacapan: town of clay, magic and charm]. La Cronica de Hoy (İspanyolca). Mexico City. 6 Mart 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Ağustos 2010.
^abcdefghijCarla Guerrero (26 Haziran 2005). "Religion bajo las faldas del volcan" [Religion on the skirts of the volcano]. Mural (İspanyolca). Guadalajara, Mexico. s. 4.
^abAntonio Bertran (24 Ağustos 1997). "Recuperan en Tlayacapan convento de los agustinos" [Recuperate the Augustinian monastery in Tlayacapan]. Reforma (İspanyolca). Mexico City. s. 6.
^abcNayeli Rivera (11 Mayıs 2003). "Conozca las leyendas de Tlayacapan" [Get familiar with the legends of Tlayacapan]. El Norte (İspanyolca). Monterrey, Mexico. s. 9.
^Justino Miranda (19 Ağustos 2010). "Lluvias inundan a Guerrero y Morelos" [Rains flood Guerrero and Morelos]. El Universal (İspanyolca). Mexico City. 24 Ağustos 2010 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Ağustos 2010.Birden fazla yazar-name-list parameters kullanıldı (yardım)
^Adriana Monje (20 Ağustos 2010). "Tras crecida regresa la normalidad" [After the rising returns normalcy]. Diario de Morelos (İspanyolca). Cuernavaca. 10 Temmuz 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Ağustos 2010.
^abc"Municipio de Tlayacapan" [Municipality of Tlayacapan]. Catàlogo de Localidades (İspanyolca). Mexico: SEDESOL. 22 Temmuz 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Ağustos 2010.
