Mısır Sultanlığı

Mısır Sultanlığı السلطنة المصرية (Arapça) Salṭanat al-Miṣrīyya
1914-1922
Bayrak Arma
Millî marş Salam Affandina
1923'te bir Mısır haritası.
Tür	Birleşik Krallık Himayesi
Başkent	Kahire
Resmî dil(ler)	Arapça
Hükûmet	Anayasal monarşi
Sultan
• 1914-1917 Hüseyin Kâmil • 1917-1922 I. Fuad
Daimi temsilci
• 1914-1916 Henry McMahon • 1916–1919 Reginald Wingate • 1916–1919 Edmund Allenby
Başbakan
• 1914-1919 Hüseyin Rüşdü Paşa (ilk) • 1921 Adli Yakan Paşa (son)
Tarihçe
• Kuruluşu 19 Aralık 1914 • 1919 Mısır Devrimi 1919-1922 • Dağılışı 15 Mart 1922
Nüfus
• 1917 12.751.000
Para birimi	Mısır lirası
Öncüller Ardıllar Mısır Hidivliği Mısır Krallığı

Mısır Sultanlığı veya Mısır İngiliz Protektorası, bugünkü Mısır topraklarında 1914-1922 yılları arası varlığı sürdürmüş olan devlet. Fransız Ekvatoral Afrikası, Birleşik Krallık Filistin Mandası, Trablusgarp ve Sirenayka ile komşu idi.

Tarihçe

Osmanlı Devleti'e bağlı olan Mısır'da, 1805 yılında Kavalalı Mehmet Ali Paşa tarafından ve daha sonra da onun soyundan gelecek hidivler tarafından yönetilmeye devam edecek olan Mısır Hidivliği adlı özerk devlet kurulmuştur.^[1] Bu devletin kendine ait ordusu olup, Mısır ile birlikte Sudan topraklarını da hükmetmekteydi. Mısır Hidivliği, 1882 yılında Birleşik Krallık tarafından işgal edildi. İngiliz işgal kuvvetleri kısa sürede hidivi kendi istekleri doğrultusunda hareket edecek sembolik bir güç olarak ayakta tutmaya başlamışlardır. Bu işgale rağmen Osmanlı Devleti, 1914 yılına kadar Mısır ve Sudan'ı kendine bağlı olarak kabul etmiştir.

Osmanlı Devleti'nin I. Dünya Savaşı'na katılması ile Birleşik Krallık, 18 Aralık 1914 tarihinde Mısır'ın bir İngiliz Protektorası olduğunu ve ülkede sıkıyönetim olduğunu ilan etmiş, Yasama Meclisini dağıtmış ve Osmanlı Devleti'ni destekleyen Mısır Hidivi Abbas Hilmi Paşa'yı hidivlikten uzaklaştırarak yerine amcası Hüseyin Kamil Paşa'yı sultan unvanı ile Mısır'ın yöneticisi yapmıştır. Böylece Mısır Sultanlığı kurulmuştur. 1917 yılında Hüseyin Kamil Paşa ölünce yerine I. Fuad sultan olmuş, fakat İngiliz işgali hâlâ devam etmiştir.

I. Dünya Savaşı'ndan sonra başkanlığını yaptığı Saad Zaglul Paşa ve üç Mısırlı siyasetçinin yer aldığı Vafd adlı kurul, İngiliz hükûmetine bağımsızlık konusunun görüşülmesini önermişlerdir. İngiliz hükûmeti ise öneriyi reddetmiş ve Saad Zaglul ile üç arkadaşını tutuklatarak Malta adasına sınır dışı etmiştir. Bunun üzerine Mısır'da büyük bir isyan çıkmıştır. 1919 yılının Mart ayından Nisan ayına kadar Mısır'da ayaklanmalar olup protestolar düzenlenmiştir. Bu Mısır'daki ilk devrim olarak bilinmektedir. Mısır'a gönderilen Lord Edmund Allenby, milliyetçilere ödün vererek bir uzlaşma politikası izlemiştir. Saad Zaglul serbest bırakılmış ve ülke düzeyinde bir örgüte dönüşmüş olan Vafd, Mısır'ın en etkili siyasi gücü haline gelmiştir. Lord Allenby, İngiliz çıkarlarını koruyacak bir antlaşmayı sonraya bırakarak Şubat 1922 tarihinde tek yanlı bağımsızlık ilan edilmesini sağlamıştır. Böylece Mısır sorunlarla dolu olarak bağımsızlığını kazanırken, Ahmed Fuad da kral unvanı almış ve Mısır Sultanlığı son bulmuştur.

Yöneticileri

Mısır Sultanlığı yöneticileri Mısır Sultanı, Sudan Kralı, Nübye, Kurdufan ve Darfur Hükümdarı unvanını kullanmıştır.

• Hüseyin Kamil (19 Aralık 1914 - 9 Ekim 1917)
• I. Fuad (9 Ekim 1917 - 16 Mart 1922)

Kaynakça

1. Wayne S. Vucinich (1965). "The Ottoman Empire". Van Nostrand. ss. sf.84.