Yeni Zelanda Kolonisi, 1841'den 1907'ye kadar var olmuş bir Britanya kolonisidir. 1853 e kadar koloni valilerini Birleşik Krallık atamış, 1853 yılında ise koloni kendi kendini yönetmeye başlamıştır. 1907'de koloni, Yeni Zelanda Dominyonu olmuştur.
Kuruluş
Ocak 1840 yılında Sydney'de Yeni Zelanda üzerinde hakimiyet ilan edildikten sonra Kaptan William Hobson 1 Şubat 1840'ta Yeni Zelanda'ya gelip aynı ilani yayınlamıştır. Daha sonra Waitangi Antlaşması ise 6 Ocak 1840'ta imzalanmıştır. William Hobson Britanya'nın Yeni Zelanda adaları üzerinde hakimiyetini ilan eden 2 ayrı ilan yayınlamıştır. Ilk ilanda Hobson Kuzey Adası üzerinde Britanya hakimiyetini ilan etmiştir. 2. ilanda ise Hobson Güney Adası ve Steward Adası üzerinde Britanya hakimiyetini ilan etmiştir.
Başlarda Yeni Zelanda Yeni Güney Wales kolonisinin bir parçasıydı. Ama 16 Kasım 1840'ta Britanya hükûmeti Yeni Zelanda'nın ayrı bir koloni olması yolunda ilk adımı attı. 1 Temmuz 1841'de Yeni Zelanda ayrı bir koloni olarak ayrıldı.
Koloni
Koloni 3 bölgeye bölünmüştü: Yeni Ulster Bölgesi (Kuzey Adası),Yeni Munster Bölgesi (Güney Ada), ve Yeni Leinster Bölgesi (Stewart Adası).
Kendini yöneten Koloni
Koloni büyüdükçe kendini yönetme talepleri yükseliş gösterdi. Yeni Zelanda Şirketi'nin Port Nicholson (Wellington) yerleşimi kendi meclisine sahipti. Bu Konsey Vali William Hobson tarafından zorla kapatılmıştı.
Ilk Yeni Zelanda Anayasası 1846 yılında hazırlandı ama Vali George Grey Ülkeyi Avrupalı ve Maori bölgelere bölmeye karşı olduğu için anayasa neredeyse 6 yıl boyunca askıda kaldı. Bunun sonucunda 1852 de yeni yasa yazıldı, bu Yasa'da eski yasadan kalan tek şey Yeni Zelanda'nın yeni bölgelerinin belirtilmesiydi.
İkinci Yeni Zelanda Anayasası 1852 de yazıldığı yıl yürürlüğü girildi ve Meclisi kurdu. Meclise ilk seçimler 14 Temmuz ve 1 Ekim arası yapıldı.
Ilk Yeni Zelanda Parlamentosu 24 Mayıs 1854 te açıldı
Dominyon Oluşu
Yeni Zelanda 26 Eylül 1907 ye kadar koloni olmaya devam etti. Yeni Zelanda Hükûmetinin isteği doğrultusunda Kral Edward VII Yeni Zelanda'nın bir Dominyon olduğunu ilan etti. Aynı gün Newfoundland kolonisi'de Newfoundland Dominyon'u ilan edildi.
Kaynakça
|
|---|
- Günümüzde bağlı bölge
- Eski bölge
|
Avrupa |
|---|
| 1 1800'de Britanya himayesine giren Malta, 1813'te kraliyet kolonisi statüsüne getirildi, 1964'te ise bağımsızlığını kazandı.
2 1809'da Britanya hâkimiyetine girmeye başlayan İyon Adaları, 1815'te Britanya himayesi altında ayrı bir devlet oldu. |
|
Kuzey Amerika |
|---|
| 16. ve 17. yüzyıllar | 18. yüzyıl | 19. ve 20. yüzyıllar | | | | |
|
- 1Newfoundland, 1907'de koloni olmaktan çıkarak dominyon statüsüne geldi. 1934'te özerklik kazansa da 1949'da Kanada'ya katılana kadar hukuken dominyon olarak kaldı.
- 2 1686'da New England Dominyonu'nun bir parçası olan Plymouth Kolonisi, 1689'da bu yapının varlığının sonlandırılmasıyla tekrar kuruldu. 1691'de ise Massachusetts Körfezi Kolonisi'ne dahil edildi.
- 3 Maine, 1658'de Massachusetts Körfezi'nin bir parçası oldu.
- 4 Barbados, Grenada, Saint Vincent, Tobago ve Trinidad: 1833'te kurulan Rüzgârüstü Adaları kolonisinin bir parçası oldu. Dominika ise 1940'ta dahil edildi.
- 5 Antigua, Anguilla, Barbuda, Montserrat, Nevis, Saint Kitts ve Virjin Adaları; 1671'de oluşturulan Rüzgâraltı Adaları kolonisi altında birleştirildi.
- 6 Connecticut, Massachusetts Körfezi, New York ve Rhode Island kolonileri; 1686'da kurulan New England Dominyonu'nun bir parçası olsa da 1689'da bu yapının varlığının sona ermesiyle birlikte tekrar kendi yönetimlerine sahip oldu.
- 7 1641'de Massachusetts Körfezi Kolonisi'ne dahil edilen New Hampshire Kolonisi, 1679'da tekrar ayrı bir yönetime kavuştu. 1686'da New England Dominyonu'nun bir parçası olsa da bu yapının varlığının 1689'da sona ermesiyle bir kez daha ayrı bir yönetim elde etti.
- 8 Carolina, 1712'de Güney Carolina ve Kuzey Carolina olmak üzere ikiye ayrıldı.
- 9 Saybrook 1644'te, New Haven ise 1664'te Connecticut'un bir parçası oldu.
- 10 Brunswick, Kanada ve Yeni İskoçya; 1867'de birleştirilerek Kanada Dominyonu kuruldu.
- 11 Barbados, Jamaika, Rüzgâraltı Adaları, Rüzgârüstü Adaları ile Trinidad ve Tobago, 1958 yılında kurulan Batı Hint Adaları Federasyonu'na katıldı. Jamaika 1961'de, Trinidad ve Tobago ise 1962'de federasyondan ayrılarak bağımsız oldu.
- 12 New Jersey, 1675'te Batı New Jersey ile Doğu New Jersey olarak ayrıldı. Bu iki yapı, 1686'da kurulan New England Dominyonu'nun bir parçası olsa da bu yapının varlığının 1689'da sonlanması sonrasında tekrar kendi yönetimlerini elde ettiler. 1702'de ise bir kez daha birleşerek New Jersey tekrar kuruldu.
- 13 Rüzgâraltı Adaları, 1816'da; Antigua (Antigua, Barbuda ve Montserrat) ile Saint Kitts (Anguilla, Saint Kitts, Nevis ve Virjin Adaları) olmak üzere iki koloniye ayrıldı.
- 14 Antigua, Dominika (1940'ta Rüzgârüstü Adaları kolonisine dahil oldu) ve Saint Kitts kolonileri, 1871'de tekrar kurulan Rüzgâraltı Adaları kolonisinin bir parçası oldu.
- 15 Quebec, 1791'de Aşağı Kanada ve Yukarı Kanada olarak ikiye ayrıldı.
- 16 Aşağı Kanada ile Yukarı Kanada, 1841'de Kanada adı altında birleştirildi.
- 17 Amerika Birleşik Devletleri ile birlikte hak iddiası mevcut.
- 18 1931'de Kanada ve diğer Britanya dominyonları özyönetim kurdular.
|
|
|
Afrika |
|---|
| 17. ve 18. yüzyıllar | 19. yüzyıl | 20. yüzyıl | | | | |
| |
|
Asya |
|---|
| 17. ve 18. yüzyıllar | 19. yüzyıl | 20. yüzyıl | | | | |
|
|
Okyanusya |
|---|
| 18. ve 19. yüzyıllar | 20. yüzyıl | | | |
| |
|
Antarktika ve Güney Atlas Okyanusu |
|---|
| |
|
