Lala Mustafa Paşa

Lala Mustafa Paşa
Osmanlı Sadrazamı
Görev süresi
28 Nisan 1580 - 7 Ağustos 1580
Hükümdar III. Murad
Yerine geldiği Semiz Ahmed Paşa
Yerine gelen Koca Sinan Paşa
Kişisel bilgiler
Doğum y. 1500
Sokolovići, Bosna Sancağı
Ölüm 7 Ağustos 1580
İstanbul, Osmanlı İmparatorluğu
Defin yeri Eyüpsultan Mezarlığı, İstanbul

Lala Mustafa Paşa (Lala Kara Mustafa Paşa; y. 1500 – 7 Ağustos 1580), III. Murad saltanatında 28 Nisan 1580 ile 7 Ağustos 1580 tarihleri arasında üç ay dokuz gün sadrazamlık yapmış bir Osmanlı devlet adamıdır.

İlk büyük başarısını 1570 yılındaki Kıbrıs serdarlığı sırasında gösterdiğinden "Kıbrıs Fatihi" olarak anılır. 1578'de başlattığı "İran Seferi" serdarlığında gösterdiği başarılar nedeniyle de Şirvan ve Gürcistan fâtihi olarak bilinir. "Lala" unvanı, şehzadeliğinde II. Selim'e lalalık etmiş olmasından kaynaklanır.

Yaşamı

Lala Mustafa Paşa, 1500'lerde, Sokollu Mehmed Paşa gibi Boşnak bir ailenin oğlu olarak doğdu. Ağabeyi Deli Hüsrev Paşa'nın desteğiyle I. Selim devrinde saraya girdi.[1] Berber olarak çalışırken, I. Süleyman'ın dikkatini çekti ve daha sonra çeşnigir ve mirahorluk yaptı. 1555'te Damat Rüstem Paşa'nın sadrazam olmasından sonra saraydan uzaklaştırıldı; Filistin-Safed Sancakbeyi oldu.

1556'da, Manisa Valisi Şehzade Selim'in lalalığına tayin edildi. Bu görevi sırasında Şehzade Selim ile Şehzade Bayezid'in arasındaki rekabetin ortaya çıkmasına neden olduğu ve Bayezid'in isyanında önemli rol oynadığı düşünülür.[2] Daha önce Bayezid'in hizmetinde bulunmuş olan Lala Mustafa onu babasına Selim'i kötüleyen mektuplar yazmaya teşvik etmiş;[3] iki kardeşin arasının açılması üzerine ortamı yatıştırmak için Selim'i Konya'ya, Bayezid'i Amasya'ya atayan Kanuni; Lala Mustafa Paşa'yı Selim'in yanına göndermişti. Başlangıçta Kütahya'dan ayrılmak istemeyen Bayezid, Amasya'ya gitmek zorunda kalınca yolda asker topladı; kardeşi Selim'in topladığı ordu ile 1559'da Konya'da çarpıştı. Bu çarpışmada Lala Mustafa Paşa, Bayezid'a karşı savaştı. Bayezid yenilerek, Amasya'ya kaçmak zorunda kaldı.

Lala Mustafa Paşa 14 Eylül 1560'ta önce Pojega sancakbeyi, sonra da Van Beylerbeyi'ne getirildi.[4]

Yemen Seferi (1568)

Erzurum, Halep ve Şam beylerbeyliklerinde de bulunan Lala Mustafa Paşa, II. Selim devrinde 1567'de Yemen'de Zeydi imamlarından Topal Mutahhar'ın isyân çıkarması üzerine, vezir olarak oraya gönderildi. Mısır'da Yemen harekâtının hazırlıkları ile meşgulken, yerine Koca Sinan Paşa tayin edilip İstanbul'a çağrıldı ve altıncı vezir olarak Divân'a girdi.[5]

Kıbrıs'ın fethi (1570-1571)

1570 yılında Venedikliler'in elindeki Kıbrıs adasındaki Rum halktan gelen yardım talebi üzerine Kıbrıs'a sefere yapılması gündeme geldiğinde Sadrazam Sokullu Mehmet Paşa’nın karşı çıkmasına rağmen Kıbrıs Seferini destekledi. Piyale Paşa komutasındaki donanma ile birlikte[6] komutasındaki yaya 60.000 kişiden oluşan Osmanlı Ordusunu, 2 Temmuz 1570'te Limasol'a çıkardı.[7] 15 Eylül 1570 tarihinde Lala Mustafa Paşa, tören ile Lefkoşa şehrine girdi.[8] 15 Eylül 1571’de adadan ayrıldı ve İstanbul'a döndü.

İran seferi (1578-1579)

Lala Mustafa Paşa İran seferine çıkarken (1578) / Nusretnâme
Lala Mustafa Paşa Safevî ordusuna karşı kazandığı Çıldır zaferi (1578) sonrasında / Nusretnâme

III. Murad devrinde, 1578 yılında Safevîlerle savaş başlayınca İran cephesi Seraskerliğine atandı. Mustafa Paşa komutasındaki Osmanlı ordusu 5 Nisan 1578'de sefere çıktıktan sonra, Çıldır Muharebesi'nde Tokmak Han komutasındaki Safevî ordusunu bozguna uğratarak Tiflis'e girdi. Gürcistan ve Şirvan'ı aldı. Ardından, komutayı Özdemiroğlu Osman Paşa'ya bırakarak İstanbul'a döndü. İbrahim Peçevi, onun İran Seferi hakkında;[9]

İranlılar, ondan yedikleri dayağı hiçbir serdârdan yemediler!

demiştir.

Sadrazamlığı

30 Eylül 1579’da Sokollu Mehmet Paşa'nın ölümüyle ikinci vezir, yeni Sadrazam Şemsi Ahmet Paşa'nın kısa süre sonra ölümü ile 28 Nisan 1580'de sadrazam oldu. 3 ay 9 gün sonra 7 Ağustos 1580'de İstanbul'da öldü.

Evlilikleri

İlk evliliğini Memlük Hükümdarı Kansu Gavri’nin oğlu Mehmed Beyin kızı Fatma Hatun ile yaptı. Bu evliliğinden olan oğlu Mehmed Paşa, babasının vefatından beş yıl önce Halep Beylerbeyi iken vefat etti.[4]

İkinci evliliğini Kanuni Sultan Süleyman Hanın oğlu, Şehzade Mehmed’in kızı Hümaşah Sultan ile yaptı. Bu evliliğinden de Sultanzade Abdülbaki Bey isimli bir oğlu oldu.[4]

Hayır eserleri

Kıbrıs ve Kafkasya fetihlerindeki ganimet hissesi olmak üzere, elde ettiği serveti hayır işleriyle harcadı.

  • Konya’da Şehzade Selim’in lalasıyken Ilgın’da cami, bedesten, kervansaraydan oluşan "Lala Mustafa Paşa Külliyesi"'ni;[10]
  • Erzurum’da beylerbeyi iken 1562-63'te Lala Mustafa Camii, mektep ve hamamdan oluşan "Lala Mustafa Paşa Külliyesi"'ni;[10]
  • Şam’da beylerbeyi iken 360 odalı Lala Paşa Hanı ve Hamamı, tekke;
  • Suriye'nin Kuneytra şehrinde câmi ve imaret;
  • Kıbrıs'ın fethinden sonra Lefkoşa’da açtığı Hz. Ömer Camii'ne vakıflar;
  • İran Seferi sırasında Kars’ta,
  • Tiflis’te camiler yaptırmıştır.
  • Hicaz bölgesinde Mekke ve Medîne’de bâzı hizmetleri vardır.[4]

Paşanın kabri Eyüp Sultan Camii müştemilatında bulunmaktadır. Latin harfleriyle yazılan mezar taşında "Kıbrıs Fatihi" ifadesi yer almaktadır.

Resim galerisi

Popüler Kültür

2013 yılında Muhteşem Yüzyıl dizisinde Macit Koper canlandırmıştır.

Kaynakça

  1. ^ "Lala Mustafa Paşa". www.kimkimdir.gen.tr. 29 Ocak 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Temmuz 2010. 
  2. ^ "Fahri Unan, Kanuni Devri Şehzade Mücadeleleri ve Bunun Osmanlı Siyasi ve Sosyal Tarihi Bakımından Önemi, Erişim tarihi:04.01.2012". 17 Mart 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Ocak 2012. 
  3. ^ "Sadık Ilgaz, Osmanlı'nın Lala Mustafa Paşa ile imtihanı, Semerkand Dergisi, Sayı 132, Aralık 2009". 25 Ocak 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Ocak 2012. 
  4. ^ a b c d Eker, Aydın (1994). Yeni Rehber Ansiklopedisi. Türkiye Gazetesi. ss. C. 12 209. ISBN. 
  5. ^ "Lala Mustafa Paşa". www.biyografi.info. 29 Ocak 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Temmuz 2010. 
  6. ^ Hacı Osman Yıldırım, Hasan Çağlar, Vahdettin Atik, a.g.e., s. 51.
  7. ^ Hürriyet ansiklopedik yıllığı. Hürriyet Yayıncılık. 1975. s. 198. ISBN. 
  8. ^ Küçükdağ, Yavuz (2005). Türk tasavvuf araştırmaları. Kultur ve. s. 209. ISBN. 
  9. ^ Ibrahim Peçevi Efendi (haz. Bekir Sıtkı Baykal) (1999), Peçevi Tarihi (2 Cilt), İstanbul:Kültür ve Turizm Bakanlığı) ISBN 975-17-1109-6
  10. ^ a b Çobanoğlu, Ahmet Vefa, "Lala Mustafa Paşa Külliyesi" (2003) Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi Cilt:27 Sayfa:74-75 İstanbul:TDV Yayınları. Online:[1] 26 Şubat 2017 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. Kaynak hatası: Geçersiz <ref> etiketi: "TDV1" adı farklı içerikte birden fazla tanımlanmış (Bkz: Kaynak gösterme)

Dış kaynaklar

  • Danişmend, İsmail Hâmi (1971), Osmanlı Devlet Erkânı, İstanbul: Türkiye Yayınevi.
  • Uzunçarşılı, İsmail Hakkı, (1954) Osmanlı Tarihi III. Cilt, 2. Kısım, XVI. Yüzyıl Ortalarından XVII. Yüzyıl Sonuna kadar), Ankara: Türk Tarih Kurumu (Altıncı Baskı 2011 ISBN 978-975-16-0010)
  • Yalçınkaya, M. Alaaddin, "Mustafa Paşa (Lala)" (1999) Yaşamları ve Yapıtlarıyla Osmanlilar Ansiklopedisi, C.2 s.312-313, İstanbul:Yapı Kredi Kültür Yayıncılık A.Ş. ISBN 975-08-0071-01.

Dış bağlantılar

Siyasi görevi
Önce gelen:
Şemsi Ahmed Paşa

Osmanlı Sadrazamı

28 Nisan 1580 - 7 Ağustos 1580
Sonra gelen:
Koca Sinan Paşa

Read other articles:

Keuskupan Agung Córdoba di ArgentinaArchidioecesis Cordubensis in ArgentinaArquidiócesis de CórdobaKatolik Katedral Bunda dari KenaikanLokasiNegara ArgentinaProvinsi gerejawiCórdobaStatistikLuas19.722 km2 (7.615 sq mi)Populasi- Total- Katolik(per 2006)2.016.0001,814,000 (90%)Paroki114InformasiDenominasiKatolik RomaRitusRitus RomaPendirian10 Mei 1570 (453 tahun lalu)KatedralKatedral Kenaikan di Córdoba, ArgentinaPelindungBunda dari RosarioKepemimpin...

 

Disambiguazione – Se stai cercando i libri della Bibbia, vedi Libri dei Re. Shāh-NāmehCodice dello Shāh-Nāmeh. AutoreFirdusi 1ª ed. originalecirca 1000 d.C. Generepoema epico Lingua originalepersiano Modifica dati su Wikidata · Manuale Lo Shāh-Nāmeh, traslitterato anche come Shāh-Nāmé, Shahnama, Shahnameh o Shahname (in persiano: شاهنامه, lett. Il libro dei re; AFI: [ʃɒːhnɒːˈme]), è una vasta opera poetica scritta dal poeta persiano Firdusi attorno al 1000 d.C....

 

Erdfall Maujahn, im Hintergrund die obere Kante des Erdfalltrichters Ein Erdfall ist eine Senke an der Erdoberfläche, die durch das Einbrechen bzw. Nachbrechen nicht wasserlöslicher Deckschichten über einem natürlichen Hohlraum im Untergrund entsteht. Ursächlich für die Höhlenentstehung ist Subrosion, die Auflösung relativ leicht löslicher Gesteine (Steinsalz, Gips, Kalkstein) im Untergrund. Es handelt sich somit um eine Karsterscheinung.[1] Die durch einen Erdfall entstehend...

Stekelleguanen Westelijke haagleguaan (Sceloporus occidentalis) Taxonomische indeling Rijk:Animalia (Dieren)Stam:Chordata (Chordadieren)Klasse:Reptilia (Reptielen)Orde:Squamata (Schubreptielen)Onderorde:Lacertilia (Hagedissen)Infraorde:Iguania (Leguaanachtigen)Familie:Phrynosomatidae Geslacht SceloporusWiegmann, 1828 Afbeeldingen op Wikimedia Commons Stekelleguanen op Wikispecies Portaal    Biologie Herpetologie Stekelleguanen[1] (Sceloporus) zijn een geslacht van hagedissen...

 

Chris Barber Chris Barber Informação geral Nome completo Donald Christopher Barber Nascimento 17 de abril de 1930 Local de nascimento Welwyn Garden City, Inglaterra Morte 2 de março de 2021 (90 anos) Nacionalidade britânico Gênero(s) Trad jazz, swing, blues, folclórica, skiffle, ragtime Ocupação(ões) Músico, compositor, líder de banda, baixista Instrumento(s) trombone Gravadora(s) Fellside Afiliação(ões) Lonnie Donegan, Ken Colyer Página oficial chrisbarber.net Chris ...

 

Ушацький Сергій АндрійовичНародився 29 березня 1936(1936-03-29) (87 років)Чернігів, Українська СРР, СРСРКраїна  УкраїнаДіяльність економістAlma mater Київський національний університет будівництва і архітектуриЗаклад Київський національний університет будівництва і архітекту...

هذه المقالة يتيمة إذ تصل إليها مقالات أخرى قليلة جدًا. فضلًا، ساعد بإضافة وصلة إليها في مقالات متعلقة بها. (يوليو 2021) مالطا بيند   الإحداثيات 39°11′39″N 93°21′43″W / 39.19417°N 93.36194°W / 39.19417; -93.36194  [1] تقسيم إداري  البلد الولايات المتحدة[2]  التقسيم الأعلى م

 

Nepalese footballer (born 1998) Ananta Tamang Tamang with Nepal in 2017Personal informationFull name Ananta TamangDate of birth (1998-01-14) 14 January 1998 (age 25)[1]Place of birth Jhapa, Nepal[2]Height 1.78 m (5 ft 10 in)Position(s) Centre-backTeam informationCurrent team Church Boys UnitedNumber 4Youth career2012–2016 ANFA AcademySenior career*Years Team Apps (Gls)2017–2018 Marbella United 0 (0)2018–2022 Three Star Club 2022 East Bengal 1 (0)2023...

 

This article relies excessively on references to primary sources. Please improve this article by adding secondary or tertiary sources. Find sources: Shaw v. Murphy – news · newspapers · books · scholar · JSTOR (November 2019) (Learn how and when to remove this template message) 2001 United States Supreme Court caseShaw v. MurphySupreme Court of the United StatesArgued January 16, 2001Decided April 18, 2001Full case nameRobert Shaw, et al. v. Kevin Murp...

Peter Florence in Powys, Wales Peter Kenrick Florence CBE[1] (born 4 October 1964) is a British festival director, most notable for founding the Hay Festival with his father and mother, Norman Florence and Rhoda Lewis, funding the first festival with winnings from a poker game.[2] Education and career Peter Florence was educated at Ipswich School, Jesus College, Cambridge, and the University of Paris and has an MA in Modern and Medieval Literatures. He holds honorary doctorate...

 

English painter Louisa SharpePortrait of Louisa and her sister Eliza Sharpe by George Henry HarlowBorn1798BirminghamDied28 January 1843DresdenNationalityBritish Louisa Sharpe (1798 – 28 January 1843) was a British miniature painter who was one of four gifted sisters Life Sharpe was born in Birmingham to Sussanna (born Fairhead?) and an engraver named William Sharpe and she was baptised on 21 August 1798 at St Phillip's church. She had three sisters, Eliza Sharpe, Charlotte Sharpe and Mary A...

 

Papua New Guinea educator DameRose KekedoDBEfrom her biography by Eric JohnsBornRosalina Violet Kekedo1942Abau, Central Province, Papua New GuineaDied25 February 2005Port MoresbyOccupation(s)Teacher, lecturer, administratorKnown forFirst woman Chancellor of the University of Papua New Guinea Dame Rosalina Violet Kekedo DBE (1942 – 25 February 2005), better known as Rose Kekedo, was a leading educator in Papua New Guinea (PNG) and the first woman to be chancellor of the University o...

Tên người này tuân theo phong tục tên gọi Tây Ban Nha; họ thứ nhất hay họ cha là Sandino Escalante . Augusto César SandinoAugusto César SandinoSinhAugusto Nicolás Sandino [1](1895-05-18)18 tháng 5 năm 1895Niquinohomo, Masaya Department, NicaraguaMất21 tháng 2 năm 1934(1934-02-21) (38 tuổi)Larreynaga, Managua, NicaraguaNguyên nhân mấtAssassinationNơi an nghỉkhông rõQuốc tịch NicaraguaTư cách công dân Nicarag...

 

Indian actor, singer and television host Ayushmann KhurranaKhurrana in 2022BornNishant Khurrana[1] (1984-09-14) 14 September 1984 (age 39)Chandigarh, IndiaAlma materDAV CollegePanjab UniversityOccupationsActorsingerYears active2004–presentWorksFull listSpouse Tahira Kashyap ​(m. 2008)​Children2RelativesAparshakti Khurana (brother)[2]AwardsFull list Ayushmann Khurrana (born Nishant Khurrana; 14 September 1984) is an Indian actor and...

 

Indian singer and actor (born 1984) Diljit DosanjhDosanjh at Colors Tv Golden Petal AwardsBorn (1984-01-06) 6 January 1984 (age 39)Dosanjh Kalan, Punjab, IndiaOccupations Singer songwriter actor television personality producer Years active2002–presentMusical careerGenres Pop R&B hip-hop pop rap Labels Warner Music Sony Music India Speed Records (Times Music) Dharam Seva Moviebox Records Finetone Cassettes T-Series Famous Studios Zee Music Company Musical artistWebsitewww.dilji...

Dieser Artikel behandelt den Manga. Zu weiteren Bedeutungen siehe Dragon Ball (Begriffsklärung). Dragon Ball Originaltitel ドラゴンボール Transkription Doragonbōru Original-Schriftzug der Manga-Reihe, wie sie in Japan in Form von Tankōbon veröffentlicht wurde Genre Abenteuer, Fantasy, Komödie, Shōnen Manga Land Japan Japan Autor Akira Toriyama Verlag Shūeisha Magazin Weekly Shōnen Jump Erstpublikation November 1984 – Mai 1995 Ausgaben 42 Verfilmungen → Drag...

 

Эта статья — о городе штата Техас. Другие значения термина «Хондо» см. на соответствующей странице. ГородХондоангл. Hondo 29°21′15″ с. ш. 99°09′43″ з. д.HGЯO Страна  США Штат Техас Округ Медина История и география Основан 1881 Площадь 25 км² Высота центра 272 ± 1&...

 

International Sporting League World Axe Throwing League (WATL)Current season, competition or edition: 2023 WATL seasonSportAxe ThrowingFoundedJanuary 2017 (6 years ago) (2017-01)Inaugural seasonSpring 2017CommissionerMike MortonCountries24Most recentchampion(s)Dylan TeetsOfficial websiteworldaxethrowingleague.com The World Axe Throwing League (WATL) is the global governing body of urban axe throwing.[1][2] WATL was founded in 2017 by representatives from Can...

Tool used to measure dimensions of an object For other uses, see Caliper (disambiguation). A vernier caliper clamping on an object Caliper(s) or calliper(s) are an instrument used to measure the dimensions of an object; namely, the diameter or depth of a hole. The word “Caliper” comes from latin roots meaning precise pincer. The least count of vernier caliper is 0.1 mm.[1][2][3] Many types of calipers permit reading out a measurement on a ruled scale, a dial, ...

 

Clothing worn for swimming American 1920s woman's bathing suit A swimsuit is an item of clothing designed to be worn by people engaging in a water-based activity or water sports, such as swimming, diving and surfing, or sun-orientated activities, such as sun bathing. Different types may be worn by men, women, and children. A swimsuit can be described by various names, some of which are used only in particular locations or for particular types of suit, including swimwear, bathing suit, bathing...

 

Strategi Solo vs Squad di Free Fire: Cara Menang Mudah!