Béla Kun

Maddede ad soyadı sırasıyla yazılmaktadır. Macar geleneğine göre Kun Béla olarak yazılır.

Bela Kun 1923

Bela Kun'un Macaristan Sovyet Cumhuriyeti'ni ilan edişi 1919

Béla Kun [ˈbeːlɒ kun] (20 Şubat 1886, Cehu Silvaniei [Macarca: Szilágycseh], Erdel - 29 Ağustos 1939, Sovyetler Birliği; gerçek adı Béla Kohn'dur), Macar komünist politikacı.

Béla Kun Yahudi kökenli bir aileden geliyordu. 1906 yılında soyadını Macarca biçimi olan "Kun" şeklinde değiştirdi. Klausenburg Üniversitesi'nde eğitim gördü ve üniversitede sosyalistlerle ilişkiye geçti. 1914'te Budapeşte'ye gitti ve burada sosyalist bir gazete yayınlamaya başladı. I. Dünya Savaşı sırasında Avusturya-Macaristan İmparatorluğu ordusunda görev yaptı ve 1916'da Ruslar tarafından esir alındı. Esirliği sırasında bulunduğu Rusya'da Bolşevikler'in taraftarı oldu.

Ekim Devrimi'nden sonra serbest kaldı. 1918 Aralık ayında oradaki komünist devrime katılmak üzere Macaristan'a gitti. Mihály Károlyi hükûmeti tarafından tutuklandı, ancak savaşı izleyen işçi ayaklanmaları sonrasında 21 Mart 1919'da serbest bırakıldı. Macar Sovyet Devrimi'ne katıldı ve sosyalist ve komünistlerden oluşan hükûmette yönetici görevi aldı. Bu hükûmet bankaları, büyük tarım ve sanayi işletmelerini devletleştirdiğini duyurdu. Devrimi Slovakya'ya yayma çabasındaki Macar Kızıl Ordusu'nun İtilaf Devletleri tarafından durdurulması ve sonrasında Çek ve Rumen birliklerinin müdahalesi sonucu devrim yenildi ve Kun'un yönetimindeki hükûmet 1 Ağustos 1919'da düştü.

Kun önce Avusturya'ya, sonra da Sovyetler Birliği'ne kaçtı. Orada Komintern çalışmalarında aktif görevler aldı. 1921 yılında Almanya'daki başarısız Mart Ayaklanmalarına katıldı. 1928'de tekrar Viyana'ya döndü ve Macaristan'da yeni bir devrimci örgütlenme yaratmaya çalıştı.

Béla Kun, 1937'de NKVD tarafından tutuklandıktan sonra

1930'ların sonundaki Büyük Tasfiye sırasında, Troçkist olmakla suçlandı ve 28 Haziran 1937'de tutuklandı.^[1] Sovyetler Birliği'nin çöküşünden ve sonrasında bazı arşivlerin açılmasından yalnızca bir süre sonra Kun'un kaderi kamuoyuna açıklandı: Kısa bir hapis ve sorgulamadan sonra, Kun'un bir " karşı devrimci terör örgütüne bağlı olduğu sonucuna varıldı. " Kun suçlu bulundu ve bu kısa gizli duruşmanın sonunda ölüm cezasına çarptırıldı. Ceza, aynı gün Kommunarka atış alanında infaz edildi.

Kun, 1956'da Stalinizasyondan kurtulma sürecinin bir parçası olarak siyasi olarak rehabilite edildiğinde, Sovyet Komünist Partisi Macar muadiline Kun'un 30 Kasım 1939'da hapishanede öldüğünü söyledi. 1989'da Sovyet hükûmeti Kun'un Gulag'da bundan bir yıldan fazla bir süre önce 29 Ağustos 1938'de idam edildiğini duyurdu.^[2]

Kaynakça

1. L.I. Shvetsova, et al. (eds.), Rasstrel'nye spiski: Moskva, 1937-1941: ... Kniga pamiati zhertv politicheskii repressii. (The Execution List: Moscow, 1937-1941: ... Book of remembrances of the victims of political repression). Moscow: Memorial Society, Zven'ia Publishing House, 2000; pg. 229.
2. "New information about death of Bela Kun," from BBC transmission of Hungarian Telegraph Agency in English, 14 February 1989

Ayrıca bakınız

• Macar Sovyet Cumhuriyeti
• Tibor Szamuely
• Jenő Landler