1931 Türkiye genel seçimleri, 25 Nisan 1931 tarihinde, TBMM 4. Dönem milletvekillerinin belirlenmesi için yapılan seçimler. Katılımın bir önceki seçimde düşük olmasından dolayı bu seçimde katılımı artırmak için propaganda çalışması yapılmıştır.[1]
Seçim öncesi
1930 yılında kurulan Serbest Cumhuriyet Fırkası (SCF), aynı yıl içinde meydana gelen Menemen Olayı'nda kısa süre önce kendi kendini kapattı. SCF'nin kapanmasından sonra Cumhurbaşkanı Mustafa Kemal Paşa, geniş bir yurt gezisine çıktı. Bu gezi sonrasında Çankaya Köşkü'nde Mustafa Kemal Paşa başkanlığında TBMM Başkanı Kazım Özalp ve Genelkurmay Başkanı Fevzi Çakmak'ın da katıldığı bir toplantı neticesinde seçimlerin yenilenmesine karar verdi. Ancak SCF'nin kapanması üzerine farklı bir taktik geliştirilerek, mecliste parti yerine bağımsız milletvekillerinin bulunması yöntemine geçildi.[2]
Mustafa Kemal Paşa bu seçimlerde Cumhuriyet Halk Fırkası'nı (CHF) denetime tabi tutmak için CHF'nin 22 ilde 30 milletvekilliği için aday göstermeyerek, buralarda bağımsızların seçilmesi için onlara bir fırsat tanımıştı. Ancak bu adayların laik, cumhuriyetçi ve milliyetçi olmaları istenmişti.[2]
Seçimler
CHF 63 olan seçim çevresinde 287 aday gösterip, 22 seçim çevresinde (Adana, Afyonkarahisar, Aksaray, Antalya, Aydın, Balıkesir, Bolu, Burdur, Bursa, Isparta, Kastamonu, Konya, Manisa, Niğde, Sinop, Tekirdağ illerinde birer, İzmir, Kayseri, Kocaeli, Kütahya, Samsun'da ikişer, İstanbul’da ise 4 olmak üzere) toplam 30 adaylığı bağımsızlara bıraktı.
25 Nisan 1931 tarihinde yapılan seçimlerde, CHF'nin ilan ettiği 287 aday seçilirken, 30 bağımsız milletvekilliği için 194 adayın mücadele ettiği seçimlerde İstanbul'da 3, Samsun ve Tekirdağ'da da birer bağımsız aday seçilemedi. Seçilen 3 bağımsız aday da, iki yerden birden seçildiği için 10 bağımsız adaya ayrılan milletvekilliği boş kaldı. Bağımsız olarak seçilen 20 milletvekilinden 10’u dönem içinde CHF’ye katıldı Kütahya’dan seçilen 2 bağımsız milletvekilinin milletvekillikleri görevlerinden zamanında ayrılmadıkları gerekçesiyle onaylanmadı.[2]
63 seçim çevresinden toplam 317 milletvekili seçildi. 3 milletvekili iki ilden birden seçildi. Bunlardan İstanbul ve Bolu’dan kazanan Salâh Cimcoz İstanbul’u, Kütahya ve Burdur’dan kazanan Recep Peker Kütahya’yı, Malatya ve Manisa’dan kazanan İsmet İnönü ise Malatya’yı tercih etti.
Kaynakça
