อินโดจีนของฝรั่งเศส (ฝรั่งเศส : Indochine française , อังกฤษ : French Indochina ) ต่อมาเปลี่ยนชื่อเป็น สหภาพอินโดจีน (Union Indochinoise ) เป็นอาณานิคม ของฝรั่งเศส ในเอเชียตะวันออกเฉียงใต้ ซึ่งก่อตั้งขึ้นในปี พ.ศ. 2430 โดยประกอบด้วยตังเกี๋ย อันนัม โคชินไชนา (ทั้งสามแห่งรวมกันเป็นประเทศเวียดนาม ในปัจจุบัน) และกัมพูชา ต่อมาในปี พ.ศ. 2436 จึงได้รวมเอาลาว เข้ามา อินโดจีนมีไซ่ง่อน เป็นเมืองหลวงจนถึงปี พ.ศ. 2445 จึงได้ย้ายเมืองหลวงมาที่ฮานอย ระหว่างสงครามโลกครั้งที่สอง อินโดจีนถูกปกครองโดยฝรั่งเศสเขตวีชี และยังถูกญี่ปุ่น รุกรานด้วย ในต้นปี พ.ศ. 2489 เวียดมินห์ ได้เริ่มต่อต้านการปกครองของฝรั่งเศส ซึ่งในภายหลังเรียกว่าสงครามอินโดจีน ส่วนทางใต้ได้มีการก่อตั้งรัฐเวียดนาม ซึ่งนำโดยจักรพรรดิบ๋าว ดั่ย แห่งเวียดนาม และได้รับเอกราชจากฝรั่งเศสในปี พ.ศ. 2492 แต่ต่อมาในปี พ.ศ. 2498 เวียดมินห์ก็ได้กลายเป็นรัฐบาลของเวียดนามเหนือ ตามอนุสัญญาเจนีวา โดยที่รัฐบาลของจักรพรรดิบ๋าว ดั่ย ยังคงปกครองเวียดนามใต้อยู่
การแทรกแซงครั้งแรกของฝรั่งเศส
ความสัมพันธ์ระหว่างเวียดนามและฝรั่งเศสเริ่มต้นขึ้นเมื่อราวต้นคริสต์ศตวรรษที่ 17 โดยมีมิชชันนารี คณะเยสุอิต นำโดยบาทหลวงอาแล็กซ็องดร์ เดอ รอด เข้ามาเผยแผ่คริสต์ศาสนาในช่วงเวลาดังกล่าว เวียดนามเพิ่งจะเข้าครอบครองดินดอนสามเหลี่ยมปากแม่น้ำโขง ซึ่งเคยเป็นดินแดนของอาณาจักรจามปา มาได้ไม่นานนัก[ 2] ในคริสต์ศตวรรษที่ 18 ความสัมพันธ์ระหว่างเวียดนามกับยุโรป จำกัดอยู่แค่เรื่องการค้าเท่านั้น ในปี พ.ศ. 2330 ปีโญ เดอ เบแอนได้ร้องเรียนรัฐบาลฝรั่งเศสและจัดตั้งอาสาสมัครทหารฝรั่งเศสเพื่อช่วยเหลือเหงียน อั๊ญ (ซึ่งภายหลังคือจักรพรรดิยา ลอง ) ให้ได้ดินแดนที่สูญเสียให้กับราชวงศ์เต็ยเซิน กลับคืนมา ปีโญเสียชีวิตในเวียดนาม แต่กองทหารของเขายังคงต่อสู้จนถึงปี พ.ศ. 2345 ฝรั่งเศสเข้าไปเกี่ยวของกับเวียดนามอย่างมากในคริสต์ศตวรรษที่ 19 อาทิเช่น การปกป้องกิจการของคณะมิสซังต่างประเทศแห่งกรุงปารีส ซึ่งเข้ามาเผยแผ่นิกายโรมันคาทอลิก การกระทำดังกล่าวทำให้ราชวงศ์เหงียนรู้สึกว่าคณะมิชชันนารีที่เข้ามานั้นเป็นการคุกคามทางการเมือง
ในปี พ.ศ. 2401 ราชวงศ์เหงียนได้รวบรวมดินแดนทั้งหมดไว้ได้ในช่วงระยะเวลาสั้น ๆ ซึ่งทำได้สำเร็จโดยการบุกโจมตีดานัง ของพลเรือเอกชาร์ล รีโกล เดอ เฌอนูยี ซึ่งทำให้คณะมิชชินนารีไม่ถูกขับไล่ ในเดือนกันยายนกองทัพผสมระหว่างฝรั่งเศสและชาวพื้นเมืองในอาณานิคมของสเปน[ 3] ได้เข้าโจมตีท่าเรือตูรานที่ดานังและยึดเมืองสำเร็จในที่สุด
เดอ เฌอนูยีได้ล่องเรือลงไปทางใต้ และได้เข้าครอบครองไซ่ง่อนเมื่อวันที่ 18 กุมภาพันธ์ พ.ศ. 2402 ต่อมารัฐบาลเวียดนามถูกบังคับให้ยกเบียนหฮว่า ซาดิ่ญ และดิ่ญเตื่อง ให้กับฝรั่งเศส เดอ เฌอนูยีถูกวิพากษ์วิจารณ์และถูกถอดออกจากหน้าที่ในเดือนพศจิกายน พ.ศ. 2402 เพราะว่าเขาได้รับคำสั่งให้ปกป้องศาสนาคริสต์ ไม่ใช่เพื่อขยายอาณาเขต อย่างไรก็ดี นโยบายของฝรั่งเศสในช่วงเวลาสี่ปีถัดมากลับเปลี่ยนไปเป็นตรงกันข้าม ดินแดนของฝรั่งเศสในเวียดนามค่อยเพิ่มขึ้นเรื่อย ๆ ในปี พ.ศ. 2405 ฝรั่งเศสได้รับสัมปทานท่าเรือสามแห่งในอันนัม ตังเกี๋ย และโคชินไชนาจากจักรพรรดิตึ ดึ๊ก และต่อมาในปี พ.ศ. 2407 ฝรั่งเศสก็ประกาศดินแดนของฝรั่งเศส ในปี พ.ศ. 2410 จังหวัดเจิวด๊ก (โชฎก) ห่าเตียน และหวิญล็อง ก็ตกเป็นของฝรั่งเศส
ในปี พ.ศ. 2406 สมเด็จพระนโรดมพรหมบริรักษ์ ได้ขอให้กัมพูชาเป็นรัฐในอารักขา ของฝรั่งเศส และในปี พ.ศ. 2410 สยาม ได้ประกาศยกเลิกอำนาจเหนือกัมพูชาและยอมรับสถานะกัมพูชาในอารักขาของฝรั่งเศส โดยแลกกับจังหวัดพระตะบอง และเสียมราฐ
การสถาปนาอินโดจีนของฝรั่งเศส
อาณาเขตของอินโดจีนของฝรั่งเศส แสดงด้วยสีม่วง
ฝรั่งเศสได้เข้าควบคุมเวียดนามเหนือหลังจากได้รับชัยชนะในสงครามจีน-ฝรั่งเศส ระหว่างปี พ.ศ. 2427 - 2428 ฝรั่งเศสได้รวมเอาดินแดนทั้งสี่แห่งเข้าไว้ด้วยกันเป็นอินโดจีนของฝรั่งเศสเมื่อเดือนตุลาคม พ.ศ. 2430 ส่วนลาวนั้นถูกผนวกเข้าภายหลังสงครามฝรั่งเศส-สยาม
โดยนิตินัย ฝรั่งเศสได้มอบอำนาจให้กับผู้ปกครองท้องถิ่นในรัฐในอารักขาทั้งสี่ ได้แก่ จักรพรรดิเวียดนาม กษัตริย์กัมพูชา และเจ้ามหาชีวิตลาว แต่ในความเป็นจริงแล้ว อำนาจอยู่กับข้าหลวงใหญ่ มากกว่าบรรดาผู้ปกครองท้องถิ่น โดยผู้ปกครองท้องถิ่นเป็นเหมือนหุ่นเชิดเท่านั้น ฝรั่งเศสปกครองอินโดจีนอยู่จนถึงปี พ.ศ. 2497
การก่อจลาจลในเวียดนาม
กองทหารฝรั่งเศสขึ้นฝั่งเวียดนามในปี พ.ศ. 2401 และในช่วงกลางคริสต์ทศวรรษ 1880 ก็ได้แผ่ขยายเข้าไปในภาคเหนือของเวียดนาม ในช่วงระหว่างปี พ.ศ. 2428 -2438ฟาน ดิ่ญ ฝุ่ง ได้นำการก่อจลาจลต่อต้านฝรั่งเศส แนวคิดชาตินิยม ได้รุนแรงขึ้นในเวียดนาม โดยเฉพาะในช่วงสงครามโลกครั้งที่หนึ่ง และหลังจากนั้นเป็นต้นมา แต่การลุกฮือและความพยายามทั้งหมดก็ไม่ได้ทำให้เกิดอะไรขึ้น
สงครามฝรั่งเศส-สยาม
กองทัพสยามในลาว
ข้อพิพาทดินแดนในคาบสมุทรอินโดจีน จากการขยายอาณาเขตของอินโดจีน นำไปสู่สงครามระหว่างสยามและฝรั่งเศสในปี พ.ศ. 2436 ทางฝรั่งเศสได้ใช้ข้อขัดแย้งในเรื่องเขตแดนในการกระตุ้นวิกฤตขึ้นมา เรือปืนของฝรั่งเศสได้บุกเข้ามาถึงกรุงเทพมหานคร และเรียกร้องให้สยามส่งมอบดินแดนฝั่งซ้ายแม่น้ำโขง พระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว ได้ขอความช่วยเหลือจากอังกฤษ แต่ทูตอังกฤษได้แนะนำให้ยอมทำตามคำร้องขอของฝรั่งเศส อังกฤษได้ทำข้อตกลงร่วมกับฝรั่งเศสว่าจะรับรองบูรณภาพของดินแดนส่วนที่เหลือสยาม โดยสยามจะต้องยอมยกดินแดนในรัฐฉาน ให้กับอังกฤษ และยกลาวให้กับฝรั่งเศส
การรุกล้ำมากขึ้นในสยาม (พ.ศ. 2447-2450)
การส่งมอบตราดให้กับฝรั่งเศส
ฝรั่งเศสได้กดดันสยามอย่างต่อเนื่อง ในปี พ.ศ. 2449 -2450 ได้เกิดวิกฤตขึ้นอีกครั้ง โดยครั้งนี้ สยามต้องยอมรับว่าดินแดนฝั่งขวาแม่น้ำโขงฝั่งตรงข้ามเมืองหลวงพระบาง และพื้นที่ทางตะวันตกของแขวงจำปาศักดิ์ ในปัจจุบันเป็นของฝรั่งเศส ฝรั่งเศสยังยึดจันทบุรี ไว้เป็นประกัน และเพื่อที่จะได้จันทบุรีกลับมา สยามต้องยอมยกตราด ให้เป็นส่วนหนึ่งของอินโดจีน ตราดกลับมาเป็นของไทยอีกครั้งในวันที่ 23 มีนาคม พ.ศ. 2449 โดยต้องแลกกับดินแดนมณฑลบูรพา ได้แก่ พระตะบอง เสียมราฐ ศรีโสภณ และ ปัจจันตคีรีเขตร์
อินโดจีนของฝรั่งเศสในปี พ.ศ. 2456
ในคริสต์ทศวรรษ 1930 สยามได้เรียกร้องให้ฝรั่งเศสส่งมอบดินแดนที่เคยเป็นของสยามกลับคืน และในปี พ.ศ. 2481 ฝรั่งเศสก็ได้ตกลงที่จะส่งมอบนครวัด นครธม เสียมราฐ แสนปาง และบริเวณเกี่ยวเนื่องแก่สยาม ในขณะนั้น สยามก็เข้าครอบครองดินแดนที่ได้รับคืน โดยคาดหวังในสนธิสัญญาที่กำลังจะมีขึ้น ผู้ลงนามของทั้งสองประเทศได้เดินทางไปยังโตเกียว เพื่อลงนามในสนธิสัญญาส่งมอบดินแดนคืน
พรรคชาตินิยมเวียดนาม
เมื่อวันที่ 10 กุมภาพันธ์ พ.ศ. 2473 ทหารเวียดนามได้ลุกฮือขึ้นในกองทหารรักษาการแห่งเอียนบ๊าย การจลาจลแห่งเอียนบ๊ายได้รับการสนับสนุนจากพรรคชาตินิยมเวียดนาม (Việt Nam Quốc Dân Đảng ) การปะทะกันครั้งนี้เป็นการก่อความไม่สงบครั้งใหญ่ที่สุดที่เคยเกิดขึ้นตั้งแต่การก่อจลาจลของฟาน ดิ่ญ ฝุ่ง และ ขบวนการจักรพรรดินิยมเกิ่นเวือง ในช่วงปลายศตวรรษที่ 19 จุดประสงค์ของการปฏิวัติคือเพื่อจะกระตุ้นให้การลุกฮือแผ่ขยายขึ้นในหมู่ประชาชนทั่วไปที่มีเป้าหมายที่จะล้มอำนาจเจ้าอาณานิคม ก่อนหน้านี้ พรรคชาตินิยมเวียดนามได้พยายามที่จะเข้าไปเกี่ยวข้องกับกิจกรรมลับที่จะบ่อนทำลายอำนาจการปกครองของฝรั่งเศส แต่ก็ทำให้ฝรั่งเศสจับตามองการกระทำดังกล่าวและทำให้เกิดความเสี่ยงที่จะเกิดการปะทะกับในพื้นที่ดินดอนสามเหลี่ยมปากแม่น้ำแดง ในเวียดนามเหนือ
สงครามฝรั่งเศส-ไทย (พ.ศ. 2483-2484)
ระหว่างสงครามโลกครั้งที่สอง ประเทศไทยได้โอกาสอ้างสิทธิในดินแดนที่เคยเป็นของตนขณะที่ฝรั่งเศสกำลังอ่อนแอ จึงเปิดสงครามระหว่างไทยและฝรั่งเศสขึ้นในช่วงระหว่างเดือนพฤศจิกายน พ.ศ. 2483 - 28 มกราคม พ.ศ. 2484 ในเดือนมกราคมกองทัพเรือฝรั่งเศส สามารถเอาชนะกองทัพเรือไทย ได้ในการรบที่เกาะช้าง สงครามจบลงตามโดยมีญี่ปุ่นเป็นตัวกลางในการเจรจา โดยที่ไทยได้รับดินแดนกลับคืนมาบางส่วน
สงครามโลกครั้งที่สอง
ในเดือนกันยายน พ.ศ. 2483 ระหว่างสงครามโลกครั้งที่สอง ฝรั่งเศสเขตวีชี ซึ่งเป็นรัฐบาลหุ่นเชิดของนาซีเยอรมนี ได้อนุญาตให้ญี่ปุ่นเข้ามาในตังเกี๋ย เพื่อให้ญี่ปุ่นสามารถยกทัพเข้าไปในจีนได้สะดวกขึ้น เหตุการณ์นี้ทำให้ไทยถือโอกาสอ้างสิทธิ์ในดินแดนที่เคยเสียไป ทำให้เกิดสงครามระหว่างฝรั่งเศสและไทยระหว่างเดือนพฤศจิกายน พ.ศ. 2483 - 28 มกราคม พ.ศ. 2484 ในเวลาต่อมา
อ้างอิง
↑ Lecompte, Jean. Monnaies et jetons de l'Indochine Française . (Principality of Monaco , 2013) Quote: "Les légendes sont bien sûr modifiées. A gauche, les attributs de l'agriculture et des beaux-arts sont remplacés par des épis de riz et à droite figure une ancre symbolisant le ministère de la Marine et des Colonies. Hélas, Albert-Désiré Barre décède le 29 décembre 1878 et c'est alors son frère aîné Auguste-Jean Barre qui lui succède et mène à terme le projet. Les premières frappes sortent en 1879. " (ในภาษาฝรั่งเศส) )
↑
Kahin, George McTurnin (1967). The United States in Vietnam: An analysis in depth of the history of America's involvement in Vietnam . Delta Books.
↑ Chapuis, Oscar (1995). A History of Vietnam: From Hong Bang to Tu Duc (Google Book Search ) . Greenwood Publishing Group. p. 195. ISBN 0313296227 .
บรรณานุกรม
Addington, Larry H. (2000). America's War in Vietnam: A Short Narrative History . Indiana University Press. p. 30 . ISBN 0-253-21360-6 . สืบค้นเมื่อ 28 November 2010 .
Bailey, Gauvin Alexander (2018). "Photos of European Colonial Architecture Around the World" . Colonial Architecture Project . Queen's University at Kingston, Canada. สืบค้นเมื่อ 4 August 2019 .
Brocheux, Pierre, and Daniel Hemery. Indochina: An Ambiguous Colonization, 1858–1954 (University of California Press; 2010) 490 pages; a history of French Indochina.
Chandler, David (2007). A History of Cambodia (4th ed.). Boulder, Colorado: Westview Press. ISBN 978-0-8133-4363-1 .
Chapuis, Oscar (1995). A History of Vietnam: From Hong Bang to Tu Duc . Greenwood Publishing Group. ISBN 0-313-29622-7 .
Chapuis, Oscar (2000). The Last Emperors of Vietnam: From Tu Duc to Bao Dai . Greenwood Publishing Group. ISBN 978-0-313-31170-3 .
"The Country's Cultural and Tourist Center" . Hochiminh City . HCM City Web. 2005. คลังข้อมูลเก่าเก็บจากแหล่งเดิม เมื่อ 2017-12-13. สืบค้นเมื่อ 4 August 2019 .
Duiker, William (1976). The Rise of Nationalism in Vietnam, 1900–1941 . Ithaca, New York: Cornell University Press. ISBN 0-8014-0951-9 .
Duong, Van Nguyen (2008). The Tragedy of the Vietnam War: a South Vietnamese Officer's Analysis . McFarland. ISBN 978-0-7864-3285-1 .
Edwards, Penny (2007). Cambodge: The Cultivation of a Nation, 1860–1945 . Honolulu: U of Hawaii Press. ISBN 978-0-8248-2923-0 .
Errington, Elizabeth Jane (1990). The Vietnam War as history: edited by Elizabeth Jane Errington and B.J.C. McKercher . Greenwood Publishing Group. ISBN 0-275-93560-4 . สืบค้นเมื่อ 28 November 2010 .
Evans, Grant (2002). A Short History of Laos . Crow's Nest, Australia: Allen and Unwin. ASIN B000MBU21O .
Forbes, Andrew; Henley, David (2012). Vietnam Past and Present: The North (History of French colonialism in Tonkin) . Chiang Mai: Cognoscenti Books. ASIN B006DCCM9Q .
Harris, Richard. "Indochina and the French" History Today (Feb 1955) 5#3 pp 84–94.
Kahin, George McTurnin; John W. Lewis (1967). The United States in Vietnam: An analysis in depth of the history of America's involvement in Vietnam . Delta Books.
Llewellyn, Jennifer; Jim Southey; Steve Thompson (2018). "Conquest and Colonisation of Vietnam" . Alpha History . Alpha History. สืบค้นเมื่อ 4 August 2019 .
Logevall, Fredrik. Embers of War: The Fall of an Empire and the Making of America's Vietnam (2014). Pulitzer Prize
Marr, David (1971). Vietnamese Anticolonialism, 1885–1925 . Berkeley: University of California Press. ISBN 0-520-01813-3 .
Marr, David (1982). Vietnamese Tradition on Trial, 1920–1945 . Berkeley: University of California Press. ISBN 0-520-04180-1 .
Marr, David (1995). Vietnam 1945: The Quest for Power . Berkeley: University of California Press. ISBN 0-520-07833-0 .
McLeod, Mark (1991). The Vietnamese Response to French Intervention, 1862–1874 . New York: Praeger. ISBN 0-275-93562-0 .
Murray, Martin J. (1980). The Development of Capitalism in Colonial Indochina (1870–1940) . Berkeley: University of California Press. ISBN 0-520-04000-7 .
Neville, Peter (2007). Britain in Vietnam: Prelude to Disaster, 1945–6 . Psychology Press. ISBN 978-0-415-35848-4 .
Osborne, Milton (1969). The French Presence in Cochinchina and Cambodia: Rule and Response (1859–1905) . Ithaca, New York: Cornell University Press. ASIN B000K13QGO .
Owen, Norman G. (2005). The Emergence Of Modern Southeast Asia: A New History – Vietnam 1700 – 1885 . U of Hawaii Press. ISBN 978-0-8248-2890-5 .
Perkins, Mandaley (2006). Hanoi, Adieu: A bittersweet memoir of French Indochina . Sydney: Harper Perennial. ISBN 978-0-7322-8197-7 .
Peters, Erica (2012). Appetites and Aspirations in Vietnam . AltaMira Press.
Stuart-Fox, Martin (1997). A History of Laos . Cambridge, UK: Cambridge University Press. ISBN 0-521-59235-6 .
Tarling, Nicholas (2001). Imperialism in Southeast Asia: "A Fleeting, Passing Phase" . London and New York: Routledge. ISBN 0-415-23289-9 .
Thomazi, Auguste (1934). La Conquête de l'Indochine . Paris: Payot.
Tønnesson, Stein (2010). Vietnam 1946: How the War Began . University of California Press. ISBN 978-0-520-25602-6 . สืบค้นเมื่อ 28 November 2010 .
Tuchman, Barbara Werheim (1985). The March of Folly: From Troy to Vietnam . Random House . ISBN 0-345-30823-9 . สืบค้นเมื่อ 28 November 2010 .
Tucker, Spencer C. (1999). Vietnam . University Press of Kentucky. p. 29 . ISBN 0-8131-0966-3 – โดยทาง Internet Archive .
Tully, John (2003). France on the Mekong: A History of the Protectorate in Cambodia, 1863–1953 . Lanham, Maryland: University Press of America. ISBN 0-7618-2431-6 .
"Vietnam" . L'aménagement linguistique dans le monde (ภาษาฝรั่งเศส).
"The Vietnam War Seeds of Conflict 1945–1960" . The History Place. 1999. สืบค้นเมื่อ 28 December 2010 .
Watson, D. R. (1970) "The French and Indo-China" History Today (Aug 1970, Vol. 20 Issue 8, pp 534–542; online survey
Woodside, Alexander (1976). Community and Revolution in Modern Vietnam . Boston: Houghton Mifflin. ISBN 0-395-20367-8 .
Zinoman, Peter (2001). The Colonial Bastille: A History of Imprisonment in Vietnam, 1862–1940 . Berkeley: University of California Press. ISBN 0-520-22412-4 .
แหล่งข้อมูลอื่น
แม่แบบ:EB1922 poster
นานาชาติ ประจำชาติ วิชาการ อื่น ๆ
21°02′00″N 105°51′00″E / 21.0333°N 105.8500°E / 21.0333; 105.8500