நருகீசு முகம்மதி

நர்கீசு முகம்மதி Narges Mohammadi
نرگس محمدی
தாய்மொழியில் பெயர்	نرگس محمدی
பிறப்பு	21 ஏப்ரல் 1972 (1972-04-21) (அகவை 52) சஞ்சான், ஈரான்
தேசியம்	ஈரானியர்
மற்ற பெயர்கள்	நர்கீசு சாஃபி முகம்மதி
பணி	மனித உரிமைச் செயற்பாட்டாளர்
அமைப்பு(கள்)	மனித உரிமைகள் மையத்தின் காப்பாளர்கள், அமைதிக்கான தேசியப் பேரவை
அரசியல் இயக்கம்	நியோ-சரியாத்தியம்[1]
வாழ்க்கைத் துணை	தாகி இரகுமானி (தி. 2001) [2]
பிள்ளைகள்	2
விருதுகள்	அலெக்சாந்தர் லாங்கர் விருது (2009) ஆந்தரே சாக்கரோவ் பரிசு (2018) அமைதிக்கான நோபல் பரிசு (2023)

நருகீசு சாபி முகம்மதி (Narges Mohammadi, பாரசீக மொழி: نرگس صفیه محمدی‎; பிறப்பு: 21 ஏப்பிரல் 1972) ஒரு ஈரானிய மாந்த உரிமை ஆர்வலரும், அறிவியலாளரும், மாந்த உரிமைகள் பாதுகாவலர் நடுவத்தின் துணைத் தலைவரும் ஆவார். இவ்வமைப்பு நோபல் அமைதி பரிசு பெற்ற சிரின் எபாடியின் தலைமையில் உள்ளது.^[3] மே 2016 இல், "மரண தண்டனையை ஒழிப்பதற்காக பரப்புரை செய்யும் மாந்த உரிமைகள் இயக்கத்தை" நிறுவி நடத்தி வந்ததற்காக தெகரானில் இவருக்கு 16 ஆண்டுகள் சிறைத்தண்டனை விதிக்கப்பட்டது.^[4] அக்டோபர் 2023 இல், சிறையில் இருந்தபோது, இவருக்கு "ஈரானில் பெண்கள் அடக்குமுறைக்கு எதிரான அவரது போராட்டத்திற்காகவும் மாந்த உரிமைகளையும் அனைவருக்குமான சுதந்திரத்தையும் முற்செலுத்தும் அவரது போராட்டத்திற்காகவும்" 2023 ஆம் ஆண்டுக்கான அமைதிக்கான நோபல் பரிசு வழங்கப்பட்டது.^[5]

வாழ்க்கைக் குறிப்பு

முகம்மதி ஈரானின் சாஞ்சானில் பிறந்தார். பிறகு கோர்வே, கராச்சு , ஓசுநனாவியே ஆகிய இடங்களில் வளர்ந்தார். அவர் இமாம் கொமேனி பன்னாட்டு பல்கலைக்கழகத்தில் பயின்றார், இயற்பியலில் பட்டம் பெற்றார், பின்னர் ஒரு தொழில்முறை பொறியியலாளர் ஆனார். அவரது பல்கலைக்கழக வாழ்க்கையில், அவர் மாணவர் செய்தித்தாளில் பெண்களின் உரிமைகளை ஆதரிக்கும் கட்டுரைகளை எழுதினார். அது தவிர அரசியல் மாணவர் குழுவான தடாக்கோல் தானேசுச்சுயி உரோடங்கரானின் ("அறிவொளி பெற்ற மாணவர் குழு") இரண்டு கூட்டங்களில் கைது செய்யப்பட்டார். ^{[6] [7]} இவர் மலையேறும் ஒரு குழுவிலும் தீவிரமாக இருந்தார். ஆனால் இவரது அரசியல் நடவடிக்கைகள் காரணமாக, பின்னர் மலையேறுவதில் சேர தடை விதிக்கப்பட்டது. ^[6]

இவர் பல சீர்திருத்த செய்தித்தாள்களில் பத்திரிகையாளராகப் பணியாற்றினார், மேலும் சீர்திருத்தங்கள் - வியூகமும் தந்திரோபாயங்களும் என்ற தலைப்பில் அரசியல் கட்டுரைகளடங்கிய புத்தகத்தை வெளியிட்டார். ^[7] 2003 இல், அமைதிக்கான நோபல் பரிசு பெற்ற சிரின் எபாடி தலைமையிலான மனித உரிமைகளின் பாதுகாவலர் மையத்தில் சேர்ந்தார்; ^[6] பின்னர் அவர் அமைப்பின் துணைத் தலைவரானார்.^[3]

1999 இல், அவர் சீர்திருத்த ஆதரவு பத்திரிகையாளரான தாகி இரகுமானியை மணந்தார், அவர் நீண்ட காலத்திற்குப் பிறகு முதல் முறையாக கைது செய்யப்பட்டார். ^{[6] [7]} இரகுமானி மொத்தம் 14 ஆண்டுகள் சிறைத்தண்டனை அனுபவித்த பிறகு 2012 இல் பிரான்சுக்குக் குடிபெயர்ந்தார், ஆனால் முகம்மதி தனது மனித உரிமைப் பணிகளைத் தொடர்ந்தார்.^[3] முகமதிக்கும் இரகுமானிக்கும் இரட்டை குழந்தைகள் உள்ளனர். ^{[6] [3]}

ஈரானிய அரசாங்கத்தை விமர்சித்ததற்காக 1998 ஆம் ஆண்டு முதன்முதலில் முகம்மதி கைது செய்யப்பட்டு ஓராண்டு சிறையில் இருந்தார். ^[7] ஏப்பிரல் 2010 இல், DHRC இல் உறுப்பினராக இருந்ததற்காக இசுலாமிய புரட்சிகர நீதிமன்றத்திற்கு அவர் அழைக்கப்பட்டார். அவர் சுருக்கமாக $50,000 சாமீனில் விடுவிக்கப்பட்டார், ஆனால், பல நாட்களுக்குப் பிறகு மீண்டும் கைது செய்யப்பட்டு எவின் சிறையில் அடைக்கப்பட்டார். ^{[6] [8]} காவலில் இருந்தபோது முகம்மதியின் உடல்நிலை சரியில்லாமல் போனது, மேலும் அவருக்குக் கால்-கை வலிப்பு போன்ற நோய் ஏற்பட்டது, இதனால் அவள் அவ்வப்போது தசைக் கட்டுப்பாட்டை இழக்கிறார். ஒரு மாதத்திற்குப் பிறகு, அவர் விடுவிக்கப்பட்டு மருத்துவமனைக்குச் செல்ல அனுமதிக்கப்பட்டாள். ^[8]

சூலை 2011 இல், முகம்மதி மீது மீண்டும் வழக்கு தொடரப்பட்டது, ^[6] மேலும் "தேசிய பாதுகாப்பிற்கு எதிராக செயல்பட்டது, DHRC உறுப்பினர் மற்றும் ஆட்சிக்கு எதிரான பிரச்சாரம்" ஆகியவற்றிற்கு எதிராக குற்றம் சாட்டப்பட்டது. ^[8] செப்டம்பரில், அவருக்கு 11 ஆண்டுகள் சிறைத்தண்டனை விதிக்கப்பட்டது. தனது வழக்கறிஞர்கள் மூலம் தான் தீர்ப்பை அறிந்து கொண்டதாகவும், "நீதிமன்றம் வழங்கிய முன்னோடியில்லாத வகையில் 23 பக்க தீர்ப்பு வழங்கப்பட்டுள்ளதாகவும், அதில் எனது மனித உரிமை நடவடிக்கைகளை ஆட்சியை கவிழ்க்கும் முயற்சிக்கு பலமுறை ஒப்பிட்டுள்ளதாகவும் முகம்மதி கூறினார். ^[8] மார்ச்சு 2012 இல், தண்டனை ஆறு ஆண்டுகளாக குறைக்கப்பட்டாலும், மேல்முறையீட்டு நீதிமன்றத்தால் உறுதி செய்யப்பட்டது. ^[9] ஏப்பிரல் 26 அன்று, அவர் தண்டனையைத் தொடங்குவதற்காக கைது செய்யப்பட்டார். ^[3]

இந்த தண்டனையை பிரித்தானிய வெளியுறவு அலுவலகம் எதிர்த்தது, இது "ஈரான் அதிகாரிகளின் துணிச்சலான மனித உரிமை பாதுகாவலர்களை அமைதிப்படுத்த முயற்சிக்கும் மற்றொரு சோகமான எடுத்துக்காட்டு" என்று கூறியது. ^[8]அம்னெசிட்டி இன்டர்நேசனல் அவரை மனசாட்சியின் கைதியாக நியமித்தது மற்றும் அவரை உடனடியாக விடுவிக்க அழைப்பு விடுத்தது. ^[10] எல்லைகளற்ற நிருபர்கள் முகம்மதியின் சார்பாக எவின் சிறைச்சாலையில் புகைப்படக் கலைஞரின் சாகரா காசமி மரணமடைந்த ஒன்பதாவது ஆண்டு நினைவு நாளில் முகமதியின் சார்பாக ஒரு முறையீடு ஒன்றை வெளியிட்டனர். ^[11] சூலை 2012 இல், அமெரிக்க மேலவை உறுப்பினர் மார்க்கு கிர்க்கு, முன்னாள் கனேடிய அட்டர்னி செனரல் இருவின் கோட்டலர், யஐக்கிய இராச்சிய நாடாளுமன்ற உறுப்பினர் தென்னிசு மெக்குசேன், ஆத்திரேலிய நாடாளுமன்ற உறுப்பினர் மைக்கேல் தான்பி, இத்தாலிய எம்பி ஃபியம்மா நிரன்ஸ்டீன் மற்றும் லிதுவேனியன் நாடாளுமன்ற உறுப்பினர் சிருயிங்கு இமானுயெலிசு உள்ளிட்ட பன்னாட்டு சட்டமியற்றுபவர்கள் அவரை விடுவிக்க அழைப்பு விடுத்தனர். . ^[12]

அக்டோபர் 31, 2014 அன்று, சத்தர் பெகெட்டியின் கல்லறையில் முகமதி ஒரு நெகிழ்ச்சியான உரையை நிகழ்த்தினார், "பாராளுமன்ற உறுப்பினர்கள் நல்லொழுக்கத்தை மேம்படுத்துவதற்கும், தீமைகளைத் தடுப்பதற்கும் ஒரு திட்டத்தை பரிந்துரைக்கிறார்கள், ஆனால் இரண்டு ஆண்டுகளுக்கு முன்பு யாரும் பேசவில்லை. சத்தர் பெகெட்டி என்ற ஒரு குற்றமற்ற மனிதர் அவரை விசாரித்தவரின் கைகளில் சித்திரவதைக்கு உள்ளாகி இறந்தார்?" 2012 இல் பன்னாட்டு சலசலப்பை சந்தித்த பெகெட்டிக்கு எதிரான தீவிர வன்முறை செயல் இருந்தபோதிலும், அவரது வழக்கு இன்னும் கேள்விகளை எழுப்புகிறது மற்றும் எவின் சிறைச்சாலை இன்று வரை மனித உரிமை பாதுகாவலர்களின் சித்திரவதை மற்றும் நியாயமற்ற கைதுகளுக்கு சாட்சியாக உள்ளது. முகம்மதியின் அக்டோபர் 31 உரையின் வீடியோ சமூக ஊடக வலைப்பின்னல்களில் விரைவாக வைரலானது, இதன் விளைவாக அவர் எவின் சிறை நீதிமன்றத்திற்கு அழைக்கப்பட்டார். "நவம்பர் 5, 2014 அன்று நான் பெற்ற சம்மனில், நான் 'குற்றச்சாட்டுகளுக்கு' என்னைத் திருப்பிக் கொள்ள வேண்டும் என்று கூறப்பட்டுள்ளது, ஆனால் இந்தக் குற்றச்சாட்டுகள் பற்றி மேலும் விளக்கம் இல்லை," என்று அவர் கூறினார். ^[13]

மே 5, 2015 அன்று, புதிய குற்றச்சாட்டுகளின் அடிப்படையில் முகமதி மீண்டும் கைது செய்யப்பட்டார். ^[14] புரட்சிகர நீதிமன்றத்தின் கிளை 15, இலெகாமுக்கு "சட்டவிரோத குழுவை நிறுவியது" (மரண தண்டனை பிரச்சாரத்தை நிறுத்துவதற்கான படிப்படியான நடவடிக்கை), "தேசிய பாதுகாப்பிற்கு எதிராக ஒன்றுகூடியதற்காக மற்றும் கூட்டுக்கு" ஐந்து ஆண்டுகள் சிறைத்தண்டனை விதித்தது. பன்னாட்டு ஊடகங்களுடனான அவரது நேர்காணல்களுக்காக "அமைப்புக்கு எதிரான பிரச்சாரத்திற்காக" ஓராண்டு மற்றும் மார்ச்சு 2014 இல் ஐரோப்பிய ஒன்றியத்தின் வெளியுறவு மற்றும் பாதுகாப்புக் கொள்கைக்கான உயர் பிரதிநிதி கேத்தரின் ஆசுட்டனுடன் அவர் சந்தித்தார். ^[15] சனவரி 2019 இல், தெகரானின் எவின் சிறையில் தடுத்து வைக்கப்பட்டிருந்த பிரித்தாநிய-ஈரானிய குடிமகன் Nazanin Zaghari-Ratcliffe உடன் சேர்ந்து, முகம்மதி உண்ணாவிரதப் போராட்டத்தைத் தொடங்கியதாகக் கூறப்படுகிறது. ^[16] சூலை 2020 இல், அவர் கோவிட்-19 நோய்த்தொற்றின் அறிகுறிகளைக் காட்டினார், அதில் இருந்து அவர் ஆகத்து மாதத்திற்குள் குணமடைந்ததாகத் தோன்றியது. ^[17]

27 பிப்ரவரி 2021 அன்று, அவர் சிறையில் இருந்தபோது தனக்கு எதிராக திறக்கப்பட்ட வழக்குக்காக, திசம்பரில் இரண்டு முறை நீதிமன்றத்திற்கு அழைக்கப்பட்டதாக விளக்கி சமூக ஊடகங்கள் வழியாக ஒரு காணொலியை வெளியிட்டார். தான் நீதிமன்றத்தில் நேரில் வர மறுப்பதாகவும், எந்த தீர்ப்புக்கும் கீழ்ப்படியாமல் போவதாகவும் முகம்மதி கூறினார். அந்தக் காணொலியில், தானும் மற்ற பெண்களும் சிறைகளில் அனுபவித்த பாலியல் வரம்புமீறலையும் மோசமான நடத்தைகளை விவரிக்கிறார், மேலும் இது தொடர்பாக திசம்பர் 24 அன்று அவர் அளித்த புகாருக்கு அதிகாரிகள் இன்னும் பதிலளிக்கவில்லை என்று கூறுகிறார். நவம்பர் 2019 இல் பாதுகாப்புப் படையினரால் போராட்டக்காரர்கள் கொல்லப்பட்டதற்கும் கைது செய்யப்பட்டதற்கும் எதிர்ப்புத் தெரிவித்து, எவின் சிறைச்சாலையில் பெண் அரசியல் கைதிகள் நடத்திய உள்ளிருப்புப் போராட்டத்தில் அவருக்கு எதிராக புதிய வழக்கு திறக்கப்பட்டது ^[18]

மார்ச்சு 2021 இல், ஈரானில் மரண தண்டனை குறித்த ஈரான் மனித உரிமைகள் ஆண்டு அறிக்கைக்கு முகம்மதி முன்னுரை எழுதினார். அவர் எழுதினார்: "கடந்த ஆண்டில் நவித் அபுக்காரி மற்றும் உரோல்லா சாம் போன்றவர்களின் மரணதண்டனை ஈரானில் மிகவும் தெளிவற்ற மரணதண்டனையாகும். அஹ்மத்ரேசா சலாலிக்கு மரண தண்டனை வழங்குவது மிகவும் தவறான தண்டனைகளில் ஒன்றாகும். மரண தண்டனைகளை கவனமாக ஆராய வேண்டும்.இவர்கள் தனிமைச் சிறையில் அடைக்கப்பட்டு கொடூரமான உளவியல் மற்றும் உளத்தியலான சித்திரவதைகளுக்கு உட்படுத்தப்பட்ட பின்னர் மரண தண்டனை விதிக்கப்பட்டுள்ளனர், அதனால்தான் நீதித்துறையை நியாயமானதாகவோ அல்லது நியாயமானதாகவோ நான் கருதவில்லை; பிரதிவாதிகளை வைத்திருப்பதை நான் காண்கிறேன். தனிமைச் சிறையில், இந்த தண்டனைகளை வழங்குவதில் முக்கிய ஆதாரமாகப் பயன்படுத்தப்படும் பொய்யான மற்றும் பொய்யான வாக்குமூலங்களைச் செய்யும்படி அவர்களை வற்புறுத்துகிறது.அதனால்தான் நான் குறிப்பாக சிசுத்தாநிலும் பலுச்சிசுத்தானிலும் குருதித்தானிலும் சஅண்மையில் தளையிடப்பட்டதைக் குறித்து கவலைப்படுகிறேன், மேலும் மரண தண்டனைக்கு எதிரான அமைப்புகள் கைதிகள் மீது சிறப்பு கவனம் செலுத்துவோம், ஏனெனில் வரும் ஆண்டில் மற்றொரு மரணதண்டனையை நாங்கள் சந்திக்க நேரிடும் என்று நான் அஞ்சுகிறேன்." ^[19]

மே மாதம், தெகரானில் உள்ள குற்றவழக்குகளுக்கான அறமன்றம் இரண்டின் கிளை 1188 முகம்மதிக்கு இரண்டரை ஆண்டுகள் சிறைத்தண்டனை, 80 கசையடிகள் மற்றும் இரண்டு தனித்தனியாக அபராதம் விதித்தது "அமைப்புக்கு எதிராக பரப்புரை செய்தது" உட்பட நான்கு மாதங்களுக்குப் பிறகு, இந்த தண்டனையை அனுபவிக்க அவருக்கு நேர்வர வந்தது, ஆனால் அவர் அந்த தண்டனையை நியாயமற்றதாகக் கருதியதால் அவள் பதிலளிக்கவில்லை. ^[20]

நவம்பர் 16, 2021 அன்று, நவம்பர் 2019 இல் நாடு தழுவிய போராட்டங்களின் போது ஈரானிய பாதுகாப்புப் படையினரால் கொல்லப்பட்ட இபரகிம் கெட்டப்தாரின் நினைவிடத்தில் கலந்துகொண்டபோது, அல்போரசு மாகாணத்தின் கராச்சு என்ற இடத்தில் ^[20] தன்னிச்சையாக தளையிடப்பட்டார்.

2022 திசம்பரில், மகசா அமினி காவலில் வைக்கப்பட்டிருந்தபோது நிகழ்ந்த ரணத்தால் தூண்டப்பட்ட போராட்டங்களின் போது, நர்கசு முகம்மதி, பிபிசி வெளியிட்ட ஒரு அறிக்கையில், தடுத்து வைக்கப்பட்டுள்ள பெண்களின் பாலியல் பற்றியும் உடல் உடலளிவ்லான வரம்புமீறியமை பற்றியும் குறித்து விவரித்தார். சனவரி 2023 இல், அவர் சிறையில் இருந்து அதிர்ச்சியூட்டும் அறிக்கையை அளித்தார், அதில் 58 கைதிகளின் பட்டியல் மற்றும் அவர்கள் அனுபவித்த விசாரணை மற்றும் சித்திரவதைகள் உட்பட எவின் சிறையில் உள்ள பெண்களின் நிலை விவரிக்கப்பட்டுள்ளது. இவர்களில் 57 பெண்கள் மொத்தம் 8350 நாட்களை தனிமைச் சிறையில் கழித்துள்ளனர். இவர்களில் 56 பெண்களுக்கு மொத்தம் 3300 மாதங்கள் சிறைத்தண்டனை விதிக்கப்பட்டுள்ளது.

முகமதி பல்வேறு விருதுகளைப் பெற்றுள்ளார்:

• 2009 அலெக்சாண்டர் லாங்கர் விருது, அமைதி ஆர்வலர் அலெக்சாண்டர் லாங்கருக்கு பெயரிடப்பட்டது. இந்த விருது 10,000 யூரோ கவுரவத் தொகையாக இருந்தது. ^[7]
• 2011 Per Anger Prize, மனித உரிமைகளுக்கான ஸ்வீடன் அரசாங்கத்தின் சர்வதேச விருது ^[21]
• 2016 வீமர் மனித உரிமைகள் விருது ^[22]
• அமெரிக்கன் பிசிகல் சொசைட்டியின் 2018 ஆண்ட்ரி சகாரோவ் பரிசு ^[23]
• 2022 பிபிசியின் 100 ஊக்கமளிக்கும் மற்றும் செல்வாக்கு மிக்க பெண்களில் ஒருவராக அங்கீகாரம் ^[24]
• 2023 : ஸ்வீடிஷ் ஓலோஃப் பால்மே அறக்கட்டளையின் ஓலோஃப் பால்மே பரிசு, மார்டா சுமலோ மற்றும் எரன் கெஸ்கின் ^[25] உடன் இணைந்து
• 2023 UNESCO/Guillermo Cano World Press Freedom Prize, Elaheh Mohammadi மற்றும் Niloofar Hamedi ஆகியோருடன் பகிர்ந்து கொள்ளப்பட்டது. ^[26]
• 2023 அமைதிக்கான நோபல் பரிசு "ஈரானில் பெண்கள் மீதான ஒடுக்குமுறைக்கு எதிரான அவரது போராட்டம் மற்றும் மனித உரிமைகள் மற்றும் அனைவருக்கும் சுதந்திரத்தை மேம்படுத்துவதற்கான அவரது போராட்டத்திற்காக" ^[27]

2010 இல், அமைதிக்கான நோபல் பரிசு பெற்ற ஷிரின் எபாடி பெலிக்ஸ் எர்மகோரா மனித உரிமைகள் விருதை வென்றபோது, அதை முகமதிக்கு அர்ப்பணித்தார். "என்னை விட இந்த தைரியமான பெண் இந்த விருதுக்கு தகுதியானவள்" என்று ஏபாடி கூறினார். ^[28]

• வெள்ளை சித்திரவதை: பெண்களுக்கு ஈரானின் சிறைகளுக்குள். ஒன்வேர்ல்ட் பப்ளிகேஷன்ஸ், 2022. ஐஎஸ்பிஎன் 9780861545506

மேற்கோள்கள்

1. Pourmokhtari Yakhdani, Navid (2018). Iran’s Green Movement: A Foucauldian Account of Everyday Resistance, Political Contestation and Social Mobilization in the Post-Revolutionary Period (PDF) (Ph.D.). Edmonton: Department of Political Science, University of Alberta. p. 178. பார்க்கப்பட்ட நாள் 5 June 2021.
2. Farangis Najibullah (27 February 2008). "Iran: Activist 'Dynamic Duo' Fight for Human Rights". Radio Free Europe/Radio Liberty. பார்க்கப்பட்ட நாள் 10 March 2017.
3. Saeed Kamali Dehghan (26 April 2012). "Iranian human rights activist Narges Mohammadi arrested". தி கார்டியன். Archived from the original on 15 June 2012. பார்க்கப்பட்ட நாள் 31 October 2012.
4. Saeed Kamali Dehghan (24 May 2016). "UN condemns 16-year jail sentence for Iranian activist Narges Mohammadi". The Guardian. பார்க்கப்பட்ட நாள் 11 January 2019.
5. "Nå blir det klart hvem som får Nobels fredspris 2023". www.aftenposten.no (in நார்வேஜியன் பொக்மால்). 2023-10-06. பார்க்கப்பட்ட நாள் 2023-10-06.
6. Muhammad Sahimi (10 May 2012). "Nationalist, Religious, and Resolute: Narges Mohammadi". PBS. பார்க்கப்பட்ட நாள் 31 October 2012.Muhammad Sahimi (10 May 2012). "Nationalist, Religious, and Resolute: Narges Mohammadi". PBS. Archived from the original on 29 June 2012. Retrieved 31 October 2012.
7. "Narges Mohammadi, from Iran, recepient [sic] of the international Alexander Langer award 2009". Alexander Langer Foundation. 18 June 2009. பார்க்கப்பட்ட நாள் 31 October 2012."Narges Mohammadi, from Iran, recepient [sic] of the international Alexander Langer award 2009". Alexander Langer Foundation. 18 June 2009. Archived from the original on 15 June 2012. Retrieved 31 October 2012.
8. Saeed Kamali Dehghan (28 September 2011). "Iranian activist Narges Mohammadi jailed for 11 years". பார்க்கப்பட்ட நாள் 31 October 2012.Saeed Kamali Dehghan (28 September 2011). "Iranian activist Narges Mohammadi jailed for 11 years". The Guardian. Archived from the original on 8 August 2012. Retrieved 31 October 2012.
9. Saeed Kamali Dehghan (7 March 2012). "Iran steps up crackdown on journalists and activists". பார்க்கப்பட்ட நாள் 31 October 2012.
10. "Urgent Action: human rights Defender imprisoned". Amnesty International. 30 April 2012. பார்க்கப்பட்ட நாள் 3 May 2012.
11. "Lives of several imprisoned journalists and netizens in danger". Reporters Without Borders. 10 July 2012. Archived from the original on 13 செப்டம்பர் 2012. பார்க்கப்பட்ட நாள் 31 October 2012. {{cite web}}: Check date values in: |archive-date= (help)
12. "International Lawmakers Call on Iran to Release Narges Mohammadi". kirk.senate.gov. 26 July 2012. Archived from the original on 6 டிசம்பர் 2014. பார்க்கப்பட்ட நாள் 31 October 2012. {{cite web}}: Check date values in: |archive-date= (help)
13. "Iran: Judicial Harassment of Human Rights Activist Narges Mohammadi". பார்க்கப்பட்ட நாள் 13 June 2017.
14. "Iran Arrests Prominent Rights Activist". 5 May 2015. https://www.nytimes.com/2015/05/06/world/middleeast/iran-arrests-prominent-rights-activist.html. 
15. "Iran Human Rights Defenders Report". November 12, 2020. https://iranhr.net/media/files/HRD_Report_Iran_Human_Rights_Eng.pdf. 
16. "Zaghari-Ratcliffe to go on hunger strike in Iranian jail". 3 January 2019. https://www.irishtimes.com/news/ireland/irish-news/zaghari-ratcliffe-to-go-on-hunger-strike-in-iranian-jail-1.3746838. 
17. "Iran frees activist Narges Mohammadi, cuts her sentence". Deutsche Welle. 8 October 2020. பார்க்கப்பட்ட நாள் 1 May 2021.
18. "2020 Annual Report on the Death Penalty in Iran". Iran Human Rights. March 30, 2021. https://iranhr.net/media/files/Rapport_iran_2021-gb-290321-BD.pdf. 
19. "Narges Mohammadi: Violence of Death Penalty is Worse Than War". March 30, 2021. https://iranhr.net/en/articles/4680/. 
20. "Iran: Release arbitrarily detained rights activist at imminent risk of flogging". பார்க்கப்பட்ட நாள் 2021-11-23."Iran: Release arbitrarily detained rights activist at imminent risk of flogging". Amnesty International. 18 November 2021. Retrieved 23 November 2021.
21. "2011: Narges Mohammadi". பார்க்கப்பட்ட நாள் 2023-10-06.
22. "Iran: Human rights prize awarded to Iranian woman, Nargess Mohammadi". 2016-12-11. பார்க்கப்பட்ட நாள் 2023-10-06.
23. "2018 Andrei Sakharov Prize Recipient". 2018.
24. "BBC 100 Women 2022: Who is on the list this year?". 6 December 2022. பார்க்கப்பட்ட நாள் 7 December 2022.
25. "2023 – Marta Chumalo, Eren Keskin and Narges Mohammade | OLOF PALMES MINNESFOND". பார்க்கப்பட்ட நாள் 2023-10-06.
26. "Three imprisoned Iranian women journalists awarded 2023 UNESCO/Guillermo Cano World Press Freedom Prize". UNESCO. https://www.unesco.org/en/articles/three-imprisoned-iranian-women-journalists-awarded-2023-unesco/guillermo-cano-world-press-freedom. 
27. "Jailed Iranian activist Narges Mohammadi wins 2023 Nobel Peace Prize". 6 October 2023. https://www.reuters.com/world/jailed-iranian-activist-narges-mohammadi-wins-2023-nobel-peace-prize-2023-10-06/. 
28. "Iranian Nobel Laureate Dedicates Prize To Jailed Colleague". Radio Free Europe. June 16, 2010. https://www.rferl.org/a/Iranian_Nobel_Laureate_Dedicates_Prize_To_Jailed_Colleague/2073425.html.