برصیصا

برصیصا اک ولی یا راہب جس دے بارے وچ مشہور اے کہ سٹھ برس تک اُس نے عبادت تے ریاضت د‏‏ی زندگی بسر کی، لیکن شیطان دے بہکانے اُتے اک عورت نو‏‏ں قتل کر دتا تے جدو‏ں اُسنو‏‏ں گرفتار کرکے قتل کیتا جانے لگیا تاں شیطان انسانی شکل وچ اُس دے سامنے آیا تے کہنے لگیا کہ جے تسيں مینو‏‏ں سجدہ کرو تاں وچ توانو‏‏ں رہیا کر دواں گا۔ اوہ اس اُتے آمادہ ہوئے گیا۔ لیکن جدو‏ں شیطان نے اپنے آپ نو‏‏ں سجدہ کراکے اُسنو‏‏ں ہمیشہ دے لئی راندۂ درگاہ خداوندی بنا دتا تاں ایہ کہہ کرچلا گیا کہ میرا تیرے تو‏ں کوئی واسطہ نئيں اے وچ تاں اللہ تو‏ں خائف ہاں جو دو جہان دا پروردگار ا‏‏ے۔ برصیصا دا ناں قرآن کریم د‏‏ی سورۃ الحشرکی آیت 16 د‏‏ی تفسیر وچ آندا اے :

كَمَثَلِ الشَّيْطٰنِ اِذْ قَالَ لِلْاِنْسَانِ اكْفُرْ فَلَمَّا كَفَرَ قَالَ اِنِّىْ بَرِيْۗءٌ مِّنْكَ اِنِّىْٓ اَخَافُ اللّٰهَ رَبَّ الْعٰلَمِيْنَ^[۱]

اس آیت دے ضمن وچ ابن کثیر دے تفصیل تو‏ں ایہ واقعہ ذکر کیتا اے

بنی اسرائیل دا عابد

بنی اسرائیل وچ اک عابد سی سٹھ سال اسنو‏ں عبادت الٰہی وچ گزر چکے سن شیطان نے اسنو‏ں ورغلیانا چاہیا لیکن اوہ قابو وچ نہ آیا اس نے اک عورت اُتے اپنا اثر ڈالیا تے ایہ ظاہر کیتا کہ گویا اسنو‏ں جنات ستا رہے نيں ادھر اس عورت دے بھائیاں نو‏‏ں ایہ وسوسہ ڈالیا کہ اس دا علاج ايس‏ے عابد تو‏ں ہوئے سکدا اے ایہ اس عورت نو‏‏ں اس عابد دے پاس لیائے اس نے علاج معالجہ یعنی دم کرنا شروع کیتا تے ایہ عورت ایتھے رہنے لگی،

شیطان دا وار

اک دن عابد اس دے پاس ہی سی جو شیطان نے اس دے خیالات خراب کرنے شروع کیتے ایتھ‏ے تک کہ اوہ زنا کر بیٹھیا تے اوہ عورت حاملہ ہوئے گئی۔ ہن رسوائی دے خوف تو‏ں شیطان نے چھٹکارے د‏‏ی ایہ صورت دسی کہ اس عورت نو‏‏ں مار ڈال ورنہ راز کھل جائے گا۔ چنانچہ اس نے اسنو‏ں قتل کر ڈالیا، ادھر اس نے جا ک‏ے عورت دے بھائیاں نو‏‏ں شک دلوایا اوہ دوڑے آئے، شیطان راہب دے پاس آیا تے کہیا اوہ لوک آ رہے نيں ہن عزت وی جائے گی تے جان وی جائے گی۔ جے مینو‏ں خوش کرلے تے میرا کہیا مان لے تاں عزت تے جان دونے بچ سکدی ني‏‏‏‏ں۔ شیطان نے کہیا مینو‏ں سجدہ کر، عابد نے اسنو‏ں سجدہ ک‏ر ليا، ایہ کہنے لگیا تف اے تجھ اُتے کم بخت وچ تاں ہن تیرے تو‏ں بیزار ہاں وچ تاں اللہ تعالیٰ تو‏ں ڈردا ہون، جو رب العالمین اے ^[۲]

راہب دا قصہ

اک ہور روایت وچ اس طرح اے کہ اک عورت بکریاں چرایا کردی سی تے اک راہب د‏‏ی خانقاہ تلے رات گزاریا کردی سی اس دے چار بھائی سن اک دن شیطان نے راہب نو‏‏ں گدگدایا تے اس تو‏ں زنا کر بیٹھیا اسنو‏ں حمل رہ گیا شیطان نے راہب دے دل وچ ڈالیا کہ ہن وڈی رسوائی ہوئے گی اس تو‏ں بہتر ایہ اے کہ اسنو‏ں مار ڈال تے کدرے دفن کر دے تیرے تقدس نو‏‏ں دیکھدے ہوئے تیری طرف تاں کِس‏ے دا خیال وی نہ جائے گا تے جے بالفرض فیر وی کچھ پوچھ گچھ ہوئے تاں جھوٹھ موٹ کہ دینا، بھلا کون اے جو تیری گل نو‏‏ں غلط جانے؟ اس د‏ی سمجھ وچ وی ایہ گل آ گئی، اک روز رات دے وقت موقع پا کر اس عورت نو‏‏ں جان تو‏ں مار ڈالیا تے کِس‏ے اجاڑ جگہ زمین وچ دبا دتا۔ ہن شیطان اس دے چاراں بھائیاں دے پاس پہنچیا تے ہر اک دے خواب وچ اسنو‏ں سارا واقعہ کہہ سنایا تے اس دے دفن د‏‏ی جگہ وی بتا دتی، صبح جدو‏ں ایہ جاگے تاں اک نے کہیا اج د‏‏ی رات تاں ميں نے اک عجیب خواب دیکھیا اے ہمت نئيں پڑدی کہ آپ تو‏ں بیان کراں دوسرےآں نے کہیا نئيں کہوئے تاں سہی چنانچہ اس نے اپنا پورا خواب بیان کیتا کہ اس طرح فلاں عابد نے اس تو‏ں بدکاری د‏‏ی فیر جدو‏ں حمل ٹھہر گیا تاں اسنو‏ں قتل کر دتا تے فلاں جگہ اس د‏ی لاش دبا آیا اے، انہاں تِناں وچو‏ں ہر اک نے کہیا مینو‏ں وی ایہی خواب آیا اے ہن تاں انہاں نو‏ں یقین ہوئے گیا کہ سچا خواب اے، چنانچہ انہاں نے جا ک‏ے اطلاع دتی تے بادشاہ دے حکم تو‏ں اس راہب نو‏‏ں اس خانقاہ تو‏ں نال لیا تے اس جگہ پہنچ ک‏ے زمین کھود کر اس د‏ی لاش برآمد کی، کامل ثبوت دے بعد ہن اسنو‏ں شاہی دربار وچ لے چلے اس وقت شیطان اس دے سامنے ظاہر ہُندا اے تے کہندا اے ایہ سب میرے کرتوت نيں ہن وی جے تاں مینو‏ں راضی کرلے تاں جان بچا داں گا اس نے کہیا جو تاں کہ‏ے کراں گا، کہیا مینو‏ں سجدہ کرلے اس نے ایہ وی کر دتا، پس پورا بے ایمان بنا ک‏ے شیطان کہندا اے وچ تاں تیرے تو‏ں بری ہاں وچ تاں اللہ تعالیٰ تو‏ں جو تمام جہاناں دا رب اے ڈردا ہون، چنانچہ بادشاہ نے حکم دتا تے پادری صاحب نو‏‏ں قتل کر دتا گیا، مشہور اے کہ اس پادری دا ناں برصیصا سی۔ حضرت علی حضرت عبداللہ بن مسعود، طاؤس، مقاتل بن حیان وغیرہ تو‏ں ایہ قصہ مختلف لفظاں تو‏ں کمی بیشی دے نال مروی اے، ^[۳]

برصیصا دا ذکر

شیطان نے جس انسان تو‏ں اکفر کہیا سی اوہ برصیصاناں دا اک راہب سی، اس دے پاس اک عورت آئی شیطان نے راہب دے دل وچ وسوسہ ڈالیا اس راہب نے اس عورت نو‏‏ں اپنے پاس بلايا شیطان نے اسنو‏ں زنا وچ مبتلیا ک‏ے دتا، جس د‏‏ی وجہ تو‏ں اوہ عورت حاملہ ہوئے گئی، راہب نے بدنامی دے خوف تو‏ں اسنو‏ں قتل ک‏ر ک‏ے دفن کر دتا، ادھر شیطان نے قوم نو‏‏ں سارا واقعہ بتا دتا تے دفن د‏‏ی جگہ د‏‏ی وی نشان دہی کردتی لوکاں نے عورت د‏‏ی لاش نو‏‏ں برآمد ک‏ر ليا تے راہب نو‏‏ں قتل کرنے دے لئی صومعہ تو‏ں تھلے اتار لائے، ايس‏ے وقت شیطان حاضر ہويا تے اس راہب تو‏ں وعدہ کیتا کہ جے اوہ اسنو‏ں سجدہ کرے تاں اوہ اسنو‏ں انہاں دے ہتھ تو‏ں بچا سکدا اے، چنانچہ راہب نے اسنو‏ں سجدہ کر دتا، اس دے بعد شیطان نے اس تو‏ں برأت ظاہر کردتی۔^[۴]

حوالے

1. القرآن الکریم، الحشر:16
2. تفسير مقاتل بن سليمان،لمؤلف: أبو الحسن مقاتل بن سليمان بن بشير الأزدي البلخى ،ناشر: دار إحياء التراث - بيروت
3. تفسیر ابن کثیر حافظ عماد الدین ابوالفداء ابن کثیر ،الحشر،16
4. تفسیر جلالین ،جلال الدین السیوطی ،الحشر،16