Herb Zofii Rhys-Jones (do 1999) Herb Zofii, Księżnej Edynburga (od 1999, po ślubie z księciem Edwardem)
Zofia Helena Rhys-Jones urodziła się 20 stycznia 1965 w szpitalu Radcliffe Infirmary w Oksfordzie.
Jej rodzicami są Christopher Bournes Rhys-Jones, sprzedawca samochodów i jego żona, Mary Rhys-Jones z domu O'Sullivan, sekretarka, zmarła w sierpniu 2005 po krótkiej chorobie[1].
Jej dziadkami byli ze strony ojca Theophilus Rhys-Jones (ur. 1902, zm. 29 grudnia 1959) i jego żona, Margaret Patricia Newall Bettany (ur. 17 marca 1904, zm. 20 marca 1985), natomiast ze strony matki Cornelius Thomas O'Sullivan (ur. 1897, zm. 1939) i jego żona, Doris Emma Stokes (ur. 1901).
Ma starszego brata, Davida Rhys-Jones.
Religia
Została ochrzczona w kościele anglikańskim. Jednym z jej ojców chrzestnych był aktor Thane Bettany, przybrany brat jej ojca[2].
Edukacja
Rodzina Rhys-Jones przeprowadziła się z Oksfordu do hrabstwa Kent, gdzie Zofia rozpoczęła naukę w Dulwich College Preparatory School w Cranbrook. Następnie uczęszczała do żeńskiej szkoły Kent College School for Girls w Pembury. Edukację zakończyła w West Kent College w Tonbridge.
W trakcie nauki Zofia brała udział w zawodach sportowych, reprezentując szkołę w takich dyscyplinach jak siatkówka, hokej na trawie, gimnastyka czy pływanie. Wśród jej zainteresowań były również balet i aktorstwo.
Kariera zawodowa
Po ukończeniu szkoły rozpoczęła pracę w branży public relations. Przez pięć lat pracowała w londyńskim Capital Radio w dziale promocji, a także w The Quentin Bell Organisation oraz MacLaurin Communications & Media.
W 1996 założyła firmę RJH Public Relations, którą prowadziła wspólnie z partnerem biznesowym przez ponad pięć lat. W marcu 2002 zrezygnowała ze stanowiska prezesa agencji, by poświęcić się obowiązkom królewskim. Firma przestała istnieć w 2006.
19 czerwca królowa nadała swojemu synowi tytuł hrabiego Wessexu (w przeciwieństwie do jego starszych braci, którzy z okazji ślubu otrzymali tytuły książęce). Ceremonia zaślubin miała miejsce tego samego dnia w Kaplicy Świętego Jerzego na Zamku Windsor. Rodzina królewska zdecydowała się na prywatną uroczystość, biorąc pod uwagę niedawną śmierć księżnej Walii oraz rozwody całej trójki rodzeństwa księcia Edwarda po hucznych ślubach i weselach. Zofia otrzymała tytuł Jej Królewskiej Wysokości Hrabiny Wessexu. Małżonkowie spędzili swój miesiąc miodowy w Balmoral[4].
6 grudnia2001 hrabina zasłabła w swoim domu w Surrey i została przetransportowana helikopterem do Szpitala Króla Edwarda VII w Londynie, gdzie przeszła zabieg usunięcia ciąży pozamacicznej[5]. Zofia była w szóstym tygodniu ciąży, a o tym fakcie nie wiedział nikt spośród członków rodziny królewskiej[6][7]. 10 grudnia została wypisana ze szpitala[8].
6 maja2003 rodzina królewska ogłosiła oficjalnie ciążę hrabiny[9]. Narodziny dziecka zaplanowane były na grudzień tego roku, ale 8 listopada doszło do przedwczesnego odklejenia łożyska i Zofia została przewieziona karetką pogotowia do Frimley Park NHS Hospital w Surrey. Tam wykonano w trybie pilnym cesarskie cięcie, w wyniku którego na świat przyszła córka pary książęcej. Dziewczynka została przewieziona do oddziału neonatologicznego Szpitala Świętego Jerzego. Książę Edward był w tym czasie z oficjalną wizytą na Mauritiusie i nie zdążył na poród żony[10]. Zofia opuściła szpital 19 listopada, natomiast dziecko zostało wypisane 23 listopada[11]. 26 listopada ogłoszono imiona dziecka: Ludwika Alicja Elżbieta Maria.
Ludwika i Jakub są wnukami brytyjskiego monarchy w linii męskiej i w związku z tym przysługuje im używanie predykatu Ich Królewskich Wysokości oraz tytułów książąt Zjednoczonego Królestwa. Jednak zgodnie z życzeniem ich rodziców, tytułowane są jak dzieci hrabiego (odpowiednio lady Windsor i wicehrabia Severn - drugi z tytułów księcia Edwarda), a nie jak dzieci księcia. To powoduje również, że nie są formalnie członkami brytyjskiej rodziny królewskiej, a prywatnymi osobami. Decyzja podyktowana była głównie nikłymi szansami na objęcie przez nich w przyszłości tronu[15].
5 lipca2017 helikopter z hrabiną na pokładzie w ostatniej chwili uniknął zderzenia z szybowcem[16]. Pasażerowie nie odnieśli obrażeń.
W czerwcu 2018 rodzina Wessexów przeprowadziła się z Pałacu Buckingham do Pałacu Świętego Jakuba w Londynie[17].
Jako żona brytyjskiego księcia, Zofia uprawniona jest do używania predykatu Jej Królewskiej Wysokości. Od 2023 nosi tytuł księżnej Edynburga, wcześniej tytułowana była jako hrabina Wessexu (od 1999) i hrabina Forfar (od 2019).
Zaangażowana jest w działalność publiczną i charytatywną. Reprezentuje brytyjskiego monarchę w oficjalnych wystąpieniach.
Hrabina Wessexu
W czerwcu 2005, czerwcu 2009, wrześniu 2014 i czerwcu 2016[18] Zofia i Edward przebywali na dyplomatycznych wyjazdach w Kanadzie.
W lutym 2015 hrabia i hrabina Wessexu przebywali w Finlandii, natomiast w listopadzie Zofia odwiedziła w Nowym Jorku miejsce upamiętniające ofiary zamachów terrorystycznych na World Trade Center z 11 września2001[23].
W marcu 2017 promowała w Malawi równość płci i dostęp dziewcząt do edukacji[24]; w maju udała się do Estonii[25]; w październiku do Brunei[26], a w listopadzie w czasie wyprawy do Bangladeszu promowała profilaktykę ślepoty[27].
W lutym 2018 hrabia i hrabina Wessexu wzięli udział w obchodach 70. rocznicy odzyskania niepodległości przez Sri Lankę[28].
We wrześniu 2016 przemierzyła rowerem liczącą 445 mil trasę z pałacu Holyroodhouse w Szkocji do Pałacu Buckingham w Londynie, aby zebrać pieniądze na rzecz fundacji księcia Edynburga[35][36].
W styczniu 2019 została patronem Thames Valley Air Ambulance[37], a w maju przejęła od swojego teścia funkcję królewskiego patrona Chartered Management Institute[38].
9 kwietnia 2021 zmarł Filip, książę Edynburga[39]. Zofia wraz ze swoją rodziną wzięła udział w spacerze w Windsorze, w czasie którego spotkała się z poddanymi i oglądała pozostawione przez nich pamiątki[40], a 17 kwietnia była gościem uroczystości pogrzebowych na zamku Windsor[41].
W lipcu 2021 przejęła funkcję królewskiego patrona organizacji Guide Dogs od księżniczki Aleksandry, pani Ogilvy[42], natomiast we wrześniu została królewskim patronem fundacji charytatywnej OSCAR International[43][44].
W styczniu 2022 udała się do Kataru w ramach współpracy z fundacją charytatywną Orbis, zajmującą się problemem utraty wzroku; hrabina była globalnym ambasadorem Międzynarodowej Agencji Prewencji Ślepoty[45].
29 marca 2022 była gościem ceremonii dziękczynnej w opactwie westminsterskim za życie jej teścia, Filipa, księcia Edynburga[46].
W czerwcu 2022 wzięła udział w obchodach 70-lecia panowania Elżbiety II[49][50].
8 września 2022 w Balmoral zmarła królowa Elżbieta II[51]. Po usłyszeniu informacji o pogarszającym się stanie zdrowia monarchini hrabina z mężem udali się do Szkocji, ale dotarli tam już po śmierci Elżbiety[52]. 10 września Zofia razem z członkami rodziny królewskiej uczestniczyła w spacerze w Balmoral, w czasie którego spotkała się z poddanymi i oglądała pozostawione przez nich pamiątki[53]. Towarzyszyła swojemu mężowi i dzieciom w czasie czuwania dzieci, a następnego dnia wnuków przy trumnie królowej w Westminster Hall[54][55].
17 września spotkała się z poddanymi przez Pałacem Buckingham[56], a 19 września wzięła udział w pogrzebie królowej Elżbiety II w opactwie westminsterskim[57].
Nowym monarchą został szwagier Zofii, król Karol III[58].
Księżna Edynburga
10 marca 2023, w dniu 60. urodzin, mąż Zofii, Edward, otrzymał od swojego brata tytuł księcia Edynburga, noszony poprzednio przez ich ojca, księcia Filipa[59]. Tym samym Zofia stała się Jej Królewską Wysokością Księżną Edynburga.
W czerwcu 2023 została Damą Wielkiego Krzyża Orderu Świętego Jana w czasie ceremonii, której przewodniczył Ryszard, książę Gloucester; decyzję o nadaniu jej odznaczenia podjęła królowa Elżbieta II w kwietniu 2022[61].
We wrześniu 2023 reprezentowała brytyjską rodzinę królewską w uroczystościach pogrzebowych byłego prezydenta Włoch, Giorgio Napolitano w Rzymie[62]. W tym samym miesiącu otrzymała dwie nowe honorowe role militarne od króla Karola III - została Royal Colonel of the Queen's Own Yeomanry (funkcja pełniona wcześniej przez króla) i Colonel-in-Chief of The Royal Irish Regiment (funkcja pełniona wcześniej przez Andrzeja, księcia Yorku)[63].
W listopadzie 2023 uczestniczyła w oficjalnej wizycie do Wielkiej Brytanii prezydenta Korei Południowej, Yoon Suk-yeol i jego małżonki, Kim Keon-hee[64].
W marcu 2024 razem ze swoją szwagierką, księżniczką Anną w imieniu króla przyjęły na przyjęciu w Pałacu Buckingham weteranów wojny koreańskiej[65].
29 kwietnia 2024 została pierwszą członkinią brytyjskiej rodziny królewskiej, która odwiedziła ogarniętą wojną Ukrainę[66]. Księżna oddała hołd ofiarom zbrodni w Buczy, a także spotkała się z prezydentem Wołodymyrem Zełenskim i pierwszą damą, Ołeną Zełenśką[67].
Związki z innymi rodzinami królewskimi
Reprezentowała brytyjską rodzinę królewską podczas ceremonii zaślubin:
Jest patronką ponad 70 instytucji i organizacji, między innymi:
100 Women in Finance – organizacja wspierająca rozwój karier zawodowych kobiet; Zofia pełni funkcję globalnego ambasadora[78];
Awareness Foundation – organizacja walcząca z nietolerancją religijną[79];
Blind Veterans – wspomaga wojskowych, którzy utracili wzrok[80];
Brainwave – fundacja pomagająca dzieciom z zaburzeniami rozwoju[81];
Breast Cancer Haven – fundacja wspierająca osoby cierpiące na raka piersi; Zofia pełni funkcję prezydenta, a królewskim patronem organizacji jest książę Walii[82];
Brendoncare Foundation – organizacja wspierająca osoby starsze i wspomagająca rozbudowę domów opieki[83];
Chartered Management Institute – przejęła ten patronat w maju 2019 od księcia Edynburga; organizacja skupia się na równości w zatrudnieniu niezależnie od płci i na poprawie warunków pracy[89];
Childline – linia telefoniczna dla dzieci i młodych osób potrzebujących pomocy[90];
David Lewis Centre – brytyjskie centrum leczenia padaczki[91];
Disability Initiative – fundacja wspierająca osoby niepełnosprawne[92];
London College of Fashion – hrabina została pierwszym królewskim patronem tej szkoły w marcu 2013[96];
Meningitis Now – organizacja promująca wiedzę na temat chorób wywoływanych przez meningkokoki[97];
National Society for the Prevention of Cruelty to Children – narodowa organizacja zapobiegania okrucieństwu wobec dzieci[98];
Remus Memorial Horse Sanctuary – miejsce zajmujące się leczeniem chorych zwierząt[99];
Royal College of Obstetricians and Gynaecologists – ośrodek szkolący położników i ginekologów; współpatronami szkoły są księżna Gloucester, księżniczka królewska i księżniczka Aleksandra[100];
Royal College of Speech and Language Therapists - ośrodek szkolący logopedów i terapeutów mowy[101];
Royal Mencap Society – organizacja wspierająca osoby, mające trudności w nauce[102];
Shooting Star Chase – organizacja wspierająca rodziców śmiertelnie chorych dzieci[103];
Thames Vallery Air Ambulance – objęła patronatem w styczniu 2019; Zofia wspierała organizację od wielu lat w związku z pomocą, jaką otrzymała od pogotowia lotniczego w czasie komplikacji zdrowotnych, jakich doznała w 2001[104];
The Duke of Edinburgh's International Award Foundation – międzynarodowa nagroda imienia księcia Edynburga; Zofia pełni funkcję globalnego ambasadora, natomiast jej mąż jest prezesem[105];
The Earl and Countess of Wessex Charitable Trust – fundacja hrabiego i hrabiny Wessexu, wspierająca młodych ludzi;
The National Autistic Society – narodowa fundacja pomagająca osobom z autyzmem;
The Queen Elizabeth Diamond Jubilee Trust – fundacja powstała z okazji diamentowanego jubileuszu panowania królowej Elżbiety II; Zofia pełni funkcję wicepatrona[106];
The Royal Agricultural Society of England – organizacja wspierająca brytyjskie rolnictwo; hrabina Wessexu pełni funkcję członka zarządu, razem z księciem Edynburga i księciem Walii; natomiast patronem pozostaje królowa[107];
The Scar Free Foundation – fundacja wspomagająca osoby oszpecone[108];
The Wallace Collection Foundation – londyńskie muzeum, posiadające w swojej kolekcji obrazy, porcelanę i meble[109];
Toronto General & Western Hospital – kanadyjski szpital, specjalizujący się w opiece kardiologicznej i transplantologii[110];
Transform Housing & Support – organizacja wspierająca słabsze osoby w rozpoczynaniu samodzielnego życia[111];
Treloar Trust – organizacja wspierająca osoby niepełnosprawne[112];
Ubunye Foundation – fundacja wspomagająca kraje afrykańskie[113];
Women's Network Forum – hrabina pełni funkcję prezesa[114].
Po ślubie z księciem Edwardem otrzymała tytuł Jej Królewskiej Wysokości Hrabiny Wessexu, Wicehrabiny Severn. Królowa Elżbieta II ogłosiła również, że Edward przejmie tytuł księcia Edynburga po śmierci swoich rodziców[115]. 13 marca2019, z okazji 55. urodzin księcia, królowa nadała mu dodatkowy tytuł hrabiego Forfar, którego może używać w czasie pobytu w Szkocji[116].
10 marca 2023 król Karol III nadał Edwardowi tytuł księcia Edynburga[117], w związku z czym Zofia została Jej Królewską Wysokością Księżną Edynburga.
