Wybory do Izby Poselskiej Republiki Czeskiej w 2021 roku
Wybory parlamentarne w Czechach w 2021 roku – odbyły się w Czechach 8 i 9 października 2021. W ich wyniku wybrano 200 członków Izby Poselskiej IX Kadencji.
Tło
Po wyborach parlamentarnych w Czechach w 2017 krajem rządził mniejszościowy rząd składający się z ANO 2011 (ANO) kierowanego przez ówczesnego premiera Andreja Babiša oraz Czeskiej Partii Socjaldemokratycznej (ČSSD), kierowanej przez ówczesnego ministra spraw wewnętrznych Jana Hamáčka, wraz ze wsparciem Komunistycznej Partii Czech i Moraw (KSČM) do kwietnia 2021. Największą partią opozycyjną była Obywatelska Partia Demokratyczna (ODS), zaraz za nią uplasowała się Czeska Partia Piratów. Inne partie w Izbie Poselskiej to SPD, TOP 09, STAN i KDU-ČSL.
Babiš ponownie kandydował, jako lider ANO, na kandydata na premiera, a główne partie parlamentarnej opozycji utworzyły dwa sojusze wyborcze, SPOLU(inne języki) oraz PirStan (sojusz Czeskiej Partii Piratów oraz STAN). ANO prowadziło w sondażach przedwyborczych, na kolejnych miejscach było kolejno SPOLU oraz PirStan[1][2][3]. W wyborach było jednak doszło do niespodziewanego zwycięstwa liberalno-konserwatywnego sojuszu SPOLU, który otrzymał najwięcej głosów, podczas gdy populistyczne ANO uzyskało najwięcej mandatów.[4] Żaden sondaż nie umieścił SPOLU na pierwszym miejscu przed głosowaniem[5].
Partie opozycyjne zdobyły większość w Izbie Poselskiej i zgodziły się na utworzenie koalicyjnego rządu z liderem SPOLU Petrem Fialą jako nowym premierem[6]. Lewicowe ČSSD i KSČM po raz pierwszy od rozpadu Czechosłowacji w 1993 nie przekroczyły progu wyborczego, przez co nie przysługiwały im żadne mandaty w Izbie Poselskiej[7]. Piraci, będący jedną z czołowych partii opozycyjnych, ponieśli poważną klęskę w wyniku, stosowanej dopiero od tych wyborów, nowej ordynacji wyborczej – głosowania preferencyjnego i zdobyli zaledwie 4 mandaty w Izbie Poselskiej[8]. Petr Fiala został mianowany nowym premierem 28 listopada 2021, a reszta nowego gabinetu została powołana 17 grudnia 2021.
System wyborczy
W wyborach parlamentarnych w 2017, 200 posłów do Izby Deputowanych zostało wybranych z 14 okręgów wielomandatowych w drodze proporcjonalnej reprezentacji z progiem wyborczym wynoszącym 5% dla partii, 10% dla sojuszy dwupartyjnych, 15% dla sojuszy trójpartyjnych oraz 20% dla sojuszy czterech lub więcej partii. Przydzielanie miejsc odbywało się za pomocą metody D'Hondta. Głosujący mogli oddać głos preferencyjny maksymalnie czterem kandydatom z listy. Kandydaci, którzy otrzymają głosy preferencyjne od ponad 5% wyborców, są przenoszeni na początek swojej listy; w przypadku, gdy więcej niż jeden kandydat otrzyma więcej niż 5% głosów preferencyjnych, są oni klasyfikowani według otrzymanych głosów[9].
Początkowo spodziewano się, że wybory parlamentarne w 2021 odbędą się przy użyciu tego samego systemu wyborczego, Trybunał Konstytucyjny orzekł jednak, na podstawie skargi złożonej przez grupę senatorów z Burmistrzów i Niezależnych, KDU-ČSL i TOP 09, że system wyborczy był nieproporcjonalny i preferował większe partie. Decyzja Trybunału Konstytucyjnego, opublikowana 3 lutego 2021, ustaliła próg dla sojuszy na poziomie 5% i usunęła niektóre przepisy dotyczące podziału mandatów[10]. Przed wyborami weszły w życie nowe przepisy, ustanawiające próg 5% dla pojedynczych partii, 8% dla koalicji dwóch partii i 11% dla koalicji trzech lub więcej partii[11].
Partie polityczne
Tabela przedstawia listę partii politycznych reprezentowanych w Izbie Poselskiej po przeprowadzonych w 2017 wyborach parlamentarnych.
Wyniki
Partia
|
Głosy
|
%
|
Zmiana
|
Mandaty
|
Zmiana
|
|
Spolu
|
1 493 905
|
27,79
|
+5.36
|
71
|
+29
|
|
ANO 2011
|
1 458 140
|
27,13
|
–2.51
|
72
|
–6
|
|
Piraci i Burmistrzowie
|
839 776
|
15,62
|
–0.36
|
37
|
+9
|
|
Wolność i Demokracja Bezpośrednia
|
513 910
|
9,56
|
–1.08
|
20
|
–2
|
|
Přísaha
|
251 562
|
4,68
|
Nowa
|
0
|
Nowa
|
|
Czeska Partia Socjaldemokratyczna
|
250 397
|
4,66
|
–2.62
|
0
|
–15
|
|
Komunistyczna Partia Czech i Moraw
|
193 817
|
3,61
|
–4.16
|
0
|
–15
|
|
Trójkolorowi–Wolni–Korsarze
|
148 463
|
2,76
|
+1.20
|
0
|
0
|
|
Wolny Blok
|
71 587
|
1,33
|
Nowa
|
0
|
Nowa
|
|
Partia Zielonych
|
53 343
|
0,99
|
–0.47
|
0
|
0
|
|
Jesteśmy otwartymi Czechami
|
21 804
|
0,41
|
Nowa
|
0
|
Nowa
|
|
Szwajcarska Demokracja
|
16 823
|
0,31
|
Nowa
|
0
|
Nowa
|
|
Moravané
|
14 285
|
0,27
|
Nowa
|
0
|
Nowa
|
|
Sojusz dla Przyszłości
|
11 531
|
0,21
|
–0.11
|
0
|
0
|
|
Koruna Česká
|
8 635
|
0,16
|
Nowa
|
0
|
Nowa
|
|
Ruch Źródeł
|
8 599
|
0,16
|
Nowa
|
0
|
Nowa
|
|
Urza.cz
|
6 775
|
0,13
|
Nowa
|
0
|
Nowa
|
|
Sojusz Sił Narodowych
|
5 167
|
0,10
|
+0.09
|
0
|
0
|
|
Emeryci 21
|
3 698
|
0,07
|
Nowa
|
0
|
Nowa
|
|
Morawski Ruch Ziemski
|
1 648
|
0,03
|
Nowa
|
0
|
Nowa
|
|
Lewica
|
639
|
0,01
|
Nowa
|
0
|
Nowa
|
|
Prawicowy Blok
|
586
|
0,01
|
+0.00
|
0
|
0
|
Głosy nieważne
|
36 794
|
–
|
–
|
–
|
–
|
Razem
|
5 411 884
|
100,00
|
–
|
200
|
–
|
Frekwencja
|
8 275 752
|
65,39
|
|
Źródło: Volby
|
Podział miejsc dla poszczególnych partii
Przypisy
- ↑ Spolu posiluje, ale ANO neporazí, Piráti už vůbec, říkají autoři posledních průzkumů | Aktuálně.cz [online], Aktuálně.cz - Víte, co se právě děje, 4 października 2021 [dostęp 2023-02-08] (cz.).
- ↑ Vyhrálo by hnutí ANO, favorité voleb mírně oslabili, říká poslední průzkum [online], iDNES.cz, 4 października 2021 [dostęp 2023-02-08] (cz.).
- ↑ z, Volby 2021: Favoritem je Babiš před koalicí Spolu a Piráty se Starosty | newsbox.cz [online], newsbox.cz [dostęp 2023-02-08] (ang.).
- ↑ Aleš Kudrnáč. Czech Republic: Political Developments and Data in 2021: Historic Electoral Loss of the Left. „European Journal of Political Research Political Data Yearbook”. 61 (1), s. 111–126, 2022. DOI: 10.1111/2047-8852.12358. ISSN 2047-8844. (ang.).
- ↑ Proč nikdo neřekl, že vyhraje Fiala? Průzkumy nestihly volební finiš - Seznam Zprávy [online], www.seznamzpravy.cz [dostęp 2023-02-13] .
- ↑ Koalice se dohodly, chtějí pro Fialu pověření od prezidenta - Novinky [online], www.novinky.cz [dostęp 2023-02-13] (cz.).
- ↑ Populist Czech PM Babis's party narrowly loses election in surprise result [online], France 24, 9 października 2021 [dostęp 2023-02-08] (ang.).
- ↑ Starostové kroužkováním zmasakrovali Piráty - Novinky [online], www.novinky.cz [dostęp 2023-02-08] (cz.).
- ↑ IPU PARLINE database: CZECH REPUBLIC (Poslanecka Snemovna), Electoral system. archive.ipu.org. [dostęp 2021-02-14].
- ↑ Ústavní soud zrušil část volebního zákona, ulevil koalicím a zrušil bonus pro vítěze - Novinky [online], www.novinky.cz [dostęp 2023-02-08] (cz.).
- ↑ Chamber passes required changes to election law (7.04.2021).
- ↑ Kandidáti SPOLU a zvolení poslanci – volby 2021 [online], E15.cz [dostęp 2023-02-08] (cz.).
- ↑ Kandidáti PirSTAN a zvolení poslanci – volby 2021 [online], E15.cz [dostęp 2023-02-08] (cz.).
Linki zewnętrzne
Wybory do Izby Poselskiej |
|
---|
Wybory do Senatu |
|
---|
Wybory do Parlamentu Europejskiego |
|
---|
Wybory prezydenckie |
|
---|
Referendum |
|
---|
|
|