Witold Gorayski

Witold Gorayski

Data i miejsce urodzenia	30 czerwca 1900 Warszawa
Data i miejsce śmierci	2 września 1944 tamże
Zawód, zajęcie	urzędnik
Tytuł naukowy	magister praw
Stanowisko	radca
Pracodawca	Ministerstwo Komunikacji
Odznaczenia

Helena Gorayska z synami Witoldem i Tadeuszem w towarzystwie Marii Niczke

Grób Witolda Gorayskiego na Cmentarzu Wojskowym na Powązkach

Witold Gorayski, ps. „Kołczan”^[1] (ur. 30 czerwca 1900 w Warszawie, zm. 2 września 1944 tamże) – polski prawnik i urzędnik, porucznik kawalerii rezerwy Wojska Polskiego, kawaler Orderu Virtuti Militari.

Życiorys

Urodził się 30 czerwca 1900 w Warszawie, w rodzinie Adama (zm. 1950) i Heleny z Korab-Kołdowskich (ok. 1874–1962)^[2][3]. Był bratem bliźniakiem Tadeusza Zbigniewa ps. „Topór” (1900–1944), porucznika kawalerii rezerwy Wojska Polskiego^{[3][4][5][6][7]}, wiceprokuratora okręgowego w Warszawie^[8].

Witold uczęszczał do Gimnazjum im. Mikołaja Reja w Warszawie, a po wybuchu I wojny światowej kontynuował naukę w Moskwie, w Gimnazjum Centralnego Komitetu Obywatelskiego Królestwa Polskiego w Rosji^[9]. 10 lipca 1918 wrócił do Warszawy i zapisał się na Wydział Prawa Uniwersytetu Warszawskiego^[10].

13 listopada 1918 jako ochotnik wstąpił do 3. szwadronu 3 pułku ułanów^[2]. W szeregach tego oddziału walczył na wojnie z Ukraińcami, a następnie na wojnie z bolszewikami^[10]. Wyróżnił się 1 lipca 1920 w walce pod wsią Wełyka Hłumcza, w trakcie której został ranny w lewe ucho^[9]. Następnego dnia został wzięty do niewoli bolszewickiej, ale przez przełożonych uznany został za poległego^[10]. Za męstwo wykazane w walce pod wsią Wełyka Hłumcza Naczelny Wódz marszałek Józef Piłsudski nadał mu „pośmiertnie” Order Virtuti Militari^[11]. 5 czerwca 1921 dowódca 3. szwadronu 3 puł. rotmistrz Mieczysław Borkowski we wniosku na odznaczenie Orderem Virtuti Militari napisał: „(...) szwadron pułku 3 ułanów następował na lewym skrzydle 1 Dyw. Leg. na znacznie przeważające sił bolszewickie. Szwadron cały czas posuwał się pod huraganowym ogniem karabinów maszynowych i bombomiotów. Gdy szwadron zbliżył się do wsi starszy ułan Gorayski będąc ranny w szyję, nie bacząc na ujście krwi i ból, pierwszy podniósł się i rzucił się na bagnety, pociągając oddział. Czynem swym zdecydował o naszym powodzeniu. Wieś została zdobyta i znaczna zdobycz dostała się do naszych rąk. St. uł. Gorayski drogo zapłacił za swe bohaterstwo, gdyż zginął”^[12]. 27 lipca 1921 Witold Gorayski wrócił z niewoli, a 22 sierpnia tego roku został zwolniony z wojska^[2].

7 lipca 1926 prezydent RP mianował go podporucznikiem w rezerwie ze starszeństwem z 1 lipca 1925 i 305. lokatą w korpusie oficerów kawalerii, a minister spraw wojskowych wcielił do 10 pułku ułanów w Białymstoku^[13]. W 1926 ukończył studia na Wydziale Prawa i Nauk Politycznych Uniwersytetu Warszawskiego i otrzymał stopień magistra praw^[9]. 5 stycznia 1927 został mianowany aplikantem w okręgu sądu apelacyjnego w Warszawie^[14]. Po odbyciu aplikacji sądowej został mianowany asesorem sądowym w okręgu sądu apelacyjnego w Warszawie. Pełnił obowiązki sędziego śledczego w Warszawie^[10]. 27 lutego 1930 został zwolniony ze stanowiska asesora sądowego^[15]. 1 kwietnia 1930 został zatrudniony w Wydziale Prawnym Ministerstwa Komunikacji na stanowisku referendarza w VII stopniu służbowym^[9]. W 1938 był radcą w tym ministerstwie^[16].

W 1934, jako oficer rezerwy pozostawał w ewidencji Powiatowej Komendy Uzupełnień Warszawa Miasto III. Posiadał przydział do Oficerskiej Kadry Okręgowej Nr I. Był wówczas w grupie oficerów „reklamowanych na 12 miesięcy”^[17].

W czasie powstania warszawskiego, w stopniu porucznika, służył w Komendzie Obwodu Śródmieście Armii Krajowej na stanowisku inspektora Wojskowej Służby Ochrony Powstania^[1]. Poległ 2 września 1944^[1]. Został pochowany na Cmentarzu Wojskowym na Powązkach (kwatera A27, rząd 9, grób 11–12)^[1].

Był żonaty z Bronisławą z Chruścielewskich, dzieci nie miał^[18].

Ordery i odznaczenia

• Krzyż Srebrny Orderu Wojskowego Virtuti Militari nr 4288^{[11][19][20][21]}
• Krzyż Walecznych nr 18502^[22]
• Złoty Krzyż Zasługi – 7 listopada 1938 „za zasługi w służbie państwowej”^[16]
• Medal Pamiątkowy za Wojnę 1918–1921^[22]
• Odznaka za Rany i Kontuzje z jedną gwiazdką^[23]

Przypisy

1. Witold Gorayski. Muzeum Powstania Warszawskiego. [dostęp 2023-06-23].
2. Kolekcja ↓, s. 1, 4.
3. Cmentarz Stare Powązki: GORAYSCY, [w:] Warszawskie Zabytkowe Pomniki Nagrobne [dostęp 2023-06-23] .
4. Tadeusz Gorayski. Muzeum Powstania Warszawskiego. [dostęp 2023-06-23].
5. Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 31 z 9 sierpnia 1926, s. 245, 254, jako ułan Tadeusz Gorajski.
6. Rocznik Oficerski Rezerw 1934 ↓, s. 124, 593.
7. Rybka i Stepan 2021 ↓, s. 593.
8. Ruch służbowy w sądownictwie. „Dziennik Urzędowy Ministerstwa Sprawiedliwości”. 7, s. 89, 1937-07-15. Warszawa: Ministerstwo Sprawiedliwości. .
9. Kolekcja ↓, s. 2, 4.
10. Kolekcja ↓, s. 4.
11. Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 1 z 26 stycznia 1922, s. 13.
12. Kolekcja ↓, s. 5, 6.
13. Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 31 z 9 sierpnia 1926, s. 245, 254, jako ułan Witold Gorajski.
14. Ruch służbowy w sądownictwie. „Dziennik Urzędowy Ministerstwa Sprawiedliwości”. 5, s. 73, 1927-03-01. Warszawa: Ministerstwo Sprawiedliwości. .
15. Ruch służbowy w sądownictwie. „Dodatek do Dziennika Urzędowego Ministerstwa Sprawiedliwości”. 8, s. 104, 1930-04-07. Warszawa: Ministerstwo Sprawiedliwości. .
16. M.P. z 1938 r. nr 256, poz. 583.
17. Rocznik Oficerski Rezerw 1934 ↓, s. 124, 819.
18. Kolekcja ↓, s. 2.
19. Kolekcja ↓, s. 1.
20. Dobrzyński 1929 ↓, s. 46.
21. Księga Jazdy Polskiej 1938 ↓, s. 410.
22. Kolekcja ↓, s. 3.
23. Kolekcja ↓, s. 1 foto.

Bibliografia

• Gorayski Witold. [w:] Kolekcja Orderu Wojennego Virtuti Militari, sygn. I.482.22-1607 [on-line]. Wojskowe Biuro Historyczne. [dostęp 2023-06-23].
• Dziennik Personalny Ministerstwa Spraw Wojskowych. [dostęp 2022-01-19].
• Rocznik Oficerski Rezerw 1934. Biuro Personalne Ministerstwa Spraw Wojskowych, 1934.
• Księga Jazdy Polskiej. Bolesław Wieniawa-Długoszowski (red.) Bronisław Rakowski (red.) Władysław Dziewanowski (red.) Karol Koźmiński (red.) Stanisław Strumph-Wojtkiewicz (red.) Stanisław Ostoja-Chrostowski (red.) Stanisław Haykowski (ilust.). Warszawa: Zakłady Graficzne Instytutu Wydawniczego „Biblioteka Polska”, 1938.
• Bohdan Dobrzyński: Zarys historji wojennej 3-go pułku ułanów. Warszawa: Wojskowe Biuro Historyczne, 1929, seria: Zarys historii wojennej pułków polskich 1918–1920.
• Ryszard Rybka, Kamil Stepan: Awanse oficerskie w Wojsku Polskim 1935–1939. Wyd. 2 poszerzone. Warszawa: Wydawnictwo Tetragon Sp. z o.o., 2021. ISBN 978-83-66687-09-7.

Kontrola autorytatywna (osoba):

• VIAF: 107151776824218012663
• PLWABN: 9810551475705606