Władysław Dziewanowski

Władysław Dziewanowski

podpułkownik dyplomowany kawalerii
Data i miejsce urodzenia	16 marca 1894 Kijów
Data i miejsce śmierci	26 marca 1951 Buenos Aires, Argentyna
Przebieg służby
Siły zbrojne	Wojsko Polskie Polskie Siły Zbrojne
Jednostki	Wyższa Szkoła Wojenna
Stanowiska	wykładowca
Odznaczenia

Władysław Dziewanowski (ur. 4 marca^?/16 marca 1894 w Kijowie^[1], zm. 26 marca 1951 w Buenos Aires) – doktor inżynier, podpułkownik dyplomowany kawalerii Wojska Polskiego, historyk wojskowości.

Życiorys

Urodził się w rodzinie Adolfa i Marii z Dmiszewiczów^[1]. Studiował prawo na uniwersytecie w Kijowie, a następnie przeniósł się do Warszawy, gdzie kontynuował naukę.

Od 4 stycznia 1919 służył w 1 pułku Ułanów Krechowieckich^[1]. Podczas wojny polsko-bolszewickiej był dwukrotnie ranny, po zakończeniu walk pozostał w szeregach Wojska Polskiego.

Z dniem 1 listopada 1925 roku został przydzielony do Wyższej Szkoły Wojennej w Warszawie, w charakterze słuchacza kursu 1925/27. 28 października 1927 roku, po ukończeniu kursu i otrzymaniu dyplomu naukowego oficera sztabu generalnego, został przydzielony do Obozu Szkolnego Kawalerii w Grudziądzu na stanowisko asystenta. 27 stycznia 1930 roku awansował na rotmistrza ze starszeństwem z dniem 1 stycznia 1930 roku i 61. lokatą w korpusie oficerów kawalerii^[2]. 23 października 1931 roku został przeniesiony do Wyższej Szkoły Wojennej w Warszawie na stanowisko wykładowcy^[3][4]. Na stopień majora został mianowany ze starszeństwem z 19 marca 1938 i 27. lokatą w korpusie oficerów kawalerii^[5]. W marcu 1939 w dalszym ciągu pełnił służbę w WSWoj. na stanowisku wykładowcy przedmiotu historia wojen i wykładowcy przedmiotu taktyka kawalerii^[6].

Od 1931 był redaktorem pisma „Broń i Barwa”. W 1937 obronił u prof. Wacława Makowskiego doktorat z prawa na Uniwersytecie Warszawskim – rozprawę „Szpiegostwo. Szpiedzy – status prawny” wydała w rok później Księgarnia F. Hoesicka^[7][8]. Współpracował z „Encyklopedią wojskową”. Należał do Państwowej Rady Muzealnictwa przy Ministerstwie Wyznań Religijnych i Oświecenia Publicznego, należał do organizatorów Towarzystwa Przyjaciół Muzeum Wojska w Warszawie. W 1936 był korespondentem wojennym „Polski Zbrojnej” w Abisynii.

W II połowie maja 1939 roku uczestniczył w polsko-brytyjskich rozmowach sztabowych na temat wojny z Niemcami, w charakterze tłumacza, protokolanta i sekretarza. Odbyto wówczas około dziesięciu posiedzeń, w trakcie których mówiono i pisano po francusku. Władając językiem angielskim „nie zdradzał się ze swej umiejętności”^[9] (Dziewanowski mówił biegle po francusku, angielsku, niemiecku, rosyjsku i włosku^[8]).

W czasie II wojny światowej w Polskich Siłach Zbrojnych. Po wojnie na emigracji. Członek komisji Historycznej Sztabu Generalnego (1945). Współorganizator Polskiego Towarzystwa Historycznego w Wielkiej Brytanii oraz pisma „Teki Historyczne”, członek Polskiego Towarzystwa Naukowego na Obczyźnie. Był wujem historyka Mariana Kamila Dziewanowskiego.

Publikacje

• Podręcznik do historii wojskowości powszechnej. Średniowiecze, Warszawa 1932 (reprint Oświęcim 2012).
• Zarys dziejów uzbrojenia w Polsce, Warszawa: Główna Księgarnia Wojskowa 1935 (wyd. 2 – Kraków: Krajowa Agencja Wydawnicza 1989).
• (współautor: Jan Litewski) Dzieje 1-ego pułku ułanów krechowieckich, Warszawa: Wojskowe Biuro Historyczne 1932.
• Polskie siły zbrojne w ciągu wieków, oprac. hist. W. Dziewanowski, A. Minkiewicz, przedm. M. Kukiel, London: „Orbis” 1944.

Ordery i odznaczenia

• Krzyż Walecznych (trzykrotnie) „za czyny męstwa i odwagi wykazane w bojach toczonych w latach 1918–1921”
• Medal Niepodległości
• Srebrny Krzyż Zasługi (19 marca 1935)^[5]
• Medal Pamiątkowy za Wojnę 1918–1921
• Medal Dziesięciolecia Odzyskanej Niepodległości
• Kawaler Orderu Legii Honorowej (Francja)
• Krzyż Wojenny za Męstwo Wojskowe (Włochy)

Przypisy

1. StanisławS. Łoza StanisławS. (red.), Czy wiesz kto to jest?, (Przedr. fotooffs., oryg.: Warszawa : Wydaw. Głównej Księgarni Wojskowej, 1938.), Warszawa: Wydawnictwa Artystyczne i Filmowe : na zam. Zrzeszenia Księgarstwa, 1983, s. 160 .
2. Dziennik Personalny Ministerstwa Spraw Wojskowych Nr 2 z 28 stycznia 1930 roku, s. 28.
3. Dziennik Personalny Ministerstwa Spraw Wojskowych Nr 7 z 23 października 1931 roku, s. 330.
4. Rocznik Oficerski 1932 ↓, s. 154, 798.
5. Rybka i Stepan 2006 ↓, s. 132.
6. Rybka i Stepan 2006 ↓, s. 448-449.
7. Prosto do informacji. [w:] Katalog zbiorów polskich bibliotek naukowych [on-line]. Centrum Nukat. Biblioteka Uniwersytecka w Warszawie, 2016. [dostęp 2016-12-16]. (pol.).
8. M.K. Dziewanowski. Zgon historyka wojen i wojskowości. „Miesięcznik Kultura”, s. 70-71, 1951. (pol.). 
9. Notatka 1941 ↓, s. 319.

Bibliografia

• Notatka z rozmowy z mjr. dypl. kaw. Władysławem Dziewanowskim przeprowadzonej 1 maja 1941 roku w hotelu Rubens w Londynie. Instytut Polski i Muzeum im. gen. Sikorskiego w Londynie, sygn. B.I.3a, 1941. [dostęp 2016-12-02]. [zarchiwizowane z tego adresu (2017-07-07)].
• Dziennik Personalny Ministerstwa Spraw Wojskowych. [dostęp 2019-09-07].
• Rocznik Oficerski 1923. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1923.
• Rocznik Oficerski 1924. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1924.
• Rocznik Oficerski 1928. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1928.
• Rocznik Oficerski 1932. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1932.
• Stanisław Łoza (red.): Czy wiesz kto to jest?. Warszawa: Główna Księgarnia Wojskowa, 1938, s. 160. [dostęp 2020-12-17].
• Ryszard Rybka, Kamil Stepan: Rocznik oficerski 1939. Stan na dzień 23 marca 1939. Kraków: Fundacja CDCN, 2006. ISBN 978-83-7188-899-1.
• Rafał Stobiecki, Klio na wygnaniu. Z dziejów polskiej historiografii na uchodźstwie w Wielkiej Brytanii po 1945 r., Poznań: Wydawnictwo Poznańskie 2005.
• Zbigniew Wawer, Dziewanowski Władysław [w:] Słownik historyków polskich, Warszawa 1994, s. 123.
• Polskie Towarzystwo Naukowe na Ojczyźnie

Kontrola autorytatywna (osoba):

• ISNI: 0000000409610104
• VIAF: 303645753
• NKC: js2011620684
• BIBSYS: 10017923
• PLWABN: 9810660251505606
• NUKAT: n97029853
• LIH: LNB:Hvv;=CE