Władysław II Jagiellończyk

Władysław II Jagiellończyk
Ilustracja
Wizerunek herbu
król Czech
Okres

od 1471
do 1516

Poprzednik

Jerzy z Podiebradów

Następca

Ludwik II Jagiellończyk

król Węgier i Chorwacji
Okres

od 1490
do 1516

Poprzednik

Maciej Korwin

Następca

Ludwik II Jagiellończyk

Dane biograficzne
Dynastia

Jagiellonowie

Data i miejsce urodzenia

1 marca 1456
Kraków

Data i miejsce śmierci

13 marca 1516
Buda

Ojciec

Kazimierz IV Jagiellończyk

Matka

Elżbieta Rakuszanka

Żona

Barbara
Beatrycze
Anna

Dzieci

Anna
Ludwik

Władysław II Jagiellończyk cz. Vladislav II. Jagellonský, węg. II. Ulászló (ur. 1 marca 1456 w Krakowie, zm. 13 marca 1516 w Budzie) – królewicz polski, król czeski od 1471, węgierski i chorwacki od 1490, syn króla polskiego Kazimierza IV Jagiellończyka i Elżbiety Rakuszanki, córki króla Niemiec, Czech i Węgier Albrechta II Habsburga.

Droga do władzy

Walka o tron czeski

Władysław został w 1470 roku wyznaczony na następcę tronu przez króla czeskiego Jerzego z Podiebradów w zamian za pomoc Polaków w walce Jerzego z królem węgierskim i pretendentem do czeskiej korony, Maciejem Korwinem. Układem w Grazu Kazimierz Jagiellończyk uzyskał poparcie dla sukcesji syna w Czechach ze strony cesarza Fryderyka III Habsburga. Jerzy zmarł 22 marca 1471 r., a już dwa miesiące później, 27 maja, na zdominowanym przez sprzyjających Jagiellonom utrakwistów czeskim sejmie elekcyjnym w Kutnej Horze Władysław został obrany królem. Wkrótce potem, wprowadzony przez silne, dziesięciotysięczne polskie oddziały pod dowództwem Pawła Jasieńskiego, Jagiellończyk został 21 sierpnia ukoronowany na Hradczanach przez polskich biskupów na króla Czech[1].

Władysław zobowiązał się doprowadzić do unormowania stosunków państwa czeskiego z papieżem Sykstusem IV i spłacić długi Jerzego ciążące na czeskim skarbie. Walki z Węgrami trwały nadal. Korwin, cieszący się poparciem papieża oraz czeskich katolików i używający tytułu króla czeskiego, już wcześniej opanował Śląsk, Morawy i Łużyce. W 1474 roku Władysław zawarł w Norymberdze przymierze z cesarzem skierowane przeciw Węgrom. Tymczasem dyplomacja papieska zabiegała o sojusz Krzyżaków i Węgrów przeciw Czechom oraz Polsce. W tym samym roku wojsko polskie pokonało Węgrów pod Swanowicami i przystąpiło do oblężenia Wrocławia, którego jednak nie zdołało zdobyć. Później Kazimierz Jagiellończyk nie mógł już dłużej wspierać syna zbrojnie, ponieważ obradujący w Piotrkowie sejm nie zezwolił na dalszą wojnę. Władysław wkroczył do opanowanej przez Korwina Austrii, został jednak pokonany. Cesarz, jako senior władców czeskich, był zmuszony przekazać inwestyturę na Czechy królowi Węgier. Pod naciskiem stanów czeskich zawarto pokój w Brnie w 1478 roku, potwierdzony rok później w Ołomuńcu. Na jego mocy obaj pretendenci mieli używać tytułu króla czeskiego, a Korwin utrzymał władzę w opanowanych prowincjach.

Walka o tron węgierski

Państwa we władaniu dynastii Jagiellonów

W 1490 r., po śmierci Macieja Korwina doszło do podwójnej elekcji na Węgrzech: wybrano jednocześnie Władysława oraz jego brata, Jana Olbrachta. Władysław ożenił się z wdową po Korwinie, królewną neapolitańską Beatrycze. Między braćmi wybuchła wojna. W 1491 r. Władysław pokonał Olbrachta w bitwie pod Koszycami. Przy mediacji ojca walczących doszło w Koszycach do ugody, na mocy której królem węgierskim pozostał Władysław, a Jan Olbracht uzyskał prawa do korony w razie jego bezpotomnej śmierci. Niedługo potem ten ostatni zerwał porozumienie i wojna wybuchła na nowo. W 1491 r. Węgry najechał inny pretendent, król niemiecki Maksymilian I Habsburg. Na mocy układu w Preszburgu Władysław zapewnił mu prawa do następstwa tronu, w ten sposób przekreślając układ z własnym bratem. Olbracht wznowił działania wojenne i dopiero w 1492 r. został ostatecznie pokonany w bitwie pod Preszowem przez magnata węgierskiego sprzymierzonego z Habsburgami, Stefana Zapolyę. W tym samym roku zmarł Kazimierz i Jan Olbracht objął po nim tron w Polsce. W 1494 doszło do zjazdu Jagiellonów w Lewoczy, gdzie Jan Olbracht i pozostali bracia postanowili wspierać Władysława jako króla Węgier. W 1497 Władysław nie udzielił Janowi Olbrachtowi obiecanej pomocy wojskowej podczas, wyprawy tego ostatniego do Mołdawii, co przyczyniło się do polskiej klęski pod Koźminem. Mimo to w 1498 r. bracia zawarli przymierze przeciw Turkom Osmańskim. Zdobywszy koronę Węgier, Władysław i jego współpracownicy stanęli przed trudnym zadaniem opanowania sytuacji w kraju. Skarb był pusty po latach kosztownej, mocarstwowej polityki Macieja Korwina, a wsie grabiła jego Czarna Armia, od lat już nieopłacana. Z tą ostatnią rozprawiła się w dużej mierze na własną rękę węgierska szlachta.

Król w rękach magnatów

Rozwój przywilejów szlacheckich

Znany ze swej powolności i słabego charakteru, Władysław II łatwo ulegał naciskom magnatów i rywalizującej z nimi średniej szlachty. Ta ostatnia na Węgrzech bardzo się zaktywizowała i w ostatnich latach XV stulecia ochoczo zbierała pod bronią na corocznych zjazdach. W 1495 r. próbowano nawet wprowadzić prawo powszechnego udziału szlachty w sejmie (a nie przez posłów), choć projekt upadł na skutek oporu magnatów. Podczas serii takich zjazdów szlachta wysuwała pod adresem króla kolejne postulaty polityczne i społeczne, wymusiła na Władysławie m.in.: przekształcenie Rady Królewskiej z ciała mianowanego przez władcę w wybierane przez sejm, ograniczenie czasu trwania obrad sejmu (do 15 dni), wykluczenie duchownych z obejmowania godności świeckich oraz, przejściowo, niedopuszczenie cudzoziemców do dziedziczenia korony. Mimo że wszystkich postulatów nie zrealizowano (wpływowi magnaci nie godzili się na pełne uzależnienie władcy od szerszych kręgów szlachty), to jednak władza królewska została w dużej mierze uzależniona od sejmu, czemu Władysław nie potrafił się sprzeciwić. W czasie pobytów króla na Węgrzech, Czechy podobnie stały się widownią sporów pomiędzy elitą magnacką a pomniejszymi panami. Oba stany działały natomiast zgodnie przeciwko miastom i chłopom. W 1487 roku sejm czeski odebrał chłopom prawo do zmiany pana lub przeprowadzki do miasta, a w 1490 roku całkowicie przypisał ich do ziemi (glebae adscriptum). W 1500 roku Władysław nadał przywileje szlachcie czeskiej, m.in.: zgodził się na kodyfikację prawa (tzw. Konstytucję Władysławowską), która ustanawiała trzy izby sejmowe: magnacką, szlachecką i mieszczańską, przy czym dla ostatniej przewidywano tylko głos doradczy i tylko w sprawach dotyczących miast. Z czasem miasta czeskie, w przeciwieństwie do węgierskich, zdołały umocnić swoją pozycję w sejmie, jednak oba państwa znalazły się w rękach oligarchii magnackich, umiejętnie sterujących uległym królem i nastawianą wrogo głównie do niższych stanów szlachtą.

Wojna chłopska na Węgrzech

W 1513 r. papież Leon X ogłosił krucjatę przeciw Turkom, a rok później kanclerz i prymas Węgier w jednej osobie, kard. Tamás Bakócz (sam pochodzenia chłopskiego) zebrał liczną armię chłopską, która miała wyruszyć na Bałkany. Pod naciskiem szlachty węgierskiej, niezadowolonej z odpływu mas pracujących ze wsi krucjatę odwołano, a zawiedzione tłumy chłopów zwróciły się przeciw elitom. Panów okrzyknięto złem, przeciw któremu należy prowadzić krucjatę. Do buntu dołączył się plebs miast oraz mniejszości etniczne, Rumuni, Rusini i Serbowie. Rebelię próbował powstrzymać król Władysław, wydając specjalną odezwę, w której obiecywał wolność tym, którzy się poddają, ale groził śmiercią upartym buntownikom. Początkowo powstańcy odnieśli parę sukcesów, zwłaszcza w Siedmiogrodzie. Decydujące starcie, pod Temeszvárem, przegrali. Słabo zorganizowani i uzbrojeni ulegli przewadze regularnej armii magnackiej pod wodzą wojewody siedmiogrodzkiego, Jana Zapolyi i Stefana Batorego. Po kilku kolejnych, drobnych sukcesach rebelia ostatecznie upadła. Przywódcy powstania, Dózsa i Mészáros zostali spaleni na stosie. W tym samym roku sejm węgierski uchwalił przypisanie chłopów do ziemi (glebae adscriptum, podobnie jak wcześniej w Czechach), a także zakaz obejmowania dostojeństw kościelnych i noszenia broni przez chłopów. W ten sposób umocniła się patrymonialna dominacja szlachty węgierskiej nad chłopstwem.

Król wobec polityki Habsburgów

W 1476 r. Władysław II poślubił Barbarę Hohenzollernównę, córkę margrabiego Brandenburgii Albrechta Achillesa, jednak wycofał się z tego małżeństwa, kiedy Barbara straciła księstwo głogowskie. W 1498 r. sejm węgierski uchwalił zakaz dopuszczania obcych posłów do obrad szlachty wybierającej króla. Węgierska średnia szlachta chciała w ten sposób wyeliminować Habsburgów z rozgrywek o węgierski tron. W 1500 roku zawarł w Budzie przymierze z Polską i Francją przeciw Turkom Osmańskim i Habsburgom. Dla umocnienia układu Władysław pojął za żonę Annę de Foix, córkę francuskiego możnego Gastona II de Foix. W 1505 r. sejm węgierski w Rákoš ostatecznie zamknął cudzoziemcom drogę do węgierskiej korony, ale Władysław potajemnie zawarł pakt z Maksymilianem I w Wiener Neustadt, przyznając mu na powrót prawa sukcesyjne. Maksymilian wkroczył na Węgry i zajął Pożoń i Sopron, domagając się cofnięcia uchwał sejmu. Zawarto więc kolejną umowę w Wiedniu, w której oficjalnie potwierdzono następstwo tronu dla Habsburgów. W 1506 urodził się jednak jedyny syn Władysława Ludwik II Jagiellończyk, co teoretycznie przekreślało możliwość austriackiego dziedziczenia. Ostatecznie w 1515 r. w Wiedniu cesarz adoptował Ludwika, a w 1517 r. zaaranżowano małżeństwa Anny Jagiellonki, córki Władysława z wnukiem cesarza, Ferdynandem Habsburgiem oraz Ludwika Jagiellończyka z wnuczką cesarza, Marią Habsburg.

Ze względu na słabość charakteru i gnuśność, zyskał od Węgrów przydomek Dobzse (w tłumaczeniu z polskiego na łacinę rex bene – „król dobrze”, od nadużywania tego słowa).

Genealogia

Władysław II
Jagiełło

ur. ok. 1351
zm. 1 VI 1434
Zofia
Holszańska

ur. ok. 1405
zm. 21 IX 1461
Albrecht II
Habsburg

ur. 16 VIII 1397
zm. 27 X 1439
Elżbieta
Luksemburska 1)
ur. 1409
zm. 1442
         
     
  Kazimierz IV
Jagiellończyk

ur. 30 XI 1427
zm. 7 VI 1492
Elżbieta
Rakuszanka

ur. 1436
zm. 30 VIII 1505
     
   
1
Barbara
Hohenzollern
2)
ur. 29/30 V 1464
zm. 4 IX 1515
OO   19/20 VIII 1476
2
Beatrycze
Aragońska
3)
ur. 14 XI 1457
zm. 13 IX 1508
OO   4 X 1490 (ślub tajny)
Władysław II
Jagiellończyk

ur. 1 III 1456
zm. 13 III 1516
3
Anna
de Foix

ur. po 1469
zm. 26 VII 1506
OO   6 X 1502
                   
                   
   3    3            
Anna Jagiellonka 4)
 ur. 23 VII 1503
 zm. 27 I 1547
 
Ludwik II Jagiellończyk
 ur. 1 VII 1506
 zm. 29 VIII 1526
 
  1. córka Zygmunta Luksemburskiego
  2. córka Albrechta III Achillesa, wdowa po Henryku XI głogowskim
  3. wdowa po Macieju Korwinie
  4. żona Ferdynanda I Habsburga, matka Elżbiety Habsburżanki, Maksymiliana II Habsburga, Katarzyny Habsburżanki, Karola Styryjskiego

Przypisy

  1. Ludwik Kolankowski: Polska Jagiellonów. Dzieje polityczne, Księgarnia Gubrynowicz i Syn, Lwów 1936, s. 118

Bibliografia

  • W. Felczak, Historia Węgier, Ossolineum, Wrocław-Warszawa-Kraków 1983.
  • Denys Hay, Europa w XIV i XV wieku, Hanna Zaremska (tłum.), Warszawa: PIW, 2001, ISBN 83-06-02852-X, OCLC 749829242.
  • Słownik władców Europy średniowiecznej, Józef Dobosz, Maciej Serwański, Ilona Czamańska, wyd. 2, Poznań: Wydawnictwo Poznańskie, 2002, ISBN 83-7177-102-9, OCLC 316557182.
  • Stanisław Andrzej Sroka, Historia Węgier do 1526 roku w zarysie, Bydgoszcz: Homini, 2000, ISBN 83-87933-75-9, OCLC 749805493.
  • B. Zientara, Historia powszechna średniowiecza, Wydawnictwo Trio, Warszawa 2002. ISBN 83-85660-94-1.

Read other articles:

У этого топонима есть и другие значения, см. Береговая улица. Береговая улица Береговая улица, д. 4, к. 3 (вид в сторону Никольского тупика) Общая информация Страна Россия Город Москва Округ СЗАО Район Покровское-Стрешнево Исторический район Иваньково Протяжённость 1,1 км Ме...

 

Палатка — термін, який має кілька значень. Ця сторінка значень містить посилання на статті про кожне з них.Якщо ви потрапили сюди за внутрішнім посиланням, будь ласка, поверніться та виправте його так, щоб воно вказувало безпосередньо на потрібну статтю.@ пошук посилань са

 

American TV series or program The New Bob Cummings ShowBob Cummings and Roberta ShoreAlso known asThe Bob Cummings ShowGenreSitcomCreated byRoland KibbeeWritten byJerry AdelmanRoscoe J. Armbuster JrMel DiamondLee ErwinRobert FisherAustin KalishSheldon KellerHoward LeedsAlan LipscottMilt RosenSheldon StarkDirected byEarl BellamyJohn EnglishDon WeisStarringBob CummingsRoberta ShoreMurvyn VyeComposerStanley WilsonCountry of originUnited StatesOriginal languageEnglishNo. of seasons1No. of ep...

Newspaper in Pittsburgh, Pennsylvania, United States Pittsburgh Post-GazetteThe November 2, 2018 front pageof the Pittsburgh Post-GazetteTypeDaily online / semiweekly print newspaperFormatBroadsheetOwner(s)Block CommunicationsPublisherJohn Robinson BlockPresidentTracey DeAngeloEditorStan WischnowskiFounded1786; 237 years ago (1786) (as The Pittsburgh Gazette)Headquarters358 North Shore DrivePittsburgh, Pennsylvania 15212CountryUnited StatesCirculation74,444 daily (101,747 Su...

 

Fahad Al MubarakPetahanaMulai menjabat Desember 2011 Sunting kotak info • L • B Fahad Al Mubarak adalah kepala Saudi Arabian Monetary Agency, bank sentral Kerajaan Arab Saudi.[1] Referensi ^ Salinan arsip. Diarsipkan dari versi asli tanggal 2023-03-14. Diakses tanggal 2016-06-20.  lbsGubernur bank sentral Group of 20 saat ini Sandleris Lowe Campos Neto Poloz Yi Lagarde Villeroy de Galhau Weidmann Das Warjiyo Visco Kuroda León Nabiullina Al-Khulaifi Kganyago Lee...

 

この存命人物の記事には検証可能な出典が不足しています。信頼できる情報源の提供に協力をお願いします。存命人物に関する出典の無い、もしくは不完全な情報に基づいた論争の材料、特に潜在的に中傷・誹謗・名誉毀損あるいは有害となるものはすぐに除去する必要があります。出典検索?: 陳夢 – ニュース · 書籍 · スカラー · CiNii · J-ST...

Teeth & TongueTeeth & Tongue, Oxford Arts Factory, Sydney, August 2014Background informationOriginMelbourne, Victoria, AustraliaGenresIndie rockYears active2007 (2007)–2017 (2017)LabelsDot DashRemote ControlInertiaOmnianPast membersSee belowWebsiteteethandtongue.com Teeth & Tongue were an Australian indie rock band formed in 2007 by Jessica Claire Cornelius, a New Zealand-born singer-songwriter and musician. The project has included other members, such as James Harvey ...

 

Musical This article is about the stage musical that premiered in 1963. For the 1969 film adaptation, see Oh! What a Lovely War. Oh, What a Lovely War!Original London Cast RecordingMusicVariousLyricsVariousBookJoan Littlewood and Theatre WorkshopBasisThe Long Long Trail by Charles Chilton, The Donkeys by Alan ClarkProductions1963 Stratford 1963 West End 1964 Broadway 2002 West End revival 2010 UK Tour 2014 Stratford revival Birmingham Theatre School- 2014 Oh, What a Lovely War! is an epic mus...

 

University in India Kalinga UniversityMottoKnowledge creation for a vibrant and inclusive society.TypePrivateEstablished2011 (2011)AccreditationUGCAcademic affiliationsNAACChairmanRajeev Kumar [1]ChancellorSandeep Arora [1]Vice-ChancellorR. Shridhar [1]LocationNaya Raipur, Chhattisgarh, India21°10′01″N 81°49′16″E / 21.167°N 81.821°E / 21.167; 81.821CampusUrbanAffiliationsAICTE, AIU, BCI, INC, NCTE, PCI[2]Websitekalingaun...

For the more generic use of the word chūdan in Japanese martial arts, meaning middle-level, see Chūdan. Kendo practice at an agricultural school c.1920. The person at right in the foreground is in chūdan-no-kamae, the person at left is in jōdan-no-kamae. Chūdan-no-kamae (中段の構え:ちゅうだんのかまえ), occasionally Chūdan-gamae, or simply Chūdan as it is shortened to in many Japanese martial arts schools that instruct in the use of the katana (sword). Chūdan-no-kamae tra...

 

Benjamin Isaac Información personalNacimiento 10 de mayo de 1945 (78 años)Ginebra (Suiza) Nacionalidad IsraelíEducaciónEducado en Universidad de ÁmsterdamUniversidad de Tel Aviv Información profesionalOcupación Historiador Área Estudios clásicos Empleador Universidad de Tel Aviv Miembro de Academia Israelí de Ciencias y HumanidadesSociedad Filosófica Estadounidense Distinciones Premio Israel (2008) [editar datos en Wikidata] Benajamin Isaac Benjamin Henri Isaac (Ben ...

 

Order of Tahiti NuiOrdre de Tahiti Nui (French)Awarded by  French PolynesiaTypeTerritorial order of meritEstablished5 June 1996EligibilityMust be of French nationalityAwarded forOutstanding merit in the service of French PolynesiaStatusCurrently AwardedGrand MasterPresident of French PolynesiaClasses Maximum number of members: 0  1  Grand-maître 010  Grand(s)-croix 040  Commandeur(s) 100  Officier(s) 300  Chevalier(s; plural form) Grand Croix Commandeur Off...

Swedish Championship league in women's ice hockey Swedish Women's Hockey LeagueSvenska damhockeyligan (Swedish) Current season, competition or edition: 2023–24 SDHL seasonFormerlyRiksserien (2007–2016)SportIce hockeyFounded2007 (2007)FounderSwedish Ice Hockey AssociationInaugural season2007–08PresidentAgne BengtssonNo. of teams10Country SwedenMost recentchampion(s)Luleå HF/MSSK (2022–23)Most titlesLuleå HF/MSSK (6)TV partner(s)C More Sport, SVTRelegation toNDHLRelated...

 

«NCS» redirige aquí. Para el sello discográfico británico, véase NoCopyrightSounds. El modelo de color NCS se basa en los tres pares de colores básicos: (blanco–negro, verde–rojo y amarillo–azul) según la comparación de colores opuestos. Los colores de la bandera de Suecia son oficialmente NCS 0580-Y10R para el tono de amarillo, y NCS 4055-R95B para el tono de azul. El Natural Colour System ®© (Sistema de Color Natural), conocido por sus siglas en inglés NCS, es un sistema d...

 

Brazilian group rhythmic gymnast This biography of a living person relies on a single source. You can help by adding reliable sources to this article. Contentious material about living people that is unsourced or poorly sourced must be removed immediately. (August 2021) (Learn how and when to remove this template message) Emanuelle LimaPersonal informationCountry represented BrazilBorn (1996-05-03) 3 May 1996 (age 27)DisciplineRhythmic gymnasticsLevelSenior International EliteY...

Bangladeshi physicist (1933–2021) For other people with the same name, see Haroon Rashid. A. M. Harun-ar-RashidRashid in 2015Born(1933-05-01)1 May 1933Barisal district, Bengal Presidency, British IndiaDied9 October 2021(2021-10-09) (aged 88)Dhaka, BangladeshAlma materUniversity of DhakaUniversity of GlasgowScientific careerFieldsPhysicsInstitutionsUniversity of DhakaUniversity of Texas, AustinUniversity of California, Los AngelesUniversity of IslamabadThesisLow energy K-meson-nucl...

 

Scottish peerage Charles Seton, 2nd Earl of Dunfermline. Earl of Dunfermline was a title in the Peerage of Scotland. It was created in 1605 for Alexander Seton, 1st Lord Fyvie, fourth son of George Seton, 7th Lord Seton (see Earl of Winton for earlier history of the family). Seton had already been created Lord Fyvie in the Peerage of Scotland, in 1598, with remainder to his elder brother, John Seton. He was succeeded by his son, the second Earl. He was Keeper of the Privy Seal of Scotland bet...

 

الصفحه دى يتيمه, حاول تضيفلها مقالات متعلقه لينكات فى صفحات تانيه متعلقه بيها. توماس ر. كورنيليوس   معلومات شخصيه الميلاد 16 نوفمبر 1827[1]  ميزورى  الوفاة 24 يونيه 1899 (72 سنة)[1]  اوريجون  مواطنه امريكا  الحياه العمليه المهنه سياسى  الحزب الحزب الجمهورى ف...

قرية راس حبيش  - قرية -  تقسيم إداري البلد  اليمن المحافظة محافظة إب المديرية مديرية حبيش العزلة عزلة جبل خضراء السكان التعداد السكاني 2004 السكان 976   • الذكور 438   • الإناث 538   • عدد الأسر 153   • عدد المساكن 160 معلومات أخرى التوقيت توقيت اليمن (+3 غرينيتش) ...

 

English architect Upton Hall, Nottinghamshire Aylsham workhouse, south elevation William John Donthorn (1799 – 18 May 1859) was a notable early 19th-century English architect, and one of the founders of what became the Royal Institute of British Architects (RIBA). He was born in Swaffham, Norfolk and a pupil of Sir Jeffry Wyattville. He worked both in the Gothic and Classical styles but is perhaps best known for his severe Greek Revival country houses, most of which have been demolished. In...

 

Strategi Solo vs Squad di Free Fire: Cara Menang Mudah!