Jan I (Hanusz) raciborski (ur. ok. 1332, zm. pomiędzy 1380 a 1382) – książę opawski, karniowski i raciborski w latach 1365-1377, od 1377 roku w wyniku podziału w Raciborzu, Karniowie i Bruntalu, do 1375 w Pszczynie i Mikołowie (sprzedane książętom opolskim), 1378 - 1382 strata Żor (zastawione książętom cieszyńskim). Pochodził z dynastii Przemyślidów.
Jan I był najstarszym synem księcia opawskiego i raciborskiego Mikołaja II i jego pierwszej żony Anny raciborskiej. Urodził się około 1332 i doświadczenie polityczne zdobywał jeszcze za życia zmarłego w 1365 ojca, który wysłał go na dwór Karola IV Luksemburskiego do Pragi. W 1361 za radą suwerena pojął za żonę księżniczkę żagańską Annę. Jan, jako wasal uczestniczył również w wielu aktach politycznych Luksemburgów m.in. w 1370 był świadkiem uroczystości wcielenia Łużyc do korony czeskiej, a sześć lat później w Karlowych Warach poręczał nadanie Moraw Jodokowi Luksemburskiemu.
Po śmierci ojca Jan do 1377 był opiekunem młodszego przyrodniego rodzeństwa (byli to Mikołaj III, Wacław i Przemek) i mimo formalnych współrządów został faktycznym władcą dużej dzielnicy opawsko-raciborskiej. Uwidoczniło się to chociażby w przyjęciu tytułu księcia opawsko-raciborskiego, czy też w potwierdzeniu prawa magdeburskiego miastu Opawie w 1372. W 1377 pod naciskiem wielmożów i młodszych braci Jan zdecydował się na podział ojcowizny, w wyniku którego w jego rękach pozostał Racibórz, Bruntal i Karniów.
Wcześniej bo jeszcze w 1375 w związku z kłopotami finansowymi Jan odsprzedał księciu opolskiemu Władysławowi okręgi Pszczyny i Mikołowa. W 1378 z tych samych powodów zastawił księciu cieszyńskiemu Przemysławowi Noszakowi miasteczko Żory.
Z małżeństwa z Anną, córką księcia żagańskiego Henryka V Żelaznego Jan I doczekał się dwóch synów - Jana II zwanego Żelaznym i Mikołaja IV, oraz córkę Małgorzatę (zm. 1407, wydaną za księcia cieszyńskiego Bolesława I).
Nie wiadomo kiedy dokładnie zmarł Jan I Raciborski, musiało to jednak nastąpić pomiędzy 16 lutego 1380 a 28 października 1382. Pochowany zaś został w klasztorze dominikanek w Raciborzu.
Wywód przodków:
- Mikołaj I (1269–1308)
- Bolesław III Rozrzutny (1308–1311)
- do korony czeskiej (1311–1318)
- Mikołaj II (1318–1365)
- Jan I, Mikołaj III, Wacław I, Przemek I (1365–1377)
- Wacław I, Przemek I (1377–ok. 1381)
- Przemek I (ok. 1381–1433)
- Wacław II, Mikołaj IV, Wilhelm I, Ernest I, Przemek II Starszy (1433–1437)
- Wacław II, Wilhelm I, Ernest I, Przemek II Starszy (1437–1445/9)
- Wilhelm I, Ernest I, Przemek II Starszy (1445/9–1452)
- Ernest I (1452–1456)
- zastaw książętom opolskim (1456)
- odsprzedaż możliwości wykupu Jerzemu z Podiebradów (1464)
- Wiktoryn z Podiebradów (1465–1485)
- Jan Korwin (1485–1501)