|
Undekan
Undekan
|
|
| Nazewnictwo
|
|
|
| Nomenklatura systematyczna (IUPAC)
|
undekan
|
| Inne nazwy i oznaczenia
|
| n-undekan
|
|
| Ogólne informacje
|
| Wzór sumaryczny
|
C11H24
|
| Inne wzory
|
CH
3(CH
2)
9CH
3
|
| Masa molowa
|
156,31 g/mol
|
| Wygląd
|
bezbarwna ciecz
|
| Identyfikacja
|
| Numer CAS
|
1120-21-4
|
| PubChem
|
14257
|
|
|
| InChI
|
InChI=1S/C11H24/c1-3-5-7-9-11-10-8-6-4-2/h3-11H2,1-2H3
|
| InChIKey
|
RSJKGSCJYJTIGS-UHFFFAOYSA-N
|
|
| Właściwości
|
|
|
| Gęstość
|
| 0,7402 g/cm³ (20 °C)[1]; ciecz
|
|
|
| Rozpuszczalność w wodzie
|
| 0,000004 g/kg (25 °C)[2]
|
| w innych rozpuszczalnikach
|
| mieszalny bez ograniczeń z etanolem i eterem dietylowym[1]
|
|
|
| Temperatura topnienia
|
−25,54 °C[1]
|
| Temperatura wrzenia
|
195,9 °C[1]
|
| Punkt krytyczny
|
365 °C[3]; 2,01 MPa[3]; 683 cm³/mol ≈ 0,229 g/cm³[3]
|
| Lepkość
|
1,098 mPa·s (25 °C, 1 atm)[4]
|
| Napięcie powierzchniowe
|
24,41 mN/m (25 °C, 1 atm)[5]
|
| Prężność pary
|
0,05 kPa (25 °C)[6]
|
|
|
|
Jeżeli nie podano inaczej, dane dotyczą
stanu standardowego (25 °C, 1000 hPa)
|
|
|
Undekan, C
11H
24 – organiczny związek chemiczny z grupy alkanów.
Posiada potencjalnie 159 izomerów strukturalnych, nazywanych tradycyjnie undekanami. Według nomenklatury IUPAC nazwę undekan ma jedynie izomer liniowy, zwany zwyczajowo n-undekanem – pozostałe natomiast rozgałęzione izomery są alkilowymi pochodnymi niższych alkanów.
Undekan jest łagodnym feromonem płciowym dla motyli nocnych oraz niektórych gatunków karaczanów, natomiast u wielu gatunków mrówek jest przekaźnikiem sygnału ostrzegawczego[9]. W chromatografii gazowej stosowany jest w charakterze wzorca wewnętrznego[10] oraz jako składnik roztworów służących do ewaluacji kapilarnych kolumn chromatograficznych[11].
Izomery undekanu
Przypisy
- ↑ a b c d Haynes 2016 ↓, s. 3-544.
- ↑ Haynes 2016 ↓, s. 5-166.
- ↑ a b c Haynes 2016 ↓, s. 6-82.
- ↑ Haynes 2016 ↓, s. 6-247.
- ↑ Haynes 2016 ↓, s. 6-194.
- ↑ a b Haynes 2016 ↓, s. 16-31.
- ↑ Undecane (nr U407) – karta charakterystyki produktu Sigma-Aldrich (Merck) na obszar Polski. [dostęp 2021-07-01]. (przeczytaj, jeśli nie wyświetla się prawidłowa wersja karty charakterystyki)
- ↑ Undecane (nr U407) (ang.) – karta charakterystyki produktu Sigma-Aldrich (Merck) na obszar Stanów Zjednoczonych. [dostęp 2018-03-05]. (przeczytaj, jeśli nie wyświetla się prawidłowa wersja karty charakterystyki)
- ↑ B.B. Hölldobler B.B., E.O.E.O. Wilson E.O.E.O., The Ants, Harvard University Press, 1990, s. 287, ISBN 0-674-04075-9 .
- ↑ Manual on Hydrocarbon Analysis, E.W.E.W. Drews (red.), wyd. 6, Baltimore: ASTM, 1998, s. 784, ISBN 0-8031-2080-X .
- ↑ Eugene F.E.F. Barry Eugene F.E.F., Robert L.R.L. Grob Robert L.R.L., Columns for Gas Chromatography: Performance and Selection, Heboken: John Wiley & Sons, 2007, s. 118, ISBN 978-0-471-74043-8 .
Bibliografia
|
|
