Gmina powstała w 1934 roku i istniała do 24 października 1972 roku (w latach 1950–1972 jako gromada), kiedy to (mimo licznych protestów) została połączona z gromadą Żegocina, tworząc gminę Trzciana-Żegocina. W 1976 zmieniono nazwę gminy na gminę Żegocina. W lipcu 1993 zawiązał się w TrzcianieSpołeczny Komitet na Rzecz Reaktywowania Gminy Trzciana, który doprowadził do reaktywowania gminy 30 grudnia 1994 roku[2].
Tereny gminy. Na horyzoncie góra Kamionna i Pasierbiecka Góra
Obszar gminy leży w Karpatach Zachodnich i przynależy do dwóch jednostek geograficznych: Pogórza Wiśnickiego i Beskidu Wyspowego. Większa część terenów gminy leży na obszarze Pogórza Wiśnickiego, które jest częścią Pogórza Zachodniobeskidzkiego, a to z kolei Pogórza Karpackiego. Krajobraz jest typowy dla pogórza – łagodne stoki o wysokości do 390 m n.p.m., poprzecinane licznymi potokami spływającymi z obu stron do rzeki. Potoki te często tworzą strome jary, zwykle zadrzewione na całej długości. Skrajny, południowy obszar gminy (część wsi Kamionna) należy do Beskidu Wyspowego. Są to północne, w górnej części całkowicie zalesione stoki Kamionnej (801 m n.p.m.) i Pasierbieckej Góry – (764 m n.p.m.).
Cały teren gminy znajduje się w zlewni Raby. Największy ciek to płynący przez środek gminy, przez miejscowości Łąkta Dolna i Trzciana Potok Sanecki, zwany też Sanką. Północne zbocza Kamionnej, Pasierbieckiej Góry i południowej części gminy odwadniają potoki Kamionka i Przeginia oraz jej dopływ Rdzawka. W północnej części gminy płyną tylko dwa niewielkie potoki; Kaliszanka i Cichawka. Sieć wodna jest gęsta, duża jest też liczba źródeł występujących w warstwach piaskowca. Są to głównie źródła szczelinowe, niektóre mają dużą wydajność.
Przyroda
Diabelski kamień w Trzcianie
Według geobotanicznej regionizacji Polski B. Pawłowskiego M. Towpasza gmina Trzciana znajduje się w prowincji Górskiej, Środkowoeuropejskiej, w dziale Karpat Zachodnich, okręgu Pogórze Karpat Zachodnich, podokręgu Pogórze Fliszowe. Większa część terenu to piętro pogórza, południowe obszary (Pasierbiecka Góra i góra Kamionna) znajdują się w reglu dolnym. Lasy zajmują 23,5% powierzchni gminy, są to różnorodne zespoły leśne, głównie grądy, łęgi, jedliny, bory sosnowe i buczyny. Są to lasy silnie zmodyfikowane przez działalność człowieka. Jedynie w podwierzchołkowych partiach góry Kamionnej zachowały się prawie naturalne fragmenty pierwotnych lasów. Większą część powierzchni zajmują zbiorowiska nieleśne; pola uprawne, półnaturalne zbiorowiska jak łąki i pastwiska oraz niewielkie zbiorowiska synantropijne w pobliżu ludzkich siedzib.
Obszar gminy należy do Obszaru Chronionego Krajobrazu Pogórza Wiśnickiego. Brak tu większych zakładów przemysłowych, rolnictwo w dużej części tradycyjne. Na terenie gminy znajduje się jeden rezerwat przyrody – rezerwat przyrody Kamionna obejmujący podszczytowy, dobrze zachowany fragment lasu na północnym zboczu góry Kamionna. Wiele starych drzew objęte jest ochroną jako pomniki przyrody.
