Powiat wielicki

Powiat wielicki

powiat
Pałac Przychockich – siedziba Starostwa Powiatu Wielickiego
Herb Flaga
Państwo	Polska
Województwo	małopolskie
TERC	1219
Siedziba	Wieliczka
Starosta	Roman Ptak
Powierzchnia	411 km²
Populacja (30.06.2024) • liczba ludności	144 555[1]
• gęstość	351,7 os./km²
Urbanizacja	26,5%
Tablice rejestracyjne	KWI
Adres urzędu: ul. Rynek Górny 2 32-020 Wieliczka
Szczegółowy podział administracyjny
Liczba gmin miejsko-wiejskich 2 Liczba gmin wiejskich 3
Położenie na mapie województwa
Strona internetowa
Biuletyn Informacji Publicznej

Powiat wielicki – powiat w Polsce (województwo małopolskie) z siedzibą w Wieliczce, utworzony w 1999 roku w ramach reformy administracyjnej. W jego skład wchodzi 91 miejscowości, powierzchnia wynosi 411 km²^[2]. Jest częścią aglomeracji krakowskiej.

W skład powiatu wchodzą:

• gminy miejsko-wiejskie: Niepołomice, Wieliczka
• gminy wiejskie: Biskupice, Gdów, Kłaj
• miasta: Niepołomice, Wieliczka

Według danych z 31 grudnia 2019 roku^[3] powiat zamieszkiwało 129 136 osób. Natomiast według danych z 30 czerwca 2020 roku powiat zamieszkiwały 129 984 osoby^[4].

Władze

Podział klubów w radzie powiatu wielickiego:

Klub	Liczba radnych
Prawo i Sprawiedliwość	10
Porozumienie Samorządowe	8
Koalicja Obywatelska	6
Niezależni - Po Prostu	1

Koalicję rządzącą tworzą: Koalicja Obywatelska i Porozumienie Samorządowe.

Starostowie

• Adam Kociołek – 1999–2006
• Jacek Juszkiewicz – 2006–2018
• Adam Kociołek – 2018–2024
• Roman Ptak – od 2024

Komunikacja

Poprzez węzeł niepołomicki i szarowski autostrady A4 powiat ma znakomite połączenie z aglomeracją krakowską. Sieć dróg lokalnych jest bardzo dobrze rozwinięta.

Zabytki

gmina Wieliczka

• Kopalnia soli w Wieliczce
• Zamek Żupny – Muzeum Żup Krakowskich w Wieliczce
• Kościół św. Klemensa w Wieliczce
• Kościół pw. św. Franciszka z Asyżu i klasztor oo. Franciszkanów w Wieliczce
• Kościółek pw. św. Sebastiana w Wieliczce
• Pałac Konopków z XVIII w. w Wieliczce
• Dawna synagoga w Wieliczce

Kopalnia Soli w Wieliczce, Kaplica św. Kingi

gmina Niepołomice

• Zamek Królewski w Niepołomicach
• Kościół Dziesięciu Tysięcy Męczenników w Niepołomicach
• Ratusz z 1902 r., rynek, domy w rynku w Niepołomicach
• Kamienna figura Matki Boskiej z 1799 r. w Niepołomicach
• Kaplica cmentarna i mogiły powstańców z 1863 r.
• Cmentarz żydowski w Niepołomicach
• Klasztor sióstr Benedyktynek w Staniątkach

gmina Kłaj

• Dwór Żeleńskich z 1902 r. w Grodkowicach
• Mauzoleum Żeleńskich w Brzeziu
• Drewniane chaty w Kłaju

gmina Gdów

• Kościół parafialny pw. Narodzenia NMP w Gdowie
• Dwór w Cichawie
• Zespół dworsko-pałacowy w Bilczycach
• Dwór Lipowskich w Hucisku
• Kopiec gen. Jana Henryka Dąbrowskiego w Pierzchowie
• Dwór, spichlerz, park dworski w Fałkowicach

gmina Biskupice

• Zabytkowy drewniany Kościół z XVIII wieku pod wezwaniem św. apostołów Piotra i Pawła w Bodzanowie
• Kościół parafialny pw. św. Marcina w Biskupicach
• Dwór klasycystyczny w Łazanach
• Prehistoryczne cmentarzysko oraz osada w Biskupicach
• Kurhany w Jawczycach

Kościół w Bodzanowie pw. świętych apostołów Piotra i Pawła

Środowisko

W pobliskiej Puszczy Niepołomickiej – w znacznej części położonej na terenie gminy Kłaj – znajduje się rezerwat „króla puszczy” – żubra. Na obszarze 56 ha mieszka przeciętnie około 30 żubrów. W puszczy znajduje się wiele ciekawych rezerwatów przyrodniczych będących miejscem życia wielu rzadkich gatunków roślin i zwierząt. Dolina Raby należy do najchętniej odwiedzanych okolic w powiecie, gdzie w letnie dni można znaleźć ulgę w chłodnych wodach rzeki lub złowić smacznego pstrąga potokowego.

Podział gruntów w powiecie:

• użytki rolne – 64%
• lasy i tereny leśne – 15,6% (2005)

Demografia

Liczba mieszkańców powiatu wzrasta, co świadczy o jego funkcji sypialnianej dla aglomeracji krakowskiej.

Pod względem liczby mieszkańców powiat wielicki zajmuje 12 miejsce w województwie.

Liczba ludności (dane z 30 czerwca 2019):

	Ogółem		Kobiety		Mężczyźni
	osób	%	osób	%	osób	%
Ogółem	127 970	100	65 513	51,19	62 457	48,81
Miasto	36 841	28,79	19 242	15,04	17 599	13,75
Wieś	91 129	71,21	46 271	36,16	44 858	35,05

▶Wieś vs ▶miasto

Ogółem (▶k, ▶m)

Miasto (▶k, ▶m)

Wieś (▶k, ▶m)

• Średni dochód mieszkańca powiatu wielickiego: 2824,28 zł (2009).
• Bezrobocie w powiecie wielickim: 10,2% (listopad 2010).
• Przyrost naturalny: 2,2% (2009).
• Saldo migracji zew. i wew.: 12,5% (2009).

Gmina	Liczba mieszkańców	Udział w liczbie mieszkańców powiatu	Przyrost naturalny
Biskupice	8986	8,1%	3,7%
Gdów	16 802	15,2%	4,8%
Kłaj	10 054	9,1%	0,7%
Niepołomice	23 491	21,3%	-0,2%
Wieliczka	51 067	46,3%	2,4%
Ogółem	110 400	100,0%	2,2%

^[5]

• Piramida wieku mieszkańców powiatu wielickiego w 2014 roku^[6].

Kościoły i związki wyznaniowe

• 35 parafii katolickich obrządku łacińskiego (rzymskokatolickiego)
• 3 zbory Świadków Jehowy^[7]

Partnerzy powiatu

• powiat Monachium w Niemczech,
• miasto Ústí nad Labem w Czechach,
• Związek Gmin Dolnego Dorzecza Rzeki Raby

Znani ludzie związani z powiatem

• Jan Henryk Dąbrowski
• Feliks Boczkowski
• Ludwik Solski
• Antoni Pajdak
• Piotr Lewiński
• Mikołaj Wierzynek (starszy)
• Alfons Długosz
• Mieczysław Skulimowski
• Tadeusz Ajdukiewicz
• Władysław Żeleński
• Stanisław Skoczylas
• Władysław Skoczylas
• Michał Grażyński
• Bogumił Nowotny
• Walerian Czuma
• Ignacy Czuma
• Józef Wimmer
• Emil Bobrowski

Sąsiednie powiaty

• Od wschodu i południowego wschodu z powiatem bocheńskim.
• Od południowego zachodu z powiatem myślenickim.
• Od zachodu i północnego wschodu z powiatem krakowskim.
• Od północnego zachodu i północy z miastem Krakowem.

Przypisy

1. Wyniki badań bieżących - Baza Demografia - Główny Urząd Statystyczny [online], demografia.stat.gov.pl [dostęp 2020-05-20] .
2. Urząd Statystyczny w Krakowie, Powiat wielicki, Statystyczne vademecum samorządowca 2014
3. l, Ludność. Stan i struktura ludności oraz ruch naturalny w przekroju terytorialnym (stan w dniu 31.12.2019), 31 grudnia 2019 . Brak numerów stron w książce
4. GUS, TABL. II. LUDNOŚĆ, RUCH NATURALNY ORAZ MIGRACJE LUDNOŚCI WEDŁUG POWIATÓW W PIERWSZYM PÓŁROCZU 2020 R., 30 czerwca 2020 . Brak numerów stron w książce
5. Urząd Statystyczny w Krakowie (2009)
6. Wyniki badań bieżących - Baza Demografia - Główny Urząd Statystyczny [online], demografia.stat.gov.pl [dostęp 2017-11-26]  (pol.).
7. Dane według wyszukiwarki zborów, na oficjalnej stronie Świadków Jehowy jw.org [dostęp 2017-01-14] .

Linki zewnętrzne

• Gazeta „Głos Wielicki”. abwgraf.pl. [zarchiwizowane z tego adresu (2012-10-14)].

Kontrola autorytatywna (powiat):

• VIAF: 146584771
• LCCN: n80158529