Powiat oświęcimski

Powiat oświęcimski

powiat
Zamek w Oświęcimiu
Herb Flaga
Państwo	Polska
Województwo	małopolskie
TERC	1213
Siedziba	Oświęcim
Starosta	Andrzej Skrzypiński
Powierzchnia	406,03 km²
Populacja (31.12.2019) • liczba ludności	153 486[1]
• gęstość	378 os./km²
Urbanizacja	55,55%
Tablice rejestracyjne	KOS
Adres urzędu: ul. Wyspiańskiego 10 32-602 Oświęcim
Szczegółowy podział administracyjny
Liczba gmin miejskich 1 Liczba gmin miejsko-wiejskich 4 Liczba gmin wiejskich 4
Położenie na mapie województwa
Strona internetowa
Biuletyn Informacji Publicznej

Powiat oświęcimski – powiat w Polsce (województwo małopolskie), utworzony w 1999 roku w ramach reformy administracyjnej. Jego siedzibą jest miasto Oświęcim.

W skład powiatu wchodzą:

• gminy miejskie: Oświęcim
• gminy miejsko-wiejskie: Brzeszcze, Chełmek, Kęty, Zator
• gminy wiejskie: Osiek, Oświęcim, Polanka Wielka, Przeciszów
• miasta: Oświęcim, Brzeszcze, Chełmek, Kęty, Zator

Według danych z 31 grudnia 2019 roku^[2] powiat zamieszkiwało 153 486 osób. Natomiast według danych z 30 czerwca 2020 roku powiat zamieszkiwało 153 125 osób^[3].

Patronem powiatu jest Maksymilian Maria Kolbe^[4].

Zarys dziejów powiatu

• W kwietniu 1854 roku utworzono powiat oświęcimski, obejmujący miasto Oświęcim i 25 okolicznych miejscowości. Wchodził on w skład okręgu w Wadowicach. Na czele Urzędu Powiatowego stał naczelnik^[5].
• W 1866 roku zlikwidowano Urząd Powiatowy w Oświęcimiu, a jego terytorium włączono z dniem 28 maja 1867 roku do nowo utworzonego powiatu bialskiego^[5].
• 24 maja 1910 roku cesarz Franciszek Józef powołał starostwo w Oświęcimiu, które rozpoczęło działalność 1 lipca 1910 roku w biurach na zamku. Starostą oświęcimskim został Ludwik Wykowski^[5].
• Powiat oświęcimski wszedł 23 grudnia 1920 roku w skład województwa krakowskiego^[6].
• Do 17 grudnia 1923 roku starostą oświęcimskim był Stefan Żelechowski^[7].
• 1 kwietnia 1927 roku wyłączono z powiatu gminy: Przybradz, Graboszyce i Gierałtowice, które włączono do powiatu wadowickiego^[8].
• 1 kwietnia 1932 roku, w ramach oszczędności administracji państwowej, powiat został zniesiony. Gminy okręgu sądu grodzkiego w Oświęcimiu (większa część terytorium znoszonej jednostki) wcielono do powiatu bialskiego, a gminy okręgu sądu grodzkiego w Zatorze do powiatu wadowickiego^[9].
• W latach okupacji niemieckiej (1939–1945) terytorium byłego powiatu oświęcimskiego wchodziło w skład powiatu Bielitz (Landkreis Bielitz).
• 1 stycznia 1951 roku powiat został utworzony ponownie. W jego skład weszły gminy ze znoszonego powiatu bialskiego: Oświęcim, Brzeszcze, Kęty, Osiek i nowa gmina Wilamowice (utworzona w 1951 z części obszaru gmin Bestwina i Kęty) oraz miasta Oświęcim, Kęty i Wilamowice, a także wyłączone z powiatu wadowickiego miasto i gmina Zator^[10].
• 1 czerwca 1975 roku powiaty zostały zniesione. Gminy które wchodziły w jego skład, znalazły się w nowo utworzonym województwie bielskim^[11] oprócz gminy Brzeszcze, którą włączono do województwa katowickiego (1 stycznia 1992 roku z gminy Osiek wydzielono gminę Polanka Wielka^[12]).
• 1 stycznia 1999 roku wprowadzono trójstopniowy podział administracyjny kraju. Utworzono ponownie powiat oświęcimski, w skład którego weszły gminy: Oświęcim (miejska i wiejska), Brzeszcze, Chełmek (do 1975 roku w powiecie chrzanowskim), Kęty, Osiek, Polanka Wielka, Przeciszów i Zator^[13].
• 1 stycznia 2002 roku przyłączono do powiatu (gminy Osiek) wieś Głębowice wyłączoną z powiatu wadowickiego^[14].

Demografia

Liczba ludności (dane z 30 czerwca 2005):

	Ogółem		Kobiety		Mężczyźni
	osób	%	osób	%	osób	%
Ogółem	153 352	100	78 584	51,24	74 768	48,76
Miasto	85 134	55,52	44 350	28,92	40 784	26,60
Wieś	68 218	44,48	34 234	22,32	33 984	22,16

▶Wieś vs ▶miasto

Ogółem (▶k, ▶m)

Miasto (▶k, ▶m)

Wieś (▶k, ▶m)

• Piramida wieku mieszkańców powiatu oświęcimskiego w 2014 roku^[15].

Religia

• Kościół rzymskokatolicki z parafiami.
• Świadkowie Jehowy Sale Królestwa w Oświęcimiu, Brzeszczach i Kętach^[16][17].
• Adwentyści – kościół w Oświęcimiu.
• Zielonoświątkowcy – zbór w Oświęcimiu.

Sąsiednie powiaty

• powiat chrzanowski
• powiat wadowicki
• powiat bielski (śląskie)
• powiat pszczyński (śląskie)
• powiat bieruńsko-lędziński (śląskie)
• Jaworzno (miasto na prawach powiatu, śląskie)

Przypisy

1. Wyniki badań bieżących - Baza Demografia - Główny Urząd Statystyczny [online], demografia.stat.gov.pl [dostęp 2020-05-20] .
2. l, Ludność. Stan i struktura ludności oraz ruch naturalny w przekroju terytorialnym (stan w dniu 31.12.2019), 31 grudnia 2019 . Brak numerów stron w książce
3. GUS, TABL. II. LUDNOŚĆ, RUCH NATURALNY ORAZ MIGRACJE LUDNOŚCI WEDŁUG POWIATÓW W PIERWSZYM PÓŁROCZU 2020 R., 30 czerwca 2020 . Brak numerów stron w książce
4. Św. Maksymilian Kolbe patronem Ziemi Oświęcimskiej [online], Serwis informacyjny Prowincji św. Antoniego i bł. Jakuba Strzemię, 3 sierpnia 2018 [zarchiwizowane z adresu 2022-08-02] .
5. DariuszD. Nawrot DariuszD., Czasy austriackie do 1918 roku, [w:] BożenaB. Czwojdrak i inni red., Oświęcim miasto pogranicza, t. I, Warszawa: Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego, 2018, s. 192, 193, 205, ISBN 978-83-235-3303-0 .i inni
6. Dz.U. z 1920 r. nr 117, poz. 768.
7. II. Ruch służbowy w Ministerstwie Spraw Wewnętrznych od 1 grudnia 1923 do 1 stycznia 1924 r.. „Dziennik Urzędowy Ministerstwa Spraw Wewnętrznych”. 1, s. 22, 1 marca 1924. Ministerstwo Spraw Wewnętrznych. 
8. Dz.U. z 1927 r. nr 31, poz. 264.
9. Dz.U. z 1932 r. nr 1, poz. 3.
10. Dz.U. z 1950 r. nr 58, poz. 531.
11. Dz.U. z 1975 r. nr 17, poz. 92.
12. Dz.U. z 1991 r. nr 115, poz. 497.
13. Dz.U. z 1998 r. nr 103, poz. 652.
14. Dz.U. z 2001 r. nr 116, poz. 1241.
15. Powiat oświęcimski w liczbach. Powiat oświęcimski - Dane demograficzne [online], Polska w liczbach [dostęp 2016-01-21] , liczba ludności na podstawie danych GUS.
16. Dane według wyszukiwarki zborów, na oficjalnej stronie Świadków Jehowy jw.org [dostęp 2014-07-26] .
17. PawełP. Mocny PawełP., Świadkowie Jehowy wznawiają zebrania stacjonarne w powiatach olkuskim, oświęcimskim, wadowickim i chrzanowskim [online], olkusz.naszemiasto.pl, 7 kwietnia 2022 [dostęp 2022-04-07] .