Teju argentyński

Teju argentyński

Salvator merianae[1]
Duméril & Bibron, 1839
Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	zwierzęta
Typ	strunowce
Podtyp	kręgowce
Gromada	gady
Rząd	łuskonośne
Rodzina	tejowate
Rodzaj	Salvator[2]
Gatunek	teju argentyński
Synonimy
Lacertus tupinambis LACÉPÈDE 1788[3] Salvator merianae DUMÉRIL & BIBRON 1839[3] Teius teguixim GRAY 1845[3] Tupinambis teguixin BOULENGER 1885[3] Tupinambis rufescens PRESCH 1973[3] Tupinambis merianae DIRKSEN & DE LA RIVA 1999[4] Tupinambis merianae VRCIBRADIC et al. 2011[5]
Kategoria zagrożenia (CKGZ)[6]
najmniejszej troski

Teju argentyński, teju czarno-biały (Salvator merianae) – gatunek jaszczurki z rodziny tejowatych (Teiidae), jej największy przedstawiciel. Jaszczurki te zajmują podobne do waranów nisze ekologiczne, co jest przykładem ewolucji konwergentnej.

Morfologia

Opis

Młode jaszczurki mają zielone ubarwienie, nakrapiane czarnymi plamami. Kolory te zanikają już w kilka miesięcy po wykluciu. Dorosłe osobniki mają drobne, perliste łuski na całej długości ciała prócz głowy, gdzie występują większe, regularnie ułożone tarczki. Ubarwienie tych gadów jest czarno-białe. Wyraźnie widoczne są czarne plamki oraz poprzeczne pasy przebiegające od głowy, aż po długi, masywny ogon. Cechą wspólną dla wszystkich tejowatych jest rozwidlony długi język. W niewoli żyją około 15 lat^[7].

Rozmiary

Długość ciała samców dochodzi do 1,5 m wraz z ogonem. Samice są dużo mniejsze i ich długość ciała wynosi zwykle ok. 1 m.

Zasięg występowania

Jego naturalne występowanie obejmuje tropikalne i subtropikalne obszary od Kolumbii, Wenezueli i Gujany, poprzez dorzecze Amazonki, aż po Urugwaj, Paragwaj i północną Argentynę. Wpuszczony do środowiska (prawdopodobnie pochodzący z hodowli terrarystycznych) przez człowieka na Florydę w USA^[3][8].

Ekologia i zachowanie

Biotop

Gatunek ten posiada duże zdolności adaptacyjne, więc jego siedlisko jest bardzo zróżnicowane. Zamieszkuje zarówno lasy tropikalne, jak i otwarte przestrzenie, takie jak brzegi rzek, równiny porośnięte wysoką trawą oraz piaszczyste obszary przybrzeżne.

Pokarm

Jest wszystkożerny. Oprócz owadów, płazów i małych jaszczurek, zjada też owoce, a w środowiskach synantropijnych może zapolować na psy^[a]. Żywi się również jajami i padliną. Poszukuje pożywienia przede wszystkim w godzinach porannych. Większe ofiary chwyta w potężny zgryz i zabija je, energicznie uderzając nimi o ziemię. Mniejsze ofiary połyka w całości.

Zachowanie

Prowadzi dzienny, naziemny tryb życia. Ukrywa się w norach, które zapewniają im ochronę przed wilgocią i ekstremalnymi temperaturami.

Rozmnażanie

W okresie rozrodczym teju argentyńskie potrafią utrzymywać temperaturę ciała nawet o 10 °C wyższą od otoczenia. Są więc jednym z niewielu gatunków fakultatywnie endotermicznych. Prawdopodobnie jest to adaptacją służącą przyspieszaniu rozwoju zarodków w jajach (samica pilnuje jaj i może je ogrzewać). Endotermia samców może z kolei wynikać z sezonowych zmian hormonalnych lub mieć wspólne podłoże genetyczne z endotermią występującą u samic^[9].

Samica składa jaja w stertach liści. Gniazdo takie składać się może nawet z 65 jaj. Młode wylęgają się po około 60 dniach. Jak w przypadku większości gadów samica nie zajmuje się młodymi.

Hodowla

Teju argentyńskie nadają się na zwierzęta domowe, gdyż przywiązują się do swoich właścicieli i są dosyć spokojne. W dobrych warunkach mogą żyć nawet około 20 lat. Należy pamiętać jednak, że tak jak w przypadku większości gadów wymagają one stałej opieki i jeśli nie mają częstego kontaktu z człowiekiem, stają się bardziej agresywne i czują się niespokojnie, nawet w obecności właściciela.

Uwagi

1. Na podstawie dokumentalnego filmu przyrodniczego Łowcy dzikich zwierząt (oryg. Swamp Wars)

Przypisy

1. Salvator merianae, [w:] Integrated Taxonomic Information System  (ang.).
2. Michael B. Harvey, Gabriel N. Ugueto i Ronald L. Gutberlet, Jr. Review of Teiid Morphology with a Revised Taxonomy and Phylogeny of the Teiidae (Lepidosauria: Squamata). „Zootaxa”. 3459, s. 1–156, 2012. ISSN 1175-5326. (ang.). 
3. The Reptile Database. Salvator merianae (DUMÉRIL & BIBRON, 1839). reptile-database.reptarium.cz. [dostęp 2016-11-12]. (ang.).
4. Dirksen, L. & De la Riva, I.. The lizards and amphisbaenians of Bolivia (Reptilia, Squamata): checklist, localities, and bibliography. „Graellsia”. 55, s. 199–215, 1999. (ang.). 
5. DavorD. Vrcibradic DavorD. i inni, Herpetofauna, Estação Ecológica Estadual do Paraíso, state of Rio de Janeiro, southeastern Brazil, „Check List”, 7 (6), 2011, s. 745–749, DOI: 10.15560/11013 .
6. Salvator merianae, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species  (ang.).
7. Argentine Black and White Tegu Care. [w:] PetCoach [on-line]. [dostęp 2023-12-31]. (ang.).
8. Catherine A. Smith, Kenneth L. Krysko. Distributional Comments on the Teiid Lizards (Squamata: Teiidae) of Florida with a Key to Species. „Caribbean Journal of Science”. 53 (2), s. 260–265, 2007. (ang.). 
9. Glenn J. Tattersall, Cleo A. C. Leite, Colin E. Sanders, Viviana Cadena, Denis V. Andrade, Augusto S. Abe, William K. Milsom. Seasonal reproductive endothermy in tegu lizards. „Science Advances”. 2 (1): e1500951, 2016. DOI: 10.1126/sciadv.1500951. (ang.). 

Identyfikatory zewnętrzne (takson):

• GBIF: 5227370
• identyfikator iNaturalist: 318758
• NCBI: 96440
• CoL: 6XFSD