Szwedzkie odznaczenia

Reforma systemu orderowego z 31 grudnia 1974 zniosła możliwość nadawania orderów dla obywateli szwedzkich, zlikwidowała Order Miecza oraz Order Wazów, a także ograniczyła nadawanie Orderu Gwiazdy Polarnej do odznaczania obcokrajowców i członków szwedzkiej rodziny królewskiej[1]. W 1975 ten ostatni order otrzymał nowe kolory wstęg i wstążek, zamiast dotychczasowych czarnych dostał niebieskie z żółtymi krawędziami[2].

15 grudnia 2022 system orderowy został przywrócony w pełnym zakresie, umożliwiając obywatelom Szwecji otrzymywanie wszystkich trzech orderów za zasługi, a obcokrajowcom otrzymywanie także orderów Miecza oraz Wazów (ustawa weszła w życie 1 lutego 2023). Został on też w niewielkim stopniu zmodernizowany i uaktualniony[3].

Kolejność starszeństwa szwedzkich odznaczeń opisuje instrukcja mundurowa Szwedzkich Sił Zbrojnych z 2009 i regulamin mundurowy tychże z 2015. Odznaczenia podzielono na dwanaście literowanych kategorii[4][5]:

Baretka Nazwa
polska 		Nazwa
szwedzka 		Rok
ustan. 		Skróty
literowe[4]
Kat. A. Order Jego Wysokości Króla
Order Królewski Serafinów Kungliga Serafimerorden[6] 1748 R(L)SerafO
Kat. B. Odznaczenia wojenne
Złoty Krzyż Wojenny Orderu Królewskiego Miecza Kungliga Svärdsorden krigskors i guld 1952 SOKrg K 1kl
Srebrny Krzyż Wojenny Orderu Królewskiego Miecza Kungliga Svärdsorden krigskors i silver 1952 SOKrg K 2kl
Brązowy Krzyż Wojenny Orderu Królewskiego Miecza Kungliga Svärdsorden krigskors i brons 1952 SOKrg K 3kl
Złoty Medal za Męstwo w Polu / na Morzu Medaljen för tapperhet i fält/till sjöss i guld[7][8] 1789 GMtf(ts)
Srebrny Medal za Męstwo w Polu / na Morzu Medaljen för tapperhet i fält/till sjöss i silver[7][8] 1789 SMtf(ts)
Odznaka Honorowa Floty Wojennej Örlogsflottans hederstecken 1789
Złoty Medal Zasługi Sił Zbrojnych z mieczem Försvarsmaktens förtjänstmedalj med svärd i guld[9] 2008 FMGMmsv
Srebrny Medal Zasługi Sił Zbrojnych z mieczem Försvarsmaktens förtjänstmedalj med svärd i silver[9] 2008 FMSMmsv
Złoty Medal Zasługi Sił Zbrojnych Försvarsmaktens förtjänstmedalj i guld[9] 2008 FMGM
Srebrny Medal Zasługi Sił Zbrojnych Försvarsmaktens förtjänstmedalj i silver[9] 2008 FMSM
Złoty Medal Sił Zbrojnych za Rany w Walce (polegli w walce) Försvarsmaktens medalj för sårade i strid (stupat i strid)[9] 2011 FMGMsis
Srebrny Medal Sił Zbrojnych za Rany w Walce z 2 gwiazdkami[10] Försvarsmaktens medalj för sårade i strid med 2 stjärn 2011 FMSMsismstjärn
Srebrny Medal Sił Zbrojnych za Rany w Walce z gwiazdką[11] Försvarsmaktens medalj för sårade i strid med stjärn[9] 2011 FMSMsismstjärn
Srebrny Medal Sił Zbrojnych za Rany w Walce Försvarsmaktens medalj för sårade i strid[9] 2011 FMSMsis
Kat. C. Królewskie odznaczenia pamiątkowe
złoty łańcuch Odznaka Króla Gustawa III z okazji chrztu Księcia Gustawa Adolfa Gustav III:s faddertecken vid kronprinsen Gustaf Adolfs dop 1778 GIII:sFadt


Medal Jubileuszowy Króla Oskara II (25. lat panowania)
– 3 wersje 		Konung Oscar II:s jubileumsminnestecken[12] 1897 OII:sJmt
Medal Pamiątkowy Srebrnego Wesela Księcia Gustawa i Księżnej Wiktorii Kronprins Gustafs (V) och Kronprinsessan Victorias silverbröllopsmedalj[12] 1906 GVSbm
Medal Pamiątkowy Złotego Wesela Króla Oskara II i Królowej Zofii Konung Oscar II:s och Drottning Sofias guldbröllopsminnestecken[12] 1907 OIISGbmt
Medal Jubileuszowy Króla Gustawa V (70. urodziny) Konung Gustaf V:s jubileumsminnestecken[12] 1928 GV:sJmt
Medal Jubileuszowy Króla Gustawa V (90. urodziny) Konung Gustaf V:s jubileumsminnestecken II[12] 1948 GV:sJmtII
Medal Wspomnieniowy Króla Gustawa V (pośmiertny) Konung Gustav V:s minnestecken[12] 1951 GV:sMt
Medal Jubileuszowy Króla Gustawa VI Adolfa (85. urodziny) Konung Gustav VI Adolfs minnesmedalj[12] 1967 GVIA:sMM
Medal Jubileuszowy Króla Karola XVI Gustawa (50. urodziny) Konung Carl XVI Gustafs jubileumsminnestecken I[12] 1996 CXVIG:sJmt
Medal Pamiątkowy Wesela Księżniczki Wiktorii i Księcia Daniela Kronprinsessan Victorias och Prins Daniels bröllopsminnesmedalj[12] 2010 VD:sBMM
Medal Jubileuszowy Króla Karola XVI Gustawa (40. lat panowania) Konung Carl XVI Gustafs jubileumsminnestecken II[12] 2013 CXVIG:sJmtII
Medal Jubileuszowy Króla Karola XVI Gustawa (70. urodziny) Konung Carl XVI Gustafs jubileumsminnestecken III[12] 2016 CXVIG:sJmtIII
Kat. D. Medale Jego Wysokości Króla
Medal Serafinów Serafimermedaljen[13] 1748 SerafM
złoty łańcuch Medal Jego Wysokości Króla (złoty rozm. 12* z brylantami do noszenia na szyi na łańcuchu) H.M. Konungens medalj (guld av 12:e storleken med briljanter att bäras om halsen i kedja av guld)[14] 1814 Kon:sGM12mkedjaobr
złoty łańcuch Medal Jego Wysokości Króla (złoty rozm. 12* do noszenia na szyi na łańcuchu) H.M. Konungens medalj (guld av 12:e storleken att bäras om halsen i kedja av guld)[14] 1814 Kon:sGM12mkedja
Medal Jego Wysokości Króla (złoty rozm. 12* do noszenia na szyi na błękitnej wstędze) H.M. Konungens medalj (guld av 12:e storleken att bäras om halsen i Serafimerordens band)[14] 1814 Kon:sGM12mserafb
Medal Jego Wysokości Króla (złoty rozm. 12* do noszenia na szyi na granatowej wstędze) H.M. Konungens medalj (guld av 12:e storleken att bäras om halsen i högblått band)[14] 1814 Kon:sGM12mhb
Medal Jego Wysokości Króla (złoty rozm. 8* do noszenia na piersi na błękitnej wstążce) H.M. Konungens medalj (guld av 8:e storleken att bäras på bröstet i Serafimerordens band)[14] 1814 Kon:sGM8serafb
Medal Jego Wysokości Króla (złoty rozm. 8* do noszenia na piersi na granatowej wstążce) H.M. Konungens medalj (guld av 8:e storleken att bäras på bröstet i högblått band)[14] 1814 Kon:sGM8
Medal Jego Wysokości Króla (złoty rozm. 5* do noszenia na piersi na granatowej wstążce) H.M. Konungens medalj (guld av 5:e storleken att bäras på bröstet i högblått band)[14] 1814 Kon:sGM5
Medal Jego Wysokości Króla (srebrny rozm. 8* do noszenia na piersi na granatowej wstążce) H.M. Konungens medalj (silver av 8:e storleken att bäras på bröstet i högblått band)[14] 1814 Kons:sSM
Medal Litteris et Artibus (specjalny przypadek) Medaljen Litteris et Artibus (särskilda fall)[15] 1853 GMleta
Medal Litteris et Artibus Medaljen Litteris et Artibus[15] 1853 GMleta
Medal Księcia Eugeniusza Prins Eugen-medaljen[16] 1945 EugGM
Medal Księcia Karola Prins Carl-medaljen[17] 1945 CarlGM
Kat. E. Królewskie ordery rycerskie (kawalerskie)
Order Królewski Miecza – Komandor Krzyża Wielkiego Kungliga Svärdsorden – Kommendör med stora korset[18] 1748 KmstkSO
Order Królewski Miecza – Komandor 1. Klasy Kungliga Svärdsorden – Kommendör av första klassen[18] 1748 KSO1kl
Order Królewski Miecza – Komandor Kungliga Svärdsorden – Kommendör[18] 1748 KSO
Order Królewski Miecza – Kawaler 1. Klasy Kungliga Svärdsorden – Riddare av första klassen[18] 1748 RSO1kl
Order Królewski Miecza – Kawaler 2. Klasy Kungliga Svärdsorden – Riddare av andra klassen[18] 1748 RSO
Order Królewski Gwiazdy Polarnej – Komandor Krzyża Wielkiego Kungliga Nordstjärneorden – Kommendör med stora korset 1748 KmstkNO
Order Królewski Gwiazdy Polarnej – Komandor 1. Klasy Kungliga Nordstjärneorden – Kommendör av första klassen 1748 K1NO
Order Królewski Gwiazdy Polarnej – Komandor Kungliga Nordstjärneorden – Kommendör 1748 KNO
Order Królewski Gwiazdy Polarnej – Kawaler Kungliga Nordstjärneorden – Riddare 1748 RNO
Order Królewski Gwiazdy Polarnej – Komandor Krzyża Wielkiego Kungliga Nordstjärneorden – Kommendör med stora korset[2] 1748 KmstkNO
Order Królewski Gwiazdy Polarnej – Komandor 1. Klasy Kungliga Nordstjärneorden – Kommendör av första klassen[2] 1748 K1NO
Order Królewski Gwiazdy Polarnej – Komandor Kungliga Nordstjärneorden – Kommendör[2] 1748 KNO
Order Królewski Gwiazdy Polarnej – Kawaler 1. Klasy Kungliga Nordstjärneorden – Riddare av första klassen[2] 1748 KNO/LNO
Order Królewski Gwiazdy Polarnej – Kawaler 2. Klasy Kungliga Nordstjärneorden – Riddare av andra klassen[2] 1748 RNO/LNO
Order Królewski Wazów – Komandor Krzyża Wielkiego Kungliga Vasaorden – Kommendör med stora korset[19] 1772 KmstkVO
Order Królewski Wazów – Komandor 1. Klasy Kungliga Vasaorden – Kommendör av första klassen[19] 1772 KVO1kl
Order Królewski Wazów – Komandor Kungliga Vasaorden – Kommendör[19] 1772 KVO
Order Królewski Wazów – Kawaler 1. Klasy Kungliga Vasaorden – Riddare av första klassen[19] 1772 RVO1kl
Order Królewski Wazów – Kawaler 2. Klasy Kungliga Vasaorden – Riddare av andra klassen[19] 1772 RVO
Odznaka Królewska Wazów Kungliga Vasatecknet 1895 Vt
Order Karola XIII Carl XIII:s orden[20] 1748 RCXIIIO
Kat. F. Oficjalne szwedzkie medale orderowe
Medal Serafinów Kungliga Serafimermedaljen[13] 1748 SerafM
Medal Królewski Miecza Kungliga Svärdsmedaljen 1850 SVSM
Medal Królewski Gwiazdy Polarnej Kungliga Nordstjärnemedaljen[2] 1986 NOGM
Złoty Medal Królewski Wazów Kungliga Vasamedaljen i guld 1895 VGM
Srebrny Medal Królewski Wazów Kungliga Vasamedaljen i silver 1895 VSM
Kat. G. Nadawane przez rząd królewskie medale
Medal Illis quorum meruere labores Medaljen „Illis quorum meruere labores”[21] 1785 GMiq
Złoty Medal Sui memores alios fecere merendo Medaljen „Sui memores alios fecere merendo” i guld (ost. nadanie w 1970[22]) 1832 GMsm
Srebrny Medal Sui memores alios fecere merendo Medaljen „Sui memores alios fecere merendo” i silver (ost. nadanie w 1970[22]) 1832 SMsm
Medal za Sławne Czyny (złoty rozm. 8*) Medaljen för berömliga gärningar (guld av 8:e storleken)[21] 1832 GMbg
Medal za Sławne Czyny (złoty rozm. 5*) Medaljen för berömliga gärningar (guld av 5:e storleken)[21] 1832 GMbg5
złoty łańcuch Medal Zasługi Obywatelskiej (złoty rozm. 18* na łańcuchu) Medaljen för medborgerlig förtjänst (guld av 18:e storleken i kedja)[21] 1832 GMmf18mkedja
Medal Zasługi Obywatelskiej (złoty rozm. 12*) Medaljen för medborgerlig förtjänst (guld av 12:e storleken)[21] 1832 GMmf12
Medal Zasługi Obywatelskiej (złoty rozm. 8*) Medaljen för medborgerlig förtjänst (guld av 8:e storleken)[21] 1832 GMmf8
Medal Zasługi Obywatelskiej (złoty rozm. 5*) Medaljen för medborgerlig förtjänst (guld av 5:e storleken)[21] 1832 GMmf5
Medal Zasługi Obywatelskiej (srebrny rozm. 8*) Medaljen för medborgerlig förtjänst (silver av 8:e storleken)[21] 1832 SMmf8
Medal za Staranną Opiekę nad Reniferami (złoty) Medaljen för omsorgsfull renvård (guld)[21] 1897 GMren
Medal za Staranną Opiekę nad Reniferami (srebrny) Medaljen för omsorgsfull renvård (silver)[21] 1897 SMren
Kat. H. Medale o jednorazowym charakterze (nadawane decyzją króla)
Medal Jego Wysokości Króla z okazji jubileuszu 200-lecia USA H.M. Konungens medalj med anledning av Amerikas Förenta Staters 200‐årsjubileum 1976
Kat. I. Pozostałe szwedzkie oficjalne medale (resortowe)
różne
Kat. J. Półoficjalne szwedzkie ordery
Kawaler z Prawa Orderu św. Jana Rättsriddare av Johanniterorden 1920 RRJohO
Kawaler Orderu św. Jana Riddare av Johanniterorden 1920 RJohO
Kat. K. Półoficjalne szwedzkie odznaczenia (w większości z wizerunkiem monarchy i królewskiej korony)
różne
Kat. L. Pozostałe szwedzkie medale i odznaki z wizerunkiem monarchy i/lub symbolu państwowego (korony)
różne
Odznaczenia państw zagranicznych
różne
Odznaczenia międzynarodowe
różne
 * Rozmiary szwedzkich medali[4]:
  • 18:e storleken – rozm. 18 (średnica 56 mm, noszony na łańcuchu lub wstędze na szyi)
  • 15:e storleken – rozm. 15 (średnica 51 mm, noszony na łańcuchu lub wstędze na szyi)
  • 12:e storleken – rozm. 12 (średnica 43 mm, noszony na łańcuchu lub wstędze na szyi)
  • 8:e storleken – rozm. 8 (średnica 33 mm, noszony na wstążce na piersi)
  • 6:e storleken – rozm. 6 (średnica 27 mm, noszony na wstążce na piersi)
  • 5:e storleken – rozm. 5 (średnica 24 mm, noszony na wstążce na piersi)

Przypisy

  1. ↑ Ordenskungörelse (1974:768), www.riksdagen.se (szw.)
  2. ↑ a b c d e f g Nordstjärneorden, www.kungahuset.se (szw.)
  3. ↑ Tom C. Bergroth, De kungliga svenska riddarordnarna utdelas igen till svenska medborgare [online], omsd.dk (Ordenshistorisk Selskab), 29 stycznia 2023 [dostęp 2023-05-31] (szw.).
  4. ↑ a b c 9: Utmärkelser [w:] „Instruktion för Försvarsmakten Uniformsbestämmelser 2009”. Sztokholm: Försvarsmakten, 2012, s. 8-9, 16-27 (szw.)
  5. ↑ Reglemente Uniformsbestämmelser 2015, Sztokholm: Försvarsmakten, 2015, s. 365-378 (szw.)
  6. ↑ Serafimerorden, www.kungahuset.se (szw.)
  7. ↑ a b Ian Wiséhn: Svenska Tapperhetsmedaljer har också utdelats i fredstid. „Svensk Numismatisk Tidskrift” (6) 2006, s. 145 (szw.)
  8. ↑ a b Tapperhetsmedaljer [w:] Nordisk Familjebok. Konversationslexikon och Realencyklopedi. Sztokholm: 1919. s. 455-456 (szw.)
  9. ↑ a b c d e f g Försvarsmaktens medaljer,www.forsvarsmakten.se
  10. ↑ + 2 gwiazdki za trzykrotne nadanie
  11. ↑ + gwiazdka za ponowne nadanie
  12. ↑ a b c d e f g h i j k Kungliga jubileums- och minnestecken, www.kungahuset.se (szw.)
  13. ↑ a b Serafimermedaljen, www.kungahuset.se (szw.)
  14. ↑ a b c d e f g h H.M. Konungens medalj, www.kungahuset.se (szw.)
  15. ↑ a b Litteris et Artibus, www.kungahuset.se (szw.)
  16. ↑ Prins Eugen-medaljen, www.kungahuset.se (szw.)
  17. ↑ Prins Carl-medaljen, www.kungahuset.se (szw.)
  18. ↑ a b c d e Svärdsorden, www.kungahuset.se (szw.)
  19. ↑ a b c d e Vasaorden, www.kungahuset.se (szw.)
  20. ↑ Ordensväsendet. kungahuset.se. [zarchiwizowane z tego adresu (2015-02-12)]., www.kungahuset.se (szw.)
  21. ↑ a b c d e f g h i j Medaljer och utmärkelser, www.regeringen.se (szw.)
  22. ↑ a b Redovisning av förslag till en regeringens belöningsmedalj. medalj.nu. [zarchiwizowane z tego adresu (2018-11-02)].. Sztokholm: Statens försvarshistoriska museer, 2011, s. 2

Bibliografia

  • Robert Södermark: Kungliga svenska riddarordnarna. Lund 1897 (szw.)
  • H. J. S. Kleberg (red.): Kungl. Svenska Riddarordnarna. Sztokholm–Malmö 1935 (szw.)
  • Kungl. Svenska Riddarordnarna. Bind 1. Sztokholm 1935 (szw.)
  • Arvid Berghman: Nordiska Ordnar och Dekorationer. Sztokholm 1949 (szw.)
  • Paul Ohm Hieronymussen: Europæiske ordner i farver. Kopenhaga 1966, s. 107-110 (duń.)
  • Kungl. Svenska Riddarordnarna. Sztokholm 1975 (szw.)
  • F. Löwenhielm: Svenska ordnar och medaljer. Sztokholm 1987 (szw.)
  • Tom C. Bergroth: Kungliga Carl den XIII:s Orden. Sztokholm 2002 (szw.)
  • Wiesław Bończa-Tomaszewski: Kodeks orderowy. Warszawa-Kraków 1939, s. 518-521
Szwedzkie odznaczenia (według rangi)

Falerystyka
Rodzaj odznaczenia
Elementy insygniów
Formy zredukowane
Lista odznaczeń w
Lista baretek w
Prawo
System odznaczeń w Polsce

Strategi Solo vs Squad di Free Fire: Cara Menang Mudah!