Szczebro-Olszanka (gmina)

Szczebro-Olszanka

gmina wiejska
1919–1954[1]
Państwo	Polska
Województwo	1919–39: białostockie 1945–54: białostockie
Powiat	augustowski
Siedziba	Nowinka
Populacja (1946) • liczba ludności	4 259
Szczegółowy podział administracyjny (1954)
Liczba gromad 31
Położenie na mapie Polski w latach 1951–1975 Szczebro-Olszanka
53°56′24,0000″N 22°58′48,0000″E

Szczebro-Olszanka (od 1973 Nowinka) – dawna gmina wiejska istniejąca do 1954 roku^[2] w woj. białostockim (dzisiejsze woj. podlaskie). Nazwa gminy pochodzi od miejscowości Szczebra i Olszanka, jednakże siedzibą gminy była Nowinka^[3].

Za Królestwa Polskiego gmina należała do powiatu augustowskiego w guberni suwalskiej^[4][5][6].

W okresie międzywojennym gmina Szczebro-Olszanka należała do powiatu augustowskiego w woj. białostockim^[3].

Według Powszechnego Spisu Ludności z 1921 roku gminę zamieszkiwało 5098 osób, wśród których 4474 było wyznania rzymskokatolickiego, 9 prawosławnego, 95 ewangelickiego, 503 innego chrześcijańskiego (storoobrzędowcy) a 17 mojżeszowego. Jednocześnie 5032 mieszkańców zadeklarowało polską przynależność narodową, 9 białoruską, 11 niemiecką, a 46 inną (rosyjską). We wsi było 866 budynków mieszkalnych^[7].

Po wojnie gmina zachowała przynależność administracyjną. Według stanu z dnia 1 lipca 1952 roku gmina składała się 31 gromad^[8].

Gmina została zniesiona 29 września 1954 roku wraz z reformą wprowadzającą gromady w miejsce gmin^[9]. Jednostki nie przywrócono 1 stycznia 1973 roku po reaktywowaniu gmin^[10]. Jej dawny obszar należy obecnie do gmin Nowinka i Płaska.

Miejscowości

Miejscowości i osady na podstawie spisu powszechnego z 30 września 1921^[11].

• Wsie: Ateny, Barszczowa Góra, Blizna, Bryzgiel, Cisówek, Czarny Bród, Dalny Las, Danowskie, Gatno I, Gatno II, Gorczyca, Józefowo, Juryzdyka, Kopanica, Krusznik, Monkinie, Nowinka, Olszanka, Osińska Ruda, Pijawne Małe, Pijawne Polskie, Pijawne Ruskie, Płaska, Podkrólówek, Podnowinka, Podsokolna, Serwy, Sokolne, Strękowizna, Studzieniczna, Sucha Rzeczka, Szczeberka, Szczebra Mała, Szczepki, Walne, Wojciech, Zakąty, Żyliny
• Folwarki: Olszanka, Sucha Rzeczka, Szczebra, Ślepsk
• Osady: Podkopanica, Podserwy, Przewięź, Swoboda
• Nadleśnictwa: Podnowinka
• Leśniczówki: Barszczowa Góra, Blizna, Czarny Bród, Dalny Las, Kępiny, Klonownica, Młynisko, Pijawne, Podkrólówek, Sokolne, Strękowizna, Swoboda, Szczebra, Upustek, Żyliny

Zobacz też

• Olszanka

Przypisy

1. Od 1919 jednostka administracyjna nowo utworzonego polskiego woj. białostockiego; w czasie II wojny światowej przejściowo poza administracją polską.
2. Do 28 września 1954 roku
3. Główny Urząd Statystyczny w Warszawie: Województwa centralne i wschodnie Rzeczypospolitej Polskiej - podział na gminy według stanu z dnia 1.IV 1933 roku, Książnica-Atlas, Lwów 1933
4. Postanowienie z 17 (29) września 1866, ogłoszone 5 (17) stycznia 1867 (Dziennik Praw, rok 1866, tom 66, nr 219, str. 279)
5. Postanowienie z 29 grudnia 1867 (10 stycznia 1868), ogłoszone 8 (20) lutego 1868 (Dziennik Praw, rok 1868, tom 67, nr 228, str. 359)
6. Powiat augustowski, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. XV, cz. 1: Abablewo – Januszowo, Warszawa 1900, s. 51 .
7. Skorowidz miejscowości Rzeczypospolitej Polskiej: opracowany na podstawie wyników pierwszego powszechnego spisu ludności z dn. 30 września 1921 r. i innych źródeł urzędowych., t. T. 5, województwo białostockie, 1924, s. 5 .
8. Wykaz Gromad Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej według stanu z dnia 1.VII 1952 r., PRL, GUS, Warszawa
9. Dz.U. z 1954 r. nr 43, poz. 191
10. Dz.U. z 1972 r. nr 49, poz. 312
11. Skorowidz miejscowości Rzeczypospolitej Polskiej. T. V: Województwo białostockie. Warszawa: Główny Urząd Statystyczny Rzeczypospolitej Polskiej, 1924, s. 1.