Stalexport Autostrada Małopolska

Stalexport Autostrada Małopolska S.A.

Państwo	Polska
Siedziba	Mysłowice
Adres	41-404 Mysłowice ul. Piaskowa 20
Data założenia	1997
Forma prawna	spółka akcyjna
Prezes	Andrzej Kaczmarek
Udziałowcy	Stalexport Autostrady S.A. (100%)
Nr KRS	0000026895
Dane finansowe
Przychody	303 mln zł (2016)[1]
Wynik netto	131 mln zł (2016)[1]
Kapitał zakładowy	66 753 000 PLN
Położenie na mapie Mysłowic Stalexport Autostrada Małopolska S.A.
Położenie na mapie Polski Stalexport Autostrada Małopolska S.A.
Położenie na mapie województwa śląskiego Stalexport Autostrada Małopolska S.A.
50°12′09,8″N 19°10′32,6″E
Strona internetowa

Stalexport Autostrada Małopolska S.A. (SAM SA) – spółka akcyjna, spółka-monopolista^[2], z siedzibą w Mysłowicach. Zarządza 60-kilometrowym odcinkiem autostrady A4 pomiędzy Katowicami a Krakowem.

Historia

Historia Stalexport Autostrada Małopolska S.A. (SAM S.A.) sięga 19 września 1997 r., kiedy Ministerstwo Transportu i Gospodarki Morskiej w imieniu Skarbu Państwa udzieliło spółce Stalexport S.A. koncesji na eksploatację oraz przystosowanie A4, relacji Katowice – Kraków, do wymogów płatnej autostrady. Trzy miesiące później, w celu realizacji zadań przynależnych koncesjonariuszowi, Stalexport S.A. powołał specjalnie do tego przeznaczoną spółkę o nazwie Katowicko-Małopolska Autostrada Stalexport S.A., która 15 kwietnia 1998 r. została przemianowana na Stalexport Autostrada Małopolska S.A. Zadaniem nowo utworzonego podmiotu było zarządzanie, w imieniu ówczesnego koncesjonariusza, autostradą A4 na odcinku Katowice-Kraków. Na przestrzeni kilku kolejnych lat, zmiany w Ustawie o płatnych autostradach pozwoliły na przeniesienie koncesji ze spółki Stalexport na SAM S.A., bez utraty jej ciągłości. 17 października 2005 r., Stalexport Autostrada Małopolska S.A., zawarł z Ministrem Infrastruktury nową Umowę Koncesyjną, której zapisy umożliwiały spółce uzyskanie kredytu długoterminowego. Tym samym jeszcze przed końcem 2005 r., SAM S.A. podpisał umowę kredytową z konsorcjum czterech banków (Landesbank, DePfa(inne języki), Kreditanstalt für Wiederaufbau oraz BPH S.A.) na kwotę do 380 mln zł, która umożliwiła koncesjonariuszowi realizację inwestycji.

Przedmiot działalności

Stalexport Autostrada Małopolska S.A. wypełnia koncesję otrzymaną w 1997 roku (na okres 30 lat) na przystosowanie A4 Katowice-Kraków do wymogów autostrady płatnej oraz jej eksploatację. Jest to pierwsza tego typu droga w Polsce, wybudowana w ramach partnerstwa publiczno-prywatnego, jako inwestycja typu brownfield – na bazie drogi powstałej w latach 70. i 80. XX w. Na podstawie umowy koncesyjnej SAM S.A. inwestuje w infrastrukturę autostradową ze środków pozyskiwanych z poboru opłat oraz środków pochodzących z uzyskanego przez spółkę finansowania długoterminowego typu „Project Finance”. Przychody z poboru opłat służą również pokryciu kosztów związanych z bieżącym utrzymaniem odcinka.

W 2006 r. Najwyższa Izba Kontroli oceniła, że spółka nie wypełnia warunków koncesji, a umowy z nią zawarte są niekorzystne dla Skarbu Państwa i użytkowników autostrady. NIK zarzuciła przedstawicielom Skarbu Państwa i koncesjonariuszowi nielegalne działania, niegospodarność i praktyki sprzyjające korupcji. NIK postulowała cofnięcie koncesji z powodu „długotrwałego naruszania przez koncesjonariusza obowiązków”. „Realizacja przedsięwzięcia (...) jest przykładem nieskuteczności funkcjonowania w praktyce przyjętego w Polsce modelu koncesyjnego budowy i eksploatacji autostrad płatnych”. W ocenie NIK po wielu latach autostrada ciągle nie spełnia standardów autostrady płatnej, a użytkownikom, mimo wnoszenia przez nich opłat w pełnej wysokości, nie zapewniono możliwości sprawnego i bezpiecznego przejazdu^[3].

Niekorzystne umowy były negocjowane przez Emila Wąsacza w roli Ministra Skarbu Państwa, który wkrótce potem został prezesem spółki. Umowy, poza zapewnieniem spółce stabilnego zysku, zakazują także renowacji dróg w okolicznych gminach, które mogłyby stanowić konkurencję dla A4.^[4]

Władze spółki

• Prezes Zarządu: Emil Wąsacz
• Wiceprezes Zarządu, dyrektor finansowy: Mariusz Serwa
• Członek Zarządu: Paweł Kocot

Zobacz też

Oprócz Stalexport Autostrada Małopolska S.A. na polskim rynku działają dwaj inni koncesjonariusze:

• Autostrada Wielkopolska S.A. (autostrada A2: Świecko – Modła)
• Gdańsk Transport Company S.A. (autostrada A1: Rusocin – Toruń)

Przypisy

1. Dane z zeznań podatkowych podatników, o których mowa w art. 27b ustawy z dnia 15 lutego 1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych (Dz. U. z 2017 r. poz. 2343, ze zm.) oraz w ustawie z 24 listopada 2017 r. o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych (Dz. U. poz. 2369). Ministerstwo Finansów. s. 80. [dostęp 2018-05-15].
2. Stalexport został za taki podmiot uznany ostatecznie przez Sąd Antymonopolowy, wniosek o kasację tego wyroku został przez Sąd Najwyższy odrzucony. [1].
3. Wykonywanie postanowień umowy koncesyjnej na budowę przez przystosowanie autostrady A-4 na odcinku Katowice-Kraków do wymogów autostrady płatnej i jej eksploatację [online], Informacja o wynikach kontroli wykonywania postanowień umowy koncesyjnej, Najwyższa Izba Kontroli, sierpień 2006  (pol.).
4. MarekM. Kęskrawiec MarekM., Autostrada Stalexportu: kura znosząca złote jajka i źródło wstydu [online], plus.dziennikpolski24.pl, 5 lutego 2021 [dostęp 2025-03-18] .