Spółgłoska zwarto-szczelinowa krtaniowa bezdźwięczna

Spółgłoska zwarto-szczelinowa krtaniowa bezdźwięczna

Numer IPA	113 146
ʔh
Jednostka znakowa	ʔ​h
Unikod	U+0294 U+0068
UTF-8 (hex)	ca 94 68
Inne systemy
X-SAMPA	?_h
Przykład
informacje • pomoc
Ta strona zawiera symbole fonetyczne MAF. Bez właściwego wsparcia renderowania wyświetlane mogą być puste prostokąty lub inne symbole zamiast znaków Unikodu.

Spółgłoska zwarto-szczelinowa krtaniowa bezdźwięczna – rodzaj dźwięku spółgłoskowego występujący w językach naturalnych, oznaczany w międzynarodowej transkrypcji fonetycznej IPA dwuznakiem [ʔh]. Często od zapisu używa się łącznika górnego ⟨ʔ͡h⟩ lub dolnego ⟨ʔ͜h⟩ w celu uniknięcia pomyłki, ponieważ niektóre języki kontrastują niektóre spółgłoski zwarto-szczelinowe oraz sekwencje spółgłosek zwartych i szczelinowych, na przykład język polski, w którym słowo czysta wymawiane jest ze spółgłoską zwarto-szczelinową /t͡ʂ/, a słowo trzysta wymawiane jest jako sekwencja dwóch fonemów /tʂ/^[1].

Artykulacja

W czasie artykulacji podstawowego wariantu [ʔh]:

• modulowany jest prąd powietrza wydychanego z płuc, czyli jest to spółgłoska płucna egresywna
• tylna część podniebienia miękkiego zamyka dostęp do jamy nosowej, powietrze uchodzi przez jamę ustną (spółgłoska ustna)
• prąd powietrza w jamie ustnej przepływa ponad całym językiem lub przynajmniej uchodzi wzdłuż środkowej linii języka (spółgłoska środkowa)
• jest to spółgłoska krtaniowa – Masy powietrza wydychanego z płuc przechodzą między więzadłami głosowymi, ale właściwie nie jest to spółgłoska szczelinowa.
• wiązadła głosowe nie drgają, spółgłoska ta jest bezdźwięczna.

Występowanie

Język		Wyraz	IPA	Znaczenie	Uwagi
Chiński	dialekt Yuxi[2][3]	可	[ʔ͡ho˥˧]	potrafić, móc	Odpowiada /kʰ/ w standardowym języku mandaryńskim[3][4].
Angielski	Received Pronunciation[5]	hat	[ʔ͡haʔt]	czapka	Możliwy alofon /h/, zwłaszcza w sylabach akcentowanych[5].

Przypisy

1. Gussmann 2007 ↓, s. 7.
2. Yang 1969 ↓, s. 393–394.
3. Colarusso 2012 ↓, s. 2.
4. Yang 1969 ↓, s. 394.
5. Collins i Mees 2003 ↓, s. 148.

Bibliografia

• Edmund Gussmann: The Phonology of Polish. Oxford University Press, 2007. ISBN 978-0-19-926747-7.
• Shifeng Yang: A Report of Investigating Dialects in Yunnan Province [雲南方言調查報告]. 1969.
• John Colarusso: The Typology of the Gutturals. 2012.
• Beverley Collins, Inger M. Mees: The Phonetics of English and Dutch. Leiden: Brill Publishers, 2003. ISBN 90-04-10340-6.