Soft Machine – brytyjska progresywna grupa rockowa wywodząca się ze sceny Canterbury. Soft Machine obok Henry Cow i Pink Floyd była najwybitniejszą grupą brytyjskiego podziemia artystycznego drugiej połowy lat sześćdziesiątych. Prekursor i jeden z najwybitniejszych przedstawicieli jazz-rocka. Muzyka grupy oparta była na solowej wirtuozerii instrumentalistów, rozbudowanych solówkach łączących elementy rocka, jazzu i improwizacji, eksperymentów dźwiękowych oraz muzycznej głębi. Choć grupa nie zdobyła wielkiej popularności, zaliczana jest do najbardziej wpływowych grup rockowych.
Historia grupy
Okres pierwszy 1966–1971 (do odejścia Roberta Wyatta)
1966–1968
Za początek istnienia zespołu uważa się sierpień 1966, gdy muzycy grupy Mister Head (Daevid Allen, Kevin Ayers, Larry Nowlin i Robert Wyatt) otrzymali zezwolenie od pisarza Williama Burroughsa na wykorzystanie tytułu jego powieści The Soft Machine jako nazwy grupy. Zespół stał się kwintetem, gdy doszedł do niego klawiszowiec Mike Ratledge. Jako kwartet (bez gitarzysty Larry’ego Nowlina) grupa w grudniu 1966 r. nagrała swój pierwszy singiel „Love Makes Sweet Music"/"Feelin' Reelin' Squeelin'”.
Zespół intensywnie koncertował. Już w sierpniu 1966 r. odbył się ich pierwszy koncert. Wystąpili na przyjęciu z okazji sprzedaży domu ucznia Gurdżijewa J.G. Bennetta sufiście Idrisowi Shahowi, przyjacielowi Roberta Gravesa[1]. wystąpili też po raz pierwszy w Europie kontynentalnej, w hamburskim „Star Club”. Mieli podpisany tygodniowy kontrakt z klubem, jednak już po pół godzinie koncertu pierwszego dnia właściciel klubu wyłączył im prąd elektryczny. Nie wypłacono im pieniędzy i nie zwrócono im wydatków za podróż. Zaprzyjaźnione z Ratledge’em striptizerki dały im pieniądze na powrót do Anglii i kosz jedzenia na drogę[1].
W 1967 grupa intensywnie koncertowała, m.in. w takich klubach londyńskich jak UFO, Speakeasy, Roundhouse (na jednym z koncertów w tym klubie byli grupą wspierającą dla The Jimi Hendrix Experience), Middle Earth. W lipcu zespół występował na „Beer Festival” Discotheque Interplay w Saint-Aygulf Beach we Francji i przez sierpień w innych klubach i miastach tego kraju.
We wrześniu z powodów problemów paszportowo-wizowych opuścił grupę Daevid Allen pozostając we Francji, gdzie w jakiś czas potem założył grupę Gong. Po koncertach w Wielkiej Brytanii we wrześniu wystąpili w Holandii, a w październiku znów we Francji. Listopad spędzili koncertując w obu tych krajach.
Zespół praktycznie się rozpadł. Jednak kontrakt na dwa albumy podpisany z firmą Probe spowodował, że musiał się reaktywować. Konsolidacja nastąpiła w lutym, gdy na miejsce Ayersa wszedł do zespołu basista Hugh Hopper, który do tej pory odpowiadał za trasy koncertowe grupy. Był znakomitym basistą, zapewne drugim, który wykorzystał „fuzz box” podłączając go do gitary basowej (według samego Hoppera po raz pierwszy użył „fuzz bass” Paul McCartney w utworze George’a Harrisona „Think for Yourself”[3]). Po koncercie w Royal Albert Hall w Londynie 18 lutego, zespół przystąpił w Olympic Sound Studios do sesji nagraniowych. Ich plonem był drugi album grupy Volume Two wydany we wrześniu. Ukazał się także drugi singiel zespołu „Joy of a Toy”/„Why Are We Sleeping?” W USA firma Probe wydała podwójny album składający się z The Soft Machine i Volume Two.
Marzec i kwiecień grupa spędziła koncertując w Holandii, Nowym Jorku, Anglii, Szwajcarii. 3 maja zespół wziął udział w sesji nagraniowej do albumu The Madcap LaughsSyda Barretta. 10 czerwca Soft Machine nagrał występ w Maida Vale dla programu BBC „Top Gear”. Trio wspomagane było przez Briana Hoppera na saksofonie altowym. Program – „Facelift/Mousetrap/Backwards/Mousetrap Reprise” (z Brianem Hopperem) i „The Moon in June” – został wyemitowany 21 czerwca.
Następne miesiące aż do końca roku, to występy w Wielkiej Brytanii (m.in. koncert w Hyde Parku 20 września) i Holandii. W listopadzie, m.in. na koncerty we Francji grupa rozrosła się do septetu wspierając się kwartetem instrumentów dętych: Elton Dean (saksofon altowy), Lyn Dobson (saksofony: tenorowy i sopranowy), Nick Evans (puzon) i Marc Charig (skrzydłówka). Stanowili oni część Keith Tippett Group. Ze względów finansowych septetu nie udało się niestety utrzymać przez dłuższy okres i grupa zredukowała się potem do kwintetu z Eltonem Deanem i Lynem Dobsonem.
W styczniu kwintet odbył tournée po Anglii, Holandii, Niemczech i Belgii. W lutym i marcu – także jako kwintet – zespół koncertował we Francji. Koncert z 2 marca w Théâtre de la Musique w Paryżu został wyemitowany w programie telewizyjnym Pop 2. Taśmę z nagraniem koncertu odkryto niedawno i opublikowano na DVD.
W kwietniu rozpoczęły się sesje do albumu Third; skończyły się 6 maja. Podwójny album zawierający tylko cztery kompozycje, został wydany 6 czerwca przez CBS. Album wykazuje ślady konfliktu w łonie grupy, który doprowadził do odejścia w następnym roku Roberta Wyatta. Był on coraz bardziej ograniczany w sprawach wokalnych przez resztę zespołu, która chciała uczynić z Soft Machine grupę wyłącznie instrumentalną. Dlatego jeden z najlepszych utworów (a na pewno najpiękniejszy utwór) jakim jest „The Moon in June” został nagrany tylko przez Roberta Wyatta z pomocą skrzypka Raba Spalla. Hopper i Ratledge dołączają dopiero w 10 minucie w partii instrumentalnej utworu.
Następnie grupa zredukowała się do kwartetu, tylko z Eltonem Deanem na saksofonie altowym. Przyszłe miesiące to koncerty w Wielkiej Brytanii, Holandii, Francji, Hiszpanii. W grudniu zespół rozpoczął sesje do albumu Fourth. Ostatnie sesje odbyły się w Olympic Sound Studios 16, 17 i 18 listopada.
28 lutego 1971 r. został wydany przez CBS album Fourth.
Od początku roku grupa dokonała nagrań dla programu BBC „Top Gear” i koncertowała w Wielkiej Brytanii, Norwegii, Danii, Francji, Holandii, Niemczech. Pod koniec czerwca grupa rozpoczęła tournée po USA.
Po tournée, we wrześniu, Robert Wyatt opuścił zespół. Od tej pory Soft Machine stali się normalnym instrumentalnym zespołem jazzowym pozbawionym szaleństwa, humoru, głosu i specyficznego stylu gry na perkusji Roberta Wyatta. W miesiąc później Wyatt założył zespół Matching Mole. Na jego miejsce na pięć miesięcy przyszedł perkusista Phil Howard. Nagrania z nim zajmują pierwszą stronę nowego albumu grupy Fifth. Druga strona zawiera nagrania z kolejnym perkusistą Johnem Marshallem, który będzie z zespołem aż do jego rozwiązania. Marshall grał uprzednio w grupie Nucleus.
Okres drugi 1972–1984 (postwyattowski)
1972–1976
W czerwcu został wydany album Fifth. Phil Howard został perkusistą grupy Eltona Deana – Just Us. Dean odszedł z Soft Machine w maju 1972 r. Na jego miejsce został przyjęty klawiszowiec i saksofonista Karl Jenkins. W kwietniu grupa koncertowała we Włoszech, w maju we Francji. W lipcu odbyły się dwa wspólne koncerty Soft Machine z Matching Mole i Just Us. W sierpniu zespół odbył kolejne tournée po Francji a we wrześniu po Holandii i Belgii z Matching Mole. Październik i listopad to tournée po Wielkiej Brytanie (razem z Mickiem Greenwoodem). W grudniu zespół znów koncertował we Francji.
W styczniu Soft Machine koncertował we Włoszech. W lutym 1973 r. został wydany kolejny album grupy, zatytułowany Six. W maju z grupy odszedł Hugh Hopper do grupy japońskiego perkusisty Stomu Yamashty – East Wind. Na jego miejsce przyszedł basista Roy Babbington, który grał uprzednio w takich zespołach jak m.in. Keith Tippett Sextet (1967–1971), Delivery (1969–1971) i Nucleus (1972–1973). 21 czerwca rozpoczęło się tournée grupy po Francji, Hiszpanii, Włoszech. Nowy kwartet nagrał i wydał w październiku album Seven. W listopadzie zespół przyjął do swojego składu gitarzystę Allana Holdswortha. Od 3 stycznia aż do 31 marca grupa koncertował we Włoszech, Niemczech, Kanadzie i USA, a od maja do listopada (z przerwą we wrześniu) we Francji, Szwajcarii, Holandii, Belgii, Włoszech, Tunezji i Wielkiej Brytanii.
Apogeum popularności grupy. W ankiecie tygodnika muzycznego Melody Maker w 1974 r. Soft Machine zajęła 1 miejsce w kategorii „małe zespoły”. Mike Ratledge został wybrany najlepszym organistą. Roy Babbington został wybrany najlepszym basistą. John Marshall został wybrany najlepszym perkusistą. W kategorii „różnych instrumentów” na pierwszym miejscu znalazł się Karl Jenkins jako oboista. Po odejściu w marcu Allana Holdswortha ukazał się w kwietniu kolejny album zespołu Bundles. Holdsworth odszedł do nowej edycji grupy Tony’ego Williamsa Lifetime. Został zastąpiony przez Johna Etheridge’a. Był to bardzo pracowity rok dla grupy. Zespół koncertował od stycznia do grudnia, z przerwą w lipcu, w następujących krajach: Holandia, Niemcy, Hiszpania, Francja, Wielka Brytania, Włochy, Belgia, Szwajcaria, Austria.
W styczniu doszedł od grupy saksofonista Alan Wakeman. W marcu odszedł Mike Ratledge. W czerwcu opuścił grupę Alan Wakeman. W jego miejsce wszedł Ray Walreigh. W czerwcu został wydany nowy album zespołu Softs. Grupę wspomagał klawiszowiec Carol Barratt. W sierpniu odeszli z zespołu Roy Babbington i Ray Warleigh. Zostali zastąpieni odpowiednio przez Percy’ego Jonesa i skrzypka Rica Sandersa. W grudniu 1976 odszedł Percy Jones. Został zastąpiony przez Steve’a Cooka. Grupa koncertowała od lutego do grudnia (z przerwami w marcu i listopadzie) w Belgii, Włoszech, Austrii, Holandii, Irlandii, Niemczech, Norwegii, Szwecji, Danii, Francji.
1977–1984
W styczniu i lutym grupa odbyła tournée po Holandii, Niemczech, Austrii, Jugosławii, Holandii i Belgii. W lipcu grupa dała cztery koncerty w Paryżu. Nagrania dokonane na tych koncertach złożyły się na koncertowy album Alive and Well wydany w marcu 1978 r. Ukazał się także singiel „Soft Space”, który został podzielony na obie strony płytki. 8 grudnia zespół wystąpił po raz ostatni na „Sound & Musik Festival ’78" w Westfallenhalle w Dortmundzie w Niemczech. Skład zespołu to: Karl Jenkins, Steve Cook, gitarzysta Alan Holdsworth i John Marshall.
W czerwcu i lipcu Soft Machine po raz pierwszy stał się oktetem: Karl Jenkins, basista Jack Bruce, gitarzysta Alan Holdsworth, John Marshall, pianista John Taylor, Ray Warleigh, saksofonista tenorowy Dick Morrisssey (z grupy If) i Alan Parker na gitarze rytmicznej. Ten skład nagrał album Land of Cockayne. Reaktywacja grupy na 6 koncertów w „Ronnie Scott’s” w Londynie w lipcu i sierpniu. Sekstet miał następujący skład: Karl Jenkins, klawiszowiec Dave MacRae, Ray Warleigh, John Etheridge, basista Paul Carmichael i John Marshall.
2005
Reaktywacja grupy w składzie: Elton Dean, John Etheridge, Hugh Hopper i John Marshall w New Morning w Paryżu. Sfilmowany koncert ukazał się na DVD.
WB LP – Tonefloat – TFLP205G/TF205 (2023); CD - Dyad Records – DY032 (2023)
USA CD – Moonjune Records – MJR130 (2023)
Inne studyjne
The Soft Machine Volume 1 & Volume 2 USA LP – Probe GTSP 204 (1969) – wydanie 1 i 2 albumu jako podwójnego albumu.
The Soft Machine Volume One & Two
WB CD – Big Beat/Chiswick CDWIKD 920 (1989)
USA CD – Big Beat CDWIKD 920 (1989)
The Soft Machine USA LP – Command RSSD 964-2 (1973) – wydanie 1 i 2 albumu jako podwójnego albumu.
Fourth & Fifth
WB CD – Columbia/Rewind/Sony 4933412 (1999)
USA CD – Epic/Sony ESCA 5418 (1991)
Six & Seven WB LP – (1991); CD Edsel MEDCD 740 (2004)
At the Beginning' WB LP – Charly CR 30014 (1977); CD – Charly/Decal CD 197 (1989); znany także jako Jet-Propelled Photographs WB CD – Griffin Music (1994); Charly CDGR 188 (1997); LP – Get Back GET 560 (1999). USA CD – Varese Records 061264 (2002); Soft Machine WB CD – Dressed to Kill METRO 380 (2002) i USA CD – Dressed to Kill METRO 380 (2000)
Spaced WB CD – Cuneiform Rune 90 (1996); The Soft Machine WB CD – Neon NE 34531 (2001)
.jpg)
