Saris (arab. ساريس) – nieistniejąca już arabska wieś, która była położona w Dystrykcie Jerozolimy w Mandacie Palestyny. Wieś została wyludniona i zniszczona podczas wojny domowej w Mandacie Palestyny, po ataku żydowskiej organizacji paramilitarnej Hagana w dniu 16 kwietnia 1948.
Położenie
Saris leżała wśród Wzgórz Judzkich, na zachód od miasta Jerozolima. Według danych z 1945 do wsi należały ziemie o powierzchni 10 699 ha. We wsi mieszkało wówczas 560 osób[1].
| własność gruntów
|
powierzchnia gruntów (hektary)
|
| Arabowie
|
10 427
|
| Żydzi
|
132
|
| publiczne
|
140
|
| Razem
|
10 699
|
| Rodzaj użytkowanych gruntów
|
Arabowie (hektary)
|
Żydzi (hektary)
|
| uprawy oliwek
|
415
|
0
|
| uprawy nawadniane
|
366
|
0
|
| uprawy zbóż
|
3 707
|
123
|
| nieużytki
|
6 484
|
9
|
| zabudowane
|
10
|
0
|
Historia
Przebiegał tędy ważny szlak handlowy z Jerozolimy na równinę Szaron do portów na wybrzeżu Morza Śródziemnego. W 1596 w Saris mieszkało 292 osoby, które utrzymywały się z uprawy pszenicy, jęczmienia, oliwek i winorośli, oraz hodowli kóz i produkcji miodu[2].
W okresie panowania Brytyjczyków Saris była niewielką wsią położoną na wzgórzu porośniętym winnicami i gajami oliwkowymi. We wsi znajdowała się szkoła dla chłopców oraz jeden meczet[1].
Podczas wojny domowej w Mandacie Palestyny wieś była bazą arabskich sił Armii Świętej Wojny, które atakowały żydowskie konwoje do Jerozolimy. Gdy 9 kwietnia 1948 oddziały żydowskich organizacji paramilitarnych Irgun i Lechi dopuściły się masakry w Dajr Jasin, mieszkańcy wsi Saris uciekli, obawiając się powtórzenia pogromu w ich wiosce[1]. W dniu 16 kwietnia opuszczoną wieś zaatakowały siły żydowskiej Brygady Harel (Hagana). Aby uniemożliwić wykorzystanie wioski do stworzenia ufortyfikowanej pozycji obronnej, Żydzi wysadzili wszystkie domy. Ocalał jedynie muzułmański cmentarz[3].
Miejsce obecnie
Na gruntach należących do Saris powstał w 1948 moszaw Szoresz, a w 1950 sąsiedni moszaw Szo’ewa.
Palestyński historyk Walid Chalidi, tak opisał pozostałości wioski Saris: „Teren jest pokryty kamiennym gruzem, spomiędzy którego wystają żelazne pręty. Zachowało się wiele otwartych wejść do podziemi i kilka jaskiń. Wokół rosną liczne drzewa, w tym cyprysy, drzewa migdałowe i inne. Opuszczony gaj drzew migdałowych znajduje się po wschodniej stronie. W połowie stoku znajdują się pozostałości sztucznego basenu”[1].
Przypisy
- ↑ a b c d Welcome To Saris. [w:] Palestine Remembered [on-line]. [dostęp 2011-05-10]. (ang.).
- ↑ Claude Reignier, H.H. Kitchener: The Survey of Western Palestine: memoirs of the topography, orography, hydrography, and archaeology. London: Committee of the Palestine Exploration Fund., 1881, s. 112. (ang.).
- ↑ Palmach Information Centre: The capture of Saris. [dostęp 2008-09-11]. [zarchiwizowane z tego adresu (2012-02-07)]. (ang.).
| Dystrykt Akki |
|
|---|
| Dystrykt Bajsanu |
|
|---|
| Dystrykt Beer Szewy |
|
|---|
| Dystrykt Dżaninu |
|
|---|
| Dystrykt Gazy |
|
|---|
| Dystrykt Hajfy |
|
|---|
| Dystrykt Hebronu |
|
|---|
| Dystrykt Jafy |
|
|---|
| Dystrykt Jerozolimy |
|
|---|
| Dystrykt Nazaretu |
|
|---|
| Dystrykt Ramli |
|
|---|
| Dystrykt Safedu |
|
|---|
| Dystrykt Tyberiady |
|
|---|
| Dystrykt Tulkarm |
|
|---|
