W 1942 r. ukończył Szkołę Podchorążych Rezerwy Piechoty „Agricola” Armii Krajowej, następnie związał się z OWZPN „Miecz i Pług” (Organizacja Wojskowa – Zbrojne Pogotowie Narodu)[1]. Pierwszy tomik swojej poezji pt. „Pogarda” ogłosił pod pseudonimem „Roman Bratny” w 1944 r. W latach 1943–1944 współpracował z pismem „Kuźnia”, a od 1944 r. był jednym z założycieli i redaktorem pisma literackiego „Dźwigary”[1]. Walczył w powstaniu warszawskim w Śródmieściu Południowym – I Obwód „Radwan” (Śródmieście) – 3. Rejon „Ratusz – Wojskowa Służba Ochrony Powstania – VI zgrupowanie WSOP – batalion „Bełt” – 2. kompania[1]. Z dokumentacji zgromadzonej w Centralnym Muzeum Jeńców Wojennych wynika, że por. Roman Mularczyk dostał się do niewoli w Warszawie 5 października 1944, w okresie 8 października – 20 stycznia 1945 przebywał w obozie jenieckim Lamsdorf[2], skąd został skierowany dalej. Po wyzwoleniu z niewoli przez pewien czas służył w Polskich Siłach Zbrojnych na terenie Francji[1].
Po wojnie studiował w Akademii Nauk Politycznych w Warszawie i był redaktorem dwutygodnika literacko-społecznego „Pokolenie” (1946–1947). W 1949 roku wstąpił do Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej[3]. Był członkiem zespołu redakcyjnego tygodnika „Nowa Kultura” (1950–1951), zastępcą redaktora tygodnika „Kultura” (1963–1971), a od 1975 kierownikiem literackim Teatru Powszechnego w Warszawie. Otrzymał nagrodę państwową II stopnia. W roku jubileuszu 45-lecia LWP 12 października 1988 roku otrzymał Nagrodę I stopnia Ministra Obrony Narodowej w dziedzinie literatury[potrzebny przypis].
20 sierpnia 1980 roku podpisał apel 64 uczonych, pisarzy i publicystów do władz komunistycznych o podjęcie dialogu ze strajkującymi robotnikami[4].
W swoich powieściach obrazował walkę i powojenne losy swojego pokolenia. Od jego powieści Kolumbowie. Rocznik 20 pochodzi nazwa generacji literatów urodzonych około 1920 roku. W powieści tej zawarł informację, że był jednym z pierwszych pisarzy, który poznał prawdę o zbrodni w Katyniu (informacje otrzymał jeszcze w czasach konspiracyjnych od Ferdynanda Goetla)[5]. W 1983 wydano w dużym nakładzie powieść Rok w trumnie. Zdaniem Piotra Müldner-Nieckowskiego książka „cynicznie i wymiotnie gloryfikuje stan wojenny 1981–1982”[6]. Roman Bratny w roku 1992 stwierdził, że dzieło to jest „do przyjęcia”, a walkę władzy z Solidarnością określił mianem sporu „szaleńców z kretynami”[5].
Stefan Kisielewski stwierdził, że był on „jedynym pisarzem polskim, którego można uznać za konsekwentnego kronikarza współczesności, który niczego nie przegapił, na wszystko się ważył, był świadkiem – stronniczym, ale innych nie ma”[5].
Życie prywatne
Syn Józefa Mularczyka (1893–1968) – legionisty, pułkownika kawalerii WP i Wandy z Repetowskich[9], brat Andrzeja Mularczyka. Jego pierwszą żoną była Joanna Żwirska (Halszka)[10], następną plastyczka Alicja Wahl, z którą miał córkę, Julię[11]. Jego wnuczką jest plastyczka Natalia Luniak[12]. Przez ponad pięćdziesiąt lat, aż do śmierci, był mężem Ewy Bratny-Młynarskiej, absolwentki Politechniki Warszawskiej[13], specjalizującą się w nieruchomościach[2]. Ich córka Berenika jest rolniczką, hoduje konie na Mazurach[14].
Nawiązania w kulturze
W utworze Elektrycznych GitarNie pij, Piotrek z płyty A ty co Bratny jest wzorcem macho. W istocie, w twórczości Romana Bratnego przewijają się liczne wątki „męskich przygód”, a w szczególności myślistwa. Dlatego też w okresie swojej popularności Bratny był traktowany jako swego rodzaju „polski Hemingway”[potrzebny przypis].
↑Kryptonim „Gracze”. Służba Bezpieczeństwa wobec Komitetu Obrony robotników i Komitetu Samoobrony społecznej „Kor” 1976–1981, wybór, wstęp i opracowanie Łukasz Kamiński i Grzegorz Waligóra, Warszawa 2010, s. 128.
↑Apel (dokument KSS KOR, Archiwum Opozycji IV/04.05.43 [b.n.s.]).
↑ abcWiesław Kot, Ja, wróg publiczny. Rozmowa z Romanem Bratnym, pisarzem, w: „Wprost”, nr 7/1992, s. 66–67.
↑Okupacja, Konstancin, Boryczówka, [w:] Hanna ZofiaH.Z.EtemadiHanna ZofiaH.Z., Wirtualne Muzeum Konstancina [dostęp 2023-01-26]. Brak numerów stron w książce
↑Uznanie dla twórców kultury, [w:] Trybuna Robotnicza, nr 170, 19 lipca 1984, s. 1–2.
↑M.P. z 1955 r. nr 101, poz. 1400 – Uchwała Rady Państwa z dnia 19 stycznia 1955 r. nr 0/196 – na wniosek Ministra Kultury i Sztuki – wskazany jako Mularczyk Roman.
↑Wojskowy Przegląd Historyczny, nr 1 (41), styczeń – marzec 1967, s. 430.