Przełęcz Spytkowicka

Przełęcz Spytkowicka

Parking na Przełęczy Spytkowickiej i widok na Babią Górę
Państwo	Polska
Województwo	małopolskie
Wysokość	709 m n.p.m.
Pasmo	Pogórze Orawsko-Jordanowskie
Sąsiednie szczyty	Łysa Góra, 795 m
Położenie na mapie gminy Spytkowice Przełęcz Spytkowicka
Położenie na mapie Polski Przełęcz Spytkowicka
Położenie na mapie województwa małopolskiego Przełęcz Spytkowicka
Położenie na mapie powiatu nowotarskiego Przełęcz Spytkowicka
49°33′31,0″N 19°45′20,7″E

Przełęcz Spytkowicka (709 m) – przełęcz w mezoregionie który w regionalizacji fizycznogeograficznej Polski według Jerzego Kondrackiego nazywa się Beskidem Orawsko-Podhalańskim^[1], w nowszej regionalizacji z 2018 roku Pogórzem Orawsko-Jordanowskim^[2]. Znajduje się pomiędzy grzbietem o nazwie Łysa Góra o wysokości powyżej 800 m (po południowej stronie) a bezimiennym szczytem (795 m) po stronie północnej^[3]. Nazwa przełęczy pochodzi od miejscowości Spytkowice w województwie małopolskim, w powiecie nowotarskim, w gminie Spytkowice. Nazywana jest także przełęczą Bory Orawskie lub przełęczą Beskid. Pierwsza z tych nazw pochodzi od słowa bory, które w gwarze podhalańskiej i gwarze orawskiej oznacza tereny podmokłe lub torfowiska. Rzeczywiście, znajdują się takie po północnej stronie przełęczy. Beskidem dawniej nazywano po prostu grzbiet górski, a zwłaszcza przełęcz w tym grzbiecie^[4].

Przez przełęcz przebiega droga krajowa nr 7 na odcinku od granicy państwowej w Chyżnem do Rabki-Zdrój, gdzie łączy się z drogą krajową nr 47 („zakopianką”). Przez Przełęcz Spytkowicką już od średniowiecza prowadził ważny trakt handlowy zwany Polską Drogą, łączący Polskę z Węgrami. Przewożono nim na Węgry m.in. sól z Wieliczki i ołów z Olkusza, a do Polski węgierską miedź. Pod przełęczą był budynek węgierskiej straży celnej i karczma^[4]. Obecnie odcinek tej drogi przez Przełęcz Spytkowicką nazywa się Słowacką Drogą^[3], a przy Przełęczy Spytkowickiej znajduje się parking, z którego otwiera się widok na Babią Górę i Madejową^[4].

Grzbietem, w którym znajduje się Przełęcz Spytkowicka biegnie Wielki Europejski Dział Wodny pomiędzy zlewiskami Bałtyku i Morza Czarnego^[4].

Szlaki turystyczne^[4]

Sidzina-Wielka Polana – Przełęcz Zubrzycka – Kieczura – Groniczek – Beskidy – przełęcz Pod Beskidami – Przełęcz Spytkowicka. Czas przejścia 4 h.

Przełęcz Spytkowicka – Łysa Góra – Leszczak – przełęcz Nad Harkabuzem – Żeleźnica – przełęcz Pod Żeleźnicą. Czas przejścia 3 h.

Przypisy

1. JerzyJ. Kondracki JerzyJ., Geografia regionalna Polski, Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 1998, s. 318, 329–333, ISBN 83-01-12479-2 .
2. J.J. Solon J.J. i inni, Physico-geographical mesoregions of Poland: Verification and adjustment of boundaries on the basis of contemporary spatial data, „Geographia Polonica”, 91 (2), 2018, s. 170, 481, 489 .
3. Geoportal. Mapa lotnicza [online] [dostęp 2025-02-27] .
4. StanisławS. Figiel StanisławS., UrszulaU. Janicka-Krzywda UrszulaU., Wojciech W. WiśniewskiW.W.W. Piotr Krzywda Wojciech W. WiśniewskiW.W.W., Beskid Żywiecki: przewodnik, Pruszków: Oficyna Wydawnicza „Rewasz”, 2012, s. 23–26329–330, ISBN 978-83-62460-30-4 .