Żeleźnica (szczyt)

Żeleźnica

Żeleźnica i zabudowania miejscowości Odrowąż
Państwo	Polska
Pasmo	Beskid Orawsko-Podhalański, Karpaty
Wysokość	912 m n.p.m.
Położenie na mapie Beskidu Żywieckiego, Małego i Makowskiego Żeleźnica
Położenie na mapie Karpat Żeleźnica
49°31′08″N 19°51′24″E

Żeleźnica (912 m) – zalesiony szczyt w Beskidzie Orawsko-Podhalańskim, wznoszący się ponad miejscowościami Bielanka, Bukowina-Osiedle, Odrowąż i Pieniążkowice^[1]. Grzbietem, w którym znajduje się Żeleźnica biegnie Wielki Europejski Dział Wodny między zlewiskami Bałtyku i Morza Czarnego i dawna granica polsko-węgierska. W lesie można odszukać jeszcze pozostałości okopów z czasów I wojny światowej^[2]. W czasie II wojny światowej przez Żeleźnicę biegła granica między Generalnym Gubernatorstwem a Republiką Słowacką.

Kapliczka pod Żeleźnicą

Istnieją legendy o zbójeckich skarbach zakopanych gdzieś w Żeleźnicy. Jedna z nich mówi o świerku, pod którym kiedyś był duży głaz z dwoma napisami: Sukoj a najdzies, oraz Jekeś połozył to weźmies. Ten drugi napis oznaczał, że skarby te znaleźć mogli tylko zbójnicy, którzy je zakopali w sobie tylko wiadomym miejscu. Skarby zapewne leżą tam do dzisiaj, zbójnicy bowiem skończyli na szubienicach^[2].

Przez szczyt Żeleźnicy prowadzi znakowany szlak turystyki pieszej, węzeł szlaków turystycznych znajduje się na przełęczy Pod Żeleźnicą^[2]. Poniżej szczytu Żeleźnicy, na jej północno-zachodnich stokach opadających na przełęcz Pod Żeleźnicą znajduje się Kapliczka pod Żeleźnicą.

22 września 2022 r. na stokach Żeleźnicy, gdzie zachował się kopiec graniczny z okresu istnienia Generalnego Gubernatorstwa, odsłonięto kamienny obelisk z tablicą upamiętniającą przebiegający tędy w czasach okupacji niemieckiej szlak kurierski „Szkoła”, który Armia Krajowa wykorzystywała do przerzutu ludzi, dokumentów, pieniędzy itp. na trasie przez Słowację na Węgry^[3].

Szlak turystyczny

Przełęcz Spytkowicka – Łysa Góra – Leszczak – przełęcz Nad Harkabuzem – Żeleźnica – przełęcz Pod Żeleźnicą. Czas przejścia 3 h.

Przypisy

1. Geoportal. Mapa topograficzna i satelitarna. [dostęp 2014-04-01].
2. Stanisław Figiel, Piotr Krzywda: Beskid Żywiecki. Oficyna Wydawnicza „Rewasz”, 2006. ISBN 83-89188-59-7. Brak numerów stron w książce
3. Janusz Konieczniak: Raptularz górski, [w:] „Gazeta górska” R. XXX, nr 4 (120), jesień 2022, s. 4–5.

Bukowiński Wierch, Żeleźnica i jej wododziałowy grzbiet