Prowincja św. Jadwigi Zakonu Braci Mniejszych we Wrocławiu

Prowincja św. Jadwigi
Zakonu Braci Mniejszych
we Wrocławiu

Państwo	Polska
Siedziba	51-161 Wrocław al. Jana Kasprowicza 26
Data powołania	1911
Wyznanie	katolickie
Kościół	rzymskokatolicki
Prowincjał	o. Alard Maliszewski
Dane statystyczne
Liczba klasztorów	25
Położenie na mapie Wrocławia Kuria Prowincjalna we Wrocławiu
Położenie na mapie Polski Kuria Prowincjalna we Wrocławiu
Położenie na mapie województwa dolnośląskiego Kuria Prowincjalna we Wrocławiu
51°08′12,98″N 17°02′29,59″E
Strona internetowa

Prowincja św. Jadwigi Zakonu Braci Mniejszych – jedna z pięciu istniejących w Polsce prowincji, należących do pierwszego zakonu św. Franciszka z Asyżu (OFM). Główną jej patronką jest św. Jadwiga Śląska, a patronami drugorzędnymi: św. Anna i św. Józef. Kuria Prowincjalna znajduje się w zespole klasztornym pod wezwaniem św. Antoniego Padewskiego przy al. Jana Kasprowicza 26 we Wrocławiu.

Kuria Prowincjalna, Wyższe Seminarium Duchowne Franciszkanów, Kościół pw. św. Antoniego we Wrocławiu.

Historia

Powstanie Prowincji św. Jadwigi Zakonu Braci Mniejszych łączy się z datą 14 lipca 1902 roku. W tym dniu wikariusz generalny zakonu o. Dawid Flemming OFM wydał dekret, na mocy którego powstała Kustodia św. Jadwigi na Śląsku, samodzielna jednostka administracyjna w Zakonie Braci Mniejszych. Stanowiły ją klasztory w Górze Świętej Anny, Katowicach (Panewniki), Nysie, dwa domy w Prudniku (Las i Góra) i dwa we Wrocławiu (św. Idzi i św. Antoni), które na przełomie XIX/XX w. należały do saksońskiej Prowincji Świętego Krzyża, rozciągającej się na terytorium Westfalii, Nadrenii i Śląska.

Z biegiem czasu kustodia rozwijała się liczbowo i powstawały jej nowe wspólnoty, m.in. w Berlinie. W dniu 11 listopada 1911 roku minister generalny o. Pacyfik Monza OFM podniósł ją do rangi prowincji.

Po II wojnie światowej, ze względu na sytuację polityczną i zmianę granic państwowych w Europie, 2 sierpnia 1946 roku minister generalny o. Pacyfik Perantoni OFM obniżył status prowincji do poziomu komisariatu^[1], rangą niższego nawet od kustodii. Z 16 klasztorów przedwojennych w jego granicach pozostało 11. Powrót do statusu "prowincji" nastąpił 15 grudnia 1972 roku, mocą dekretu ministra generalnego o. Konstantyna Kosera OFM.

Stan obecny

Prowincja św. Jadwigi Zakonu Braci Mniejszych liczy ponad dwustu braci i ma swoje wspólnoty na terenie Polski - na Śląsku, nadto w Niemczech, Norwegii, Włoszech i Kazachstanie.

Całość prowincji stanowi 27 wspólnot zakonnych: w Polsce – Borki Wielkie, Duszniki-Zdrój, Duszniki-Zdrój – Zieleniec, Gliwice, Głubczyce, Góra Świętej Anny (dwie wspólnoty: jedna przy sanktuarium św. Anny, druga w Domu Pielgrzyma), Kłodzko, Kryniczno, Legnica, Ligota Wielka, Nysa, Prudnik, Racibórz, Wambierzyce, Wrocław-Karłowice, Wrocław-Sołtysowice, Zawadzkie, i Złotoryja; w Niemczech – Görlitz, Gößweinstein, Grafrath, Marienweiher; w Norwegii – Larvik; we Włoszech – Falconara Marittima, w Kazachstanie – Ałmaty i Tałdykorgan^[2].

Uczelnia

Od przeszło stu dwudziestu lat istnieje w Prowincji św. Jadwigi Wyższe Seminarium Duchowne Franciszkanów "Antonianum", z siedzibą we Wrocławiu (Karłowice). Jest ono afiliowane do Papieskiego Wydziału Teologicznego we Wrocławiu, co sprawia, iż studenci zakonni mogą zdobywać magisterium z teologii. W latach 1995–2015 seminarium wydawało Zeszyty Naukowe „Quaestiones Selectae”, w których publikowali artykuły naukowe między innymi jego profesorowie.

Sanktuaria

Przez braci mniejszych Prowincji św. Jadwigi obsługiwanych jest pięć sanktuariów o statusie diecezjalnym; w diecezji opolskiej: Międzynarodowe Sanktuarium św. Anny w Górze Świętej Anny i Sanktuarium św. Józefa w Prudniku; w diecezji świdnickiej: Sanktuarium Wambierzyckiej Królowej Rodzin w Wambierzycach; w archidiecezji bamberskiej (Niemcy): Sanktuarium Trójcy Przenajświętszej w Gößweinstein i Sanktuarium Nawiedzenia NMP w Marienweiher. Ponadto bracia okazyjnie wspomagają w posługach w Diecezjalnym Sanktuarium św. Franciszka z Asyżu w Jutrzynie.

Ewangelizacja misyjna

Pierwsze wzmianki o charyzmacie misyjnym Prowincji św. Jadwigi sięgają jej początków. Do Ziemi Świętej wyjechali: br. Godehard Wojaczek, o. Józef Kiera, o. Albert Rittner, o. Stanisław Kraus, o. Władysław Schneider i Bertrand Zimoląg. Na misje do Chin udał się o. Maurus Kluge, a z biegiem czasu jego śladami podążali br. Feliks Zilas, br. Burchard Gerhrmann i br. Kazimierz Orleański. Wśród Japończyków na Sachalinie, wyspie na Oceanie Spokojnym, misjonował o. Agnellus Kowarz; tam albo w innych regionach Japonii pracowali również o. Jan Kapistran Kwiotek, o. Rajmund Tchorz, o. Marcin Plottnik i o. Damazy Golla. Do Australii wyjechali br. Albert Depta i br. Sebastian Mansfeld, do Brazylii – o. Alojzy Walter, do Cyrenajki w Libii – br. Laurenty Dissarz, do Szwecji – o. Augustyn Rodewald, a do USA – br. Norbert Tunkel i br. Wolfgang Pruski.

W ostatnich dwudziestu pięciu latach bracia mniejsi ze Śląska pracowali lub pracują w Ameryce Południowej – Boliwia; w Afryce – Burkina Faso, Kenia, Libia, Malawi, Maroko, Togo, Uganda i Wybrzeże Kości Słoniowej; w Azji – Kazachstan i Tajlandia; w Europie – Albania, Litwa, Rosja, Ukraina i Ziemia Święta. Pierwsi misjonarze czasu powojennego udali się do Boliwii: o. Grzegorz Rudol (+1986) i o. Zygmunt Skrzydło (+2009). Z drugiej grupy misyjnej o. Bonifacy Antoni Reimann został biskupem Wikariatu Apostolskiego Ñuflo de Chávez (2011). Pionierami w Afryce byli: o. Ryszard Dzierzenga, pierwszy minister prowincjalny Prowincji Wcielonego Słowa w Afryce Zachodniej (2001-2007), i o. Rafał Segieth. Późniejszy misjonarz afrykański, o. Sebastian Andrzej Unsner, był tministrem prowincjalnym Prowincji św. Franciszka, która rozciąga się we Wschodniej Afryce: Kenii i Malawi oraz na wyspach: Madagaskarze i Mauritiusie. Szlak misyjny w Ziemi Świętej na nowo przetarł o. Kazimierz Zdrzałek (+2007).

Ewangelizacja zwyczajna

Regularną ewangelizację franciszkanie rozwijają w parafiach przez nich administrowanych, szkołach, gdzie nauczają religii, w kościołach, prowadząc misje ludowe, rekolekcje czy dni skupienia. Na szczególną uwagę zasługuje Święto Młodzieży, które od 1997 roku odbywa się w Górze Świętej Anny. Uczestniczy w nim ok. 1500-2000 młodzieży. Stwarza ono możliwość spotkania się młodzieży, podjęcia refleksji na temat własnej godności, sensu życia i powołania chrześcijańskiego. Młodzież ma możliwość rozmowy z osobą duchowną albo specjalistą z zakresu psychiki i zdrowia ludzkiego, małżeństwa i rodziny.

Wydawnictwo

Charyzmat wydawniczy prowincja rozwijała prowadząc do roku 2016 Franciszkańskie Wydawnictwo św. Antoniego we Wrocławiu. Od stulecia, z przerwą spowodowaną II wojną światową i komunistycznym okresem powojennym, ukazuje się w dalszym ciągu miesięcznik „Głos św. Franciszka”, adresowany głównie do franciszkanów świeckich.

Preferencyjna opcja na rzecz ubogich

• Ze względu na opcję preferencyjną na rzecz ubogich w Zakonie Braci Mniejszych, franciszkanie otworzyli ubogim swoje pomieszczenia. Wyróżniają się tutaj klasztory w Głubczycach, Nysie i Wrocławiu (Karłowice). W pierwszym domu działała Franciszkański Ośrodek Pomocy Dzieciom, w drugim Młodzieżowy Ośrodek Wychowawczy, a w trzecim Świetlica Środowiskowa „Tobiaszki” i Warsztat Terapii Zajęciowej „Muminki”.

Franciszkańska kuchnia charytatywna we Wrocławiu

• Działalność specyficznie charytatywną bracia mniejsi Prowincji św. Jadwigi prowadzą w każdym klasztorze, w wymiarze mniejszym czy większym. Ich legitymacją jest jednak „Kuchnia Charytatywna” we Wrocławiu. W niej codziennie otrzymuje posiłek ok. 350-450 osób starszych, samotnych, bezdomnych, z rodzin wielodzietnych itp. Przychodzą do niej nie tylko miejscowi parafianie karłowiccy, ale również ludzie z miasta, a nawet spoza Wrocławia. Placówka nie ogranicza się wydawania posiłków. Udziela też wsparcia finansowego ubogim rencistom czy emerytom, wykupując im lekarstwa, oraz rodzinom wielodzietnym, kupując dzieciom wyprawki i obiady szkolne.

Wyżsi przełożeni (ministrowie prowincjalni, kustosze, komisarze)

1. o. Alard Wiertelarz (1902-1905)
2. o. Krystian Antoni Kosubek (1905-1915)
3. o. Jerzy Alojzy Simon (1915-1921, 1930-1933)
4. o. Kazimierz Adolf Krajczyk (1921-1930)
5. o. Norbert Egidiusz Bombis (1933-1936)
6. o. Odilo Franciszek Schmidt (1936-1942)
7. o. Hieronim Artur Trupmke (1942-1946)
8. o. Ambroży Edmund Lubik (1946-1957)
9. o. Bertold Józef Altaner (1957-1967)
10. o. Fidelis Paweł Klosa (1967-1979)
11. o. Dominik Krystian Kiesch (1979-1988)
12. o. Bazyli Ernest Iwanek (1988-1994)
13. o. Błażej Bernard Kurowski (1994-2003)
14. o. Wacław Stanisław Chomik (2003-2012)
15. o. Alan Tomasz Brzyski (2012-2022)
16. o. Alard Maliszewski (od 2022)

Przypisy

1. G[abriela] W[ąs], Franciszkanie, [w:] Encyklopedia Wrocławia, Wydawnictwo Dolnośląskie, Wrocław 2001, s. 202 (ISBN 83-7023-749-5), mylnie stwierdza, że "po II wojnie światowej franciszkanie obserwanci, zwani w Polsce bernardynami, z prowincji wielkopolskiej Wniebowzięcia NMP objęli kościół św. Antoniego na Karłowicach [przyp. red. we Wrocławiu]". W tym kościele i przyległym do niego klasztorze byli niezmiennie franciszkanie związani z genezą powstania Prowincji św. Jadwigi.
2. Stan aktualny z dnia 4 XII 2019. Schematyzm Prowincji św. Jadwigi Zakonu Braci Mniejszych. Wrocław: Kuria Prowincjalna, 2019, s. 128.

Bibliografia

• Archiwalia, [w:] Archiwum Prowincji św. Jadwigi, Wrocław 1902-2010.
• F. Klosa, Prowincja Franciszkanów Prowincji św. Jadwigi na Śląsku, [w:] Zakony św. Franciszka w Polsce w latach 1772-1970, Warszawa 1978.
• B. Kurowski, Franciszkanie Prowincji św. Jadwigi na Śląsku 1887-1939, Wrocław 1997.
• B. Kurowski, Geneza Kustodii św. Jadwigi Zakonu Braci Mniejszych na Śląsku, [w:] Jubileuszowy Schematyzm Prowincji św. Jadwigi Zakonu Braci Mniejszych w Polsce, Wrocław 2002, s. 7-31.

Linki zewnętrzne

• Prowincja św. Jadwigi Zakonu Braci Mniejszych