L. svecica kobdensis – zachodnia Mongolia i zachodnie Chiny.
L. svecica przevalskii – środkowe Chiny.
Występowanie
Zasięg występowania podróżniczka obejmuje północną i środkową Eurazję – od południowo-zachodniej i zachodniej Europy, gdzie występuje wyspowo, aż po Półwysep Czukocki, Kamczatkę, oraz północno-zachodni kraniec Ameryki Północnej. Migruje na dość duże odległości – zimuje w północnej i subsaharyjskiej Afryce oraz w pasie od Bliskiego Wschodu po Półwysep Indochiński, choć część osobników wędruje jedynie na Półwysep Iberyjski.
W Polsce bardzo nieliczny ptak lęgowy[6]. Na niżu gnieździ się L. s. cyanecula, lecz podczas przelotów pojawia się również podgatunek północny, występujący na Półwyspie Skandynawskim – L. s. svecica, który w Polsce gniazduje skrajnie nielicznie jedynie w Karpatach i Karkonoszach oraz w zespole przyrodniczo-krajobrazowym „Wielikąt”. Do Polski przylatuje na początku kwietnia, odlatuje zaś na przełomie sierpnia i września[7].
Charakterystyka
Wygląd zewnętrzny
Nieco mniejszy od innych słowików występujących w Polsce – to ptak wielkości wróbla domowego. Wyraźny dymorfizm płciowy w upierzeniu – samiec w okresie godowym ma jaskrawoniebieską plamę na podgardlu i piersi obwiedzioną czarną i rdzawą obwódką. L. s. svecica ma na niebieskim polu rdzawą plamkę, a L. s. cyanecula białą. Spód ciała biały, kremowa brew, wierzch ciała brunatny, przy ogonie rdzawe plamy. W okresie spoczynkowym podgardla obu podgatunków bieleją. Samice mają natomiast brązowy wierzch ciała, biały spód z czarną przepaską na piersi, kremowym podgardlem i wąsem. Młodociane w odróżnieniu od samic mają podłużne, jasne kreski na całym ciele.
Samiec podgatunku cyanecula
Rozmiary
Długość ciała
ok. 14–15 cm
Rozpiętość skrzydeł
ok. 23 cm
Długość ogona
ok. 5–5,5 cm
Masa ciała
ok. 15–20 g
Głos
Śpiew podróżniczka jest melodyjny, jednak zupełnie inny niż ten wydawany przez inne słowiki. Składa się z wielokrotnie powtarzanego cii, cii, cii..., po którym następuje coś w rodzaju rechotu.
Biotop
Preferuje miejsca wilgotne, nadbrzeżne zarośla, zakrzewione, podmokłe łąki, skraje lasów i parki. Najczęściej widywany jest w gąszczu trzcinowisk. Główne obszary występowania w takich miejscach w Polsce to doliny Biebrzy oraz Narwi. Poza tym podgatunekL. s. svecica może gniazdować nawet w górach, w zaroślach sosny górskiej.
Lęgi
Jaja z kolekcji muzealnejOsobnik młodociany
Wyprowadza 1–2 lęgi w roku (na obszarach arktycznych tylko 1[8]) w okresie początek maja – koniec czerwca.
Gniazdo
Budową gniazda zajmuje się samica[8]. Budowane jest na ziemi z butwiejących liści, suchych gałązek i traw oraz mchu, wysłane trawą, włosiem[8], ukryte w roślinności zielnej.
Jaja i pisklęta
Samica składa 4 do 7 jaj[8] (zazwyczaj 6). Jaja wysiadywane są przez okres 13 do 15 dni wyłącznie przez samicę[8]. Pisklęta karmione są przez oboje rodziców owadami i innymi małymi zwierzętami. Opuszczają gniazdo po 13–14 dniach od wyklucia[8].
Pokarm
Owady i inne drobne bezkręgowce, jesienią uzupełnione przez owoce jagodowe.
Status i ochrona
Międzynarodowa Unia Ochrony Przyrody (IUCN) uznaje podróżniczka za gatunek najmniejszej troski (LC – Least Concern) nieprzerwanie od 1988 roku. Liczebność światowej populacji, obliczona w oparciu o szacunki organizacji BirdLife International dla Europy z 2015 roku, mieści się w przedziale 35–65 milionów dorosłych osobników. Trend liczebności populacji, zarówno europejskiej, jak i światowej, oceniany jest przez BirdLife International jako stabilny[3].
Na terenie Polski gatunek ten jest objęty ścisłą ochroną gatunkową[9]. Na Czerwonej liście ptaków Polski uznany za gatunek najmniejszej troski (LC)[10]. W latach 1992–2004 jego liczebność szacowano na 1300–1800 par[6].
↑Luscinia svecica, [w:] Integrated Taxonomic Information System(ang.).
↑ abCollar, N.: Bluethroat (Cyanecula svecica). [w:] del Hoyo, J., Elliott, A., Sargatal, J., Christie, D.A. & de Juana, E. (eds.). Handbook of the Birds of the World Alive [on-line]. 2020. [zarchiwizowane z tego adresu (2020-05-10)].
↑ abLuscinia svecica, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species(ang.).
↑Frank Gill, David Donsker (red.): Chats, Old World flycatchers. IOC World Bird List: Version 9.2. [dostęp 2019-11-25]. (ang.).
↑Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 16 grudnia 2016 r. w sprawie ochrony gatunkowej zwierząt (Dz.U. z 2016 r. poz. 2183).
↑Wilk T., Chodkiewicz T., Sikora A., Chylarecki P., Kuczyński L.: Czerwona lista ptaków Polski. OTOP, Marki, 2020. Brak numerów stron w książce
Bibliografia
Andrzej G. Kruszewicz: Ptaki Polski. Encyklopedia ilustrowana. Warszawa: Multico, 2007, s. 215. ISBN 978-83-7073-474-9.
Linki zewnętrzne
Luscinia svecica (Podróżniczek). W: M. Gromadzki (red.): Poradniki ochrony siedlisk i gatunków Natura 2000 – podręcznik metodyczny. T. 8: Ptaki (część II). Warszawa: Ministerstwo Środowiska, 2004, s. 304–308. ISBN 83-86564-43-1.
-_Female_at_Bharatpur_I_IMG_5484.jpg)
